Τα Startups ως ένα Νέο Παραγωγικό Μοντέλο

Με 27% ανεργία (52% στους νέους) πολύ δύσκολα μπορεί ο ευρύτερος δημόσιος τομέας ή οι υφιστάμενες ιδιωτικές επιχειρήσεις να δημιουργήσουν αρκετές θέσεις απασχόλησης.

Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για αυτό; Αν κοιτάξουμε το παράδειγμα ανεπτυγμένων δυτικών κρατών, η απάντηση είναι οι νεοφυείς επιχειρήσεις τεχνολογίας, τα περίφημα startups. Στη Silicon Valley, εταιρείες νεώτερες των πέντε ετών παράγουν το σύνολο της καθαρής αύξησης στην απασχόληση, δημιουργώντας 3 εκ. θέσεις εργασίας μόνο τον πρώτο χρόνο λειτουργίας τους. Η Γερμανία έχει μετατρέψει το Βερολίνο σε Ευρωπαϊκό φυτώριο startups μέσα σε λιγότερο από δέκα χρόνια, με πολλαπλά οφέλη για την τοπική και εθνική οικονομία. Τέλος, η Φινλανδία, μία χώρα με μόλις το 4% του πληθυσμού της Ευρώπης, ευθύνεται για το 26% των επιτυχημένων πωλήσεων startups, ενισχύοντας σημαντικά το ΑΕΠ της.

Στα καθ’ ημάς. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 21η θέση μεταξύ των 28 κρατών της ΕΕ σε θέματα καινοτομίας, σύμφωνα με την αξιολόγηση του Innovation Union Scoreboard 2015.

Ως προς την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, καταλαμβάνουμε την 26η θέση στην Ευρώπη των 28, βάσει των δεικτών του ευρωπαϊκού ψηφιακού θεματολόγιου.

Στην έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας για την ευκολία ανάπτυξης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, η χώρα μας βρίσκεται στην 61η θέση, πίσω από σαφώς λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, όπως η Τυνησία, η Ρουάντα και η Τζαμάικα.

Πού οφείλεται αυτό; Πέρα από τις πρακτικές δυσκολίες με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπος ο νέος Έλληνας επιχειρηματίας (γραφειοκρατία, φορολογία, αβεβαιότητα κλπ), παλεύει και με μία γενική καχυποψία κατά της «κακής καπιταλιστικής επιχειρηματικότητας που βάζει πάνω από όλα το κέρδος». Η αλήθεια όμως είναι άλλη. Έχετε δει φωτογραφίες από τα ξεκινήματα εταιρειών τεχνολογίας που πλέον είναι κολοσσοί; Είναι κάποιοι εικοσάχρονοι πιτσιρικάδες που κοιμούνται και δουλεύουν στο γκαράζ του φίλου τους για να μην πληρώνουν νοίκι. Ούτε δάκτυλοι οικονομικών συμφερόντων είναι, ούτε τυχερά πλουσιόπαιδα που κάνουν το χόμπι τους. Είναι τύποι που είχαν μία ιδέα και παράτησαν τις σπουδές τους (Google), τύποι που είχαν ανάγκη από χρήματα για να πληρώσουν το νοίκι τους (Airbnb), και τύποι που απολύθηκαν από τη δουλειά τους και έπρεπε να ξεκινήσουν κάτι νέο (Zenefits).

Και μάλιστα, επειδή ακριβώς είναι τέτοιοι καθημερινοί τύποι που μέσα σε λίγα χρόνια βρέθηκαν με τεράστιο πλούτο, είναι πολύ γενναιόδωροι με τα κέρδη τους. Για παράδειγμα, ο Bill Gates της Microsoft έχει αφιερώσει δεκάδες δισεκατομμύρια στο φιλανθρωπικό του ίδρυμα, ενώ οι ιδρυτές της Google κάθε χρόνο δωρίζουν το 1% των κερδών τους και πολύτιμο χρόνο των υπαλλήλων τους σε κοινωφελείς σκοπούς. Λίγες παλιές κλασικές επιχειρήσεις κάνουν παρόμοια πράγματα.

Τι πρέπει λοιπόν να κάνει το ελληνικό κράτος για να μιμηθεί τα παραδείγματα της Silicon Valley, του Βερολίνου και της Φινλανδίας;

Το πρώτο βήμα είναι να άρει τα εμπόδια που σκοτώνουν τη νεανική επιχειρηματικότητα. Αυτά είναι γνωστά σε όλους μας και σε μελέτες πεταμένες στα συρτάρια υπουργείων:

-πολύπλοκες διαδικασίες, υψηλό κόστος ίδρυσης, διαρκής αλλαγή του νομικού πλαισίου, αύξηση φορολογίας και άλλα πολλά. Θετικές δράσεις, όπως Ευρωπαϊκά προγράμματα (πχ. Jeremie) ή πρωτοβουλίες ιδιωτικών φορέων (π.χ. θερμοκοιτίδα επιχειρηματικότητας ΘΕΑ του ΕΒΕΑ), είναι σαφώς ωφέλιμες, αλλά περιορισμένου αποτελέσματος αν δεν αρθούν πρώτα τα θεμελιώδη εμπόδια. Προτού γίνει αυτό, είναι σαν με το χέρι να δίνουμε ώθηση στο νέο επιχειρηματία, αλλά κάθε τόσο να απλώνουμε το πόδι και να του βάζουμε τρικλοποδιά.

Είναι λοιπόν σαφές ότι τα startups πρέπει και μπορούν να αποτελέσουν μοχλό ανάπτυξης για την έξοδο της χώρας από την ύφεση και την αντικατάσταση του χρεoκοπημένου οικονομικού μοντέλου. Για αυτό, το κράτος οφείλει άμεσα να αφαιρέσει τα εμπόδια που έχει στοιβάξει στα πόδια των νέων επιχειρηματιών, και μετά να κοιτάξει πώς θα τους προσφέρει επιπλέον βοήθεια. Σε όσους υποστηρίζουν ότι κάτι τέτοιο δε θα βοηθούσε στην έξοδο από την κρίση καθώς απαιτεί πολύ χρόνο, αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι διανύουμε ήδη τον έκτο χρόνο ύφεσης και άρα χρόνος (δυστυχώς) υπάρχει..