Προσωπικώς, θα ήθελα να έχω την κρίση μέσης ηλικίας του Φαμπρίς Γκρεντά. Του γάλλου entrepreneur (μεταξύ άλλων, ιδρυτή της ιστοσελίδας μικρών αγγελιών ΟLX) ο οποίος στα 40 του, πριν από δύο χρόνια δηλαδή, ξύπνησε ένα πρωί και αποφάσισε να τα εγκαταλείψει όλα: μια αχανή έκταση στην πόλη Μπέντφορντ της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, έναν μπάτλερ (με ετήσιο μισθό 50.000 δολάρια) και πολυπληθείς ομάδες καλεσμένων (όχι λιγότεροι από 60 κάθε φορά) που έρχονταν να παίξουν πολέμους paintball στα δάση του και padel τένις στα γήπεδά του. Στη συνέχεια, έβαλε μέσα σε μια βαλίτσα 50 ακριβώς αντικείμενα (μεταξύ άλλων, δύο τζιν παντελόνια, ένα μαγιό και δέκα ζευγάρια κάλτσες) και άρχισε να ζει, ως νομάς, σε σπίτια φίλων και μικρά ξενοδοχεία. Ναι, αυτή την κρίση μέσης ηλικίας, που δεν σε περιχαρακώνει σε κλισέ (παντελής ανωριμότητα, εξωσυζυγική σχέση, ενέσεις botox κ.ο.κ.), αλλά σε απελευθερώνει από αυτά, μάλιστα.
Πληροφορούµαι ότι το περιχαρακωμένο αφήγημα της κρίσης «μέσης ηλικίας» είναι αρκετά παλιό. Σύμφωνα με το άρθρο «The Real Roots οf Midlife Crisis» του «Atlantic» (Δεκέμβριος 2014), περιδιάβαζε στο βόρειο ημισφαίριο ήδη από τον 19ο αιώνα, αλλά ο όρος αυτός καθαυτός έκανε την εμφάνισή του για πρώτη φορά το 1965 στο άρθρο του διορατικού καναδού ψυχολόγου Ελιοτ Ζακ. Ως γνωστόν, για χρόνια αντιμετωπιζόταν ως ανδρικό έλλειμμα (ή και προνόμιο, που χρησιμοποιούνταν συχνά ως δικαιολογία για πολλές «ανομίες» του ανδρικού φύλου). To 1976, για παράδειγμα, η αμερικανίδα δημοσιογράφος Γκέιλ Σίχι, στο βιβλίο της «Passages: Predictable Crises of Adult Life» («Μεταβάσεις: Προβλέψιμες κρίσεις της ενήλικης ζωής») περιέγραφε έναν 40χρονο άνδρα που «έχει ικανοποιήσει τις επαγγελματικές φιλοδοξίες του, αλλά περνάει κατάθλιψη και αισθάνεται ότι δεν αναγνωρίζεται η προσφορά του. Κατηγορεί τη δουλειά του ή τη σύζυγό του ή τον περίγυρό του που τον έχει φυλακίσει σε αυτή την άθλια ρουτίνα. Φαντασιώσεις φυγής αρχίζουν να μονοπωλούν τις σκέψεις του…». Με τα χρόνια, βέβαια, η στερεοτυπική κρίση της «μέσης ηλικίας» έγινε αισίως και γυναικεία υπόθεση. Με τις ίδιες πάντα αρνητικές συνδηλώσεις (ανευθυνότητα, παλιμπαιδισμός, τάσεις φυγής κ.ο.κ.).
Δεν ξέρω αν η εποχή που ζούμε είναι συμβατή με κρίσεις μέσης ηλικίας (άλλωστε η Ελλάδα του τρίτου Μνημονίου μηρυκάζει τις σάρκες από όλες ανεξαιρέτως τις ηλικίες). Οι ειδικοί, πάντως, αποφαίνονται ότι η κρίση αυτή υφίσταται (και όχι μόνο στη Δύση) και είναι συχνά ανελέητη (έρευνα για την ευτυχία στους Αμερικανούς, που δημοσιεύτηκε πέρυσι στην επιθεώρηση «Social Psychological and Personality Science», κατέδειξε ότι οι ώριμοι ενήλικοι βρίσκονται στα τάρταρα). Ολο και περισσότεροι άνδρες και γυναίκες, εκεί μεταξύ 40 και 60 ετών (ή όπου τοποθετείται τέλος πάντων πλέον αυτή η διαβόητη «ώρα αιχμής της ζωής»), παλεύουν με τους δαίμονες που συχνά τους επιβάλλει το μάρκετινγκ της αιώνιας νεότητας. Το αποτέλεσμα είναι να μεμψιμοιρούν ακατάσχετα, να βιώνουν μία μίνι κατάθλιψη κάθε χρόνο στα γενέθλιά τους, να φθονούν επαίσχυντα τους νεαρούς εαυτούς τους, να αδυνατούν να αποδεχτούν τις αναπόφευκτες φθορές και αλλαγές πάνω τους και μέσα τους, να συμπεριφέρονται συχνά σαν παλιμπαιδίζοντα ραμολί (π.χ. η εμμηνοπαυσιακή μητέρα που ανταγωνίζεται την έφηβη κόρη της ή ο μεσήλικος hipster που σαλιαρίζει στα social media) κ.ο.κ.
Το πιο ακανθώδες είναι, βέβαια, το θέμα των διογκωμένων, αυτοτροφοδοτούμενων προσδοκιών από τον (μεσήλικο) εαυτό σου. Οπως μου εξομολογήθηκε εσχάτως ένας 45χρονος γνωστός που κατ’ ομολογία του βιώνει μια παρατεταμένη κρίση αυτού του τύπου: «Είναι απλά ότι «κοιτάς» πίσω και λες: «Και τι κατάφερα μέχρι τώρα; Θα μπορέσω άραγε να καταφέρω στη συνέχεια τίποτε άλλο;»».
«Οι πιο πολλοί γίνονται 40 και αγοράζουν ένα λουσάτο σπορ αυτοκίνητο» θα πει σε μια συνέντευξή του ο Φαμπρίς Γκρεντά. «Δεν λένε: «Θα μειώσω στο ελάχιστο τις καθημερινές ανάγκες μου, θα δώσω όλα μου τα υπάρχοντα για να εστιάσω σε εμπειρίες και σχέσεις»». Του συγχωρώ ακόμη και τον υπερβάλλοντα ναρκισσισμό. Γιατί, αν μη τι άλλο, επέλεξε τη δική του, έξω από στεγανά, κρίση μέσης ηλικίας.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2016
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
