Το ευρώ στην παρούσα κατάσταση της ελληνικής οικονομίαςαποτελεί τον μόνο παράγοντα ασφάλειας και αξιοπιστίαςτης προσπάθειας της χώρας για να βγει από την κρίση. Κανείς, ούτε ξένος, ούτε Έλληνας, δεν εμπιστεύεται τις κυβερνήσεις μας και τους χειρισμούς μας. Η εγκατάλειψή του ευρώ θα αποτελεί αποδοχή της ήττας και της αδυναμίας μας να αποφύγουμε την χρεοκοπία.
Φυσικά στο ευρώ είμαστε συνέταιροι με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης. Ως τέτοιοι είναι αλήθεια ότι δεν μπορεί κανείς να μας βγάλει από το ευρώ, όπως δεν μπορεί κανείς να βγάλει με το έτσι θέλω έναν συνέταιρό του από το μαγαζί του. Όμως, και αυτό είναι το σημαντικό μπορεί να μας σταματήσει την χρηματοδότηση τόσο μέσω της ΕΚΤ όσο και μέσω των «θεσμών». Σε αυτή την περίπτωση θα αναγκαστούμε να βγούμε μόνοι μας γιατί θα είναι λιγότερο άσχημα εκτός παρά μέσα στο ευρώ. Δεν θα υπάρχει ρευστότητα, τα capital controls θα είναι μόνιμα και πιο αυστηρά, θα αυξηθούν τα επιτόκια, κλπ.
Ακόμα και η φράση «επιστροφή στην δραχμή» είναι τελείως παραπλανητική και λανθασμένη. Δημιουργεί στον μέσο πολίτη την προσδοκία ότι η ευημερία του θα επιστρέψει σε αυτήν πριν από το 2002. Αυτό φυσικά είναι τελείως λανθασμένο. Αν ίσχυε κάτι τέτοιο τότε κανείς μα κανείς δεν θα ήταν κατά της εξόδου.
Δεν υπάρχει καμία επιστροφή στην Δραχμή, υπάρχει πορεία σε άγνωστα και αχαρτογράφητα ύδατα. Το μόνο βέβαιο είναι η τεράστια αβεβαιότητα ενός τέτοιου εγχειρήματος. Οποιοσδήποτε ακόμα και ειδικός -όπως εγώ σε αυτό- λέει ότι ξέρει τι θα συμβεί, ψεύδεται. Ποτέ στην ιστορία δεν έχει γίνει κάτι παρόμοιο.
Σε κάθε περίπτωση, η έξοδος από την νομισματική ένωση και το ευρώ και για οποιαδήποτε χώρα θα ήταν σχετικά ανώδυνη μόνο στην περίπτωση μιας οικονομίας που πατούσε γερά στα πόδια της με ισχυρή ανάπτυξη και ευημερία.
Γενικά, το θέμα είναι αρκετά πολύπλοκο και με πολλές άγνωστες παραμέτρους. Επίσης, είναι φυσικά θεμιτό και ιδανικό να προσαρμόζουμε τις πολιτικές μας πεποιθήσεις στην επιστημονική ανάλυση καιόχι να προσαρμόζουμε την επιστημονική ανάλυση στις όποιες πολιτικές μας θέσεις. Έχοντας αυτά στο μυαλό και το ότι δεν έχω καμία σχέση με οποιοδήποτε κόμμα, παρακάτω θα κάνω μια οικονομική ανάλυση του γιατί η εγκατάλειψη του ευρώ θα κάνει περισσότερο κακό παρά καλό στην δοκιμαζόμενη επί μια 5ετία ελληνική οικονομία.
1. Ακόμα και να θέλαμε να πάμε σε εθνικό νόμισμα,είναι η χειρότερη δυνατή στιγμήγια να επιχειρηθεί κάτι τέτοιο. Είναι σαν μια επιχείρηση που βρίσκεται σε σοβαρά οικονομικά προβλήματα στα πρόθυρα χρεοκοπίας να επιχειρεί να εκδώσει νέες μετοχές. Το νέο νόμισμα, το χρηματοοικονομικό προϊόν δηλαδή που θα εκδώσουμε στις διεθνείς χρηματαγορές, θα υποτιμηθεί πολύ σημαντικά και από ένα σημείο και μετά και άδικα. Αυτό όμως θα γίνει λόγω της αβεβαιότητας και του υψηλού κινδύνου του όλου εγχειρήματος που θα αποτρέψει τους επενδυτές από την ζήτησή του.
2. Το δημόσιο χρέος μας είναι αποτιμημένο σε ευρώκαι θα παραμείνει σε ευρώ ακόμα και να πάμε σε εθνικό νόμισμα. Το γεγονός αυτό και το 1 παραπάνω δείχνει ότι το χρέος μας θα διπλασιαστεί ή τριπλασιαστεί.
3. Αν εξαιτίας του 2 πάμε σε στάση πληρωμών, τότε αυτό σημαίνει τοτέλος του εξωτερικού δανεισμού. Πλέον θα πρέπει να μειώσουμε ακόμα περισσότερο την ευημερία μας και το κοινωνικό κράτος προκειμένου να μπορέσουμε να ζήσουμε χωρίς τον εξωτερικό δανεισμό. Αυτό θα είναι απαραίτητο για να εξαλείψουμε το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού που δεν θα μπορεί να καλυφθεί από δανεισμό.
4. Από το 1 συνεπάγεται ότιόλες οι εισαγωγές θα ακριβύνουν πολύ. Φανταστείτε την βενζίνη στα €4-6 το λίτρο. Αυτό θα είναι το λιγότερο όμως καθώς όταν το κόστος του πετρελαίου και τα παράγωγά του τουλάχιστον διπλασιαστούν, το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας, των μέσων μαζικής μεταφοράς, κλπ. θα αυξηθούν ανάλογα. Όλα αυτά σημαίνουν πωςτα κόστη παραγωγής στην Ελλάδα θα εκτοξευθούν. Όλες οι ερευνητικές μελέτες δείχνουν την σημασία του κόστους ενέργειας για την οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας. Επομένως, η αλλαγή του νομίσματος θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στον ΑΕΠ από την αύξηση του κόστους παραγωγής.
5. Από το 1 συνεπάγεται πως η υποτίμηση θα κάνει πιο ανταγωνιστικά τα ελληνικά προϊόντα στο εξωτερικό. Όμως σε συνδυασμό με το 4το τελικό αποτέλεσμα στην ανταγωνιστικότητα είναι εξαιρετικά αβέβαιο.
6. Το βιοτικό επίπεδο του κάθε νοικοκυριού θα μειωθεί σημαντικάκαι η φτώχεια θα αυξηθεί καθώς ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος ενός νοικοκυριού θα ξοδεύεται σε βασικά αγαθά (θέρμανση, καύσιμα, μεταφορές, τρόφιμα, τεχνολογία, κλπ) που σύμφωνα με τα 1 και 4 θα είναι πλέον πολύ ακριβότερα.Αυτοί που θα επηρεαστούν περισσότερο θα είναι οι χαμηλόμισθοι και συνταξιούχοι. Οι εύποροι δεν θα έχουν επιπτώσεις στο βιωτικό τους επίπεδο.
7. Ο συναλλαγματικός κίνδυνος για το νέο εθνικό νόμισμα θα αυξηθεί λόγω των διακυμάνσεων της ισοτιμίας του. Το αποτέλεσμα αυτού θα είναι ότι οι οικονομικές συναλλαγές της χώρας με το εξωτερικό θα πρέπει πλέον να επιβαρύνονται και με το κόστος αντιστάθμισης κινδύνου (hedging). Αυτό μειώνει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών εξαγωγών.
8. Οι ξένες άμεσες επενδύσειςπου αποτελούν έναν σημαντικό παράγοντα που μπορεί να οδηγήσει ταχύτερα στην οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδαςθα μειωθούν σημαντικά με το νέο νόμισμα. Είτε ο κίνδυνος για τους ξένους επενδυτές στην Ελλάδα θα αυξηθεί σημαντικά από το 1, είτε το κόστος τους από το 6 όταν πλέον η ασφάλεια του ευρώ δεν θα υπάρχει. Αυξημένος κίνδυνος ή κόστος οδηγεί σε μικρότερο ύψος επενδύσεων καθώς πλέον πολλές ευκαιρίες με χαμηλές ή κανονικές αποδόσεις δεν θα είναι οικονομικά συμφέρουσες για τους επενδυτές.
9. Το συναλλακτικό κόστος θα αυξηθείμε τις χώρες της Ευρωζώνης. Καθώς αυτές αποτελούν και τους σημαντικότερους εμπορικούς μας εταίρους, θα μειώσει τοεμπόριομε αυτές.
10. Από το 8 και το ότι δεν υπάρχει καμία αμφιβολία στα διεθνή οικονομικά ότι το διεθνές εμπόριο αυξάνει την ευημερία μιας χώρας συνεπάγεται ότιη ευημερία και ανάπτυξη θα μειωθούν.
11. Τα επιτόκια δανεισμού στην ευρωπαϊκή διατραπεζική αγορά θα αυξηθούν σημαντικά για τις ελληνικές τράπεζες. Αυτό θα οδηγήσει σεέλλειψη δανειοδοτικών κεφαλαίων, αυξημένα επιτόκια, μειωμένη παραγωγή, απασχόληση και εισόδημα.
12. Ο πληθωρισμός θα γίνει πλέον ένα σημαντικό θέμα. Το νέο εθνικό νόμισμα θα δημιουργήσει πληθωριστικές προσδοκίες που θα έχουν μαζί με τα 1 και 4 ως αποτέλεσμα την μείωση της ελκυστικότητας της Ελλάδας για ξένες επενδύσεις.
13. Ο πληθωρισμός θα επαναφέρει στην ελληνική οικονομία τα γνωστά στα νομισματικά οικονομικά σημαντικά προβλήματα που είναι αποτέλεσμά του:μη-αποτελεσματική κατανομή των συντελεστών παραγωγής, μη-αποτελεσματικές επενδύσεις και αποφάσεις παραγωγής και απασχόλησης.
14. Η ελληνική κυβέρνηση δανειζόμενη στο νέο νόμισμα θα αναγκαστεί λόγω της αβεβαιότητας να πληρώνεισημαντικά spreadsπου είναι πιθανό να οδηγήσουν σε αυξημένα επιτόκια στην ελληνική οικονομία.
15. Το νέο εθνικό νόμισμα θα είναιπάρα πολύ εύκολο να αποτελεί αντικείμενο κερδοσκοπικών επιθέσεωναπό ότι είναι το ισχυρό ευρώ.
Έτσι λοιπόν σύμφωνα με τα παραπάνωδεν μπορώ να καταλάβω εγώ ως οικονομολόγος πώς τόσο εύκολα θεωρείται από κάποιους ότι η εγκατάλειψη του ευρώ αποτελεί μια λύσηγια την χώρα μας. Το αν θέλουμε το ευρώ θα πρέπει να συζητηθεί μετά την ανάκαμψη της οικονομίας μας με ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης και ευημερίας των πολιτών, χωρίς την ανάγκη συνεχούς δανεισμού από το εξωτερικό.
Ο Περικλής Γκόγκας είναι αναπληρωτής Καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
