Γιατί οι τζιχαντιστές δεν είναι στη λίστα με τους εχθρούς του Ερντογάν

Λέγεται συχνά ότι ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ένας άνθρωπος μονομανής. Ο όρος δεν έχει μόνο αρνητική έννοια, μπορεί να αποδειχθεί επωφελής για τον ίδιο. Για παράδειγμα, έχει εμμονή με το να γίνει ένας πρόεδρος «α λα τούρκα», δηλαδή κάτι σαν εκλεγμένος σουλτάνος. Αλλά είναι επόμενο αν, ακούγοντας για τις μονομανίες του, το πρώτο που σας έρχεται στο νου είναι η εχθρότητα προς τους άλλους.

Η εχθρότητα κατευθύνεται προς μεγάλο εύρος ατόμων που έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: δεν υποκλίνονται μπροστά του _ δημοσιογράφοι, γραφειοκράτες, επιχειρηματίες, δικαστές, τα μέλη του κινήματος Χιζμέτ του Φετχουλάχ Γκιουλέν, ο σύρος πρόεδρος Μπασάρ αλ-Άσαντ… και ο κατάλογος συνεχίζεται.

Προς το παρόν, θα επικεντρωθώ στις εμμονές του στην εξωτερική πολιτική.

Ο Ερντογάν εξοργίζεται ιδιαιτέρως με όσους υπήρξαν φίλοι του. Ο Άσαντ και η σύζυγός του Άσμα πήγαιναν διακοπές με τον πρόεδρο και την σύζυγό του Εμινέ.

Ο τούρκος ηγέτης δεν συγχωρεί τους πρώην συμμάχους του. Αλλά η μονομανία του με τον Άσαντ σήμερα οφείλεται σε δυο λόγους. Ο πιο δευτερεύων είναι ψυχολογικής φύσης. Ο Άσαντ έπαψε να ακούει τον Ερντογάν μετά τον Μάρτιο του 2011, όταν προτεραιότητά του έγινε να διατηρήσει την εξουσία _ και το κεφάλι του.

Ο κυριότερος λόγος όμως είναι πιο ιδεολογικός. Ο Άσαντ εκπροσωπεί τον μπααθισμό ο οποίος στάθηκε εμπόδιο στη Μουσουλμανική Αδελφότητα στη Συρία. Το κόμμα ΑΚΡ του Ερντογάν αποτελεί το τουρκικό παρακλάδι της Αδελφότητας.

Όταν ξέσπασε η Αραβική Άνοιξη, ο Ερντογάν ήλπιζε ότι η Αδελφότητα θα ανέβαινε παντού στην εξουσία. Οι ελπίδες του διαψεύστηκαν. Ο βασικός λόγος για τον οποίο ο Ερντογάν καταριέται τον Αμπντέλ-Φατάχ αλ-Σίσι, που ανέτρεψε τον Μοχάμεντ Μόρσι στην Αίγυπτο, είναι η ιδεολογική του απογοήτευση _ και η μονομανία που αυτή τροφοδοτεί.

Η αυτονομία των τοπικών κυβερνήσεων αποτελεί την μοναδική λύση που θα έκανε τους Κούρδους να δεσμευτούν ότι θα παραμείνουν στην Τουρκία (και θα εκδημοκράτιζε πραγματικά τη χώρα) αλλά ο Ερντογάν δεν έχει τέτοια πρόθεση. Αντίθετα, ακόμη και την ώρα που διαπραγματεύεται με τους Κούρδους της Τουρκίας, κάνει ό,τι κακό μπορεί στα αδέρφια τους στην άλλη πλευρά των συνόρων, στη Συρία.

Ο τουρκικός εθνικισμός είναι ο δεύτερος λόγος της εχθρότητας του Ερντογάν προς τους Κούρδους της Συρίας. Ενώ κρατάει τους Κούρδους της Τουρκίας δεσμευμένους στην ειρηνευτική διαδικασία με μια διετή εκεχειρία, οι σύροι Κούρδοι έγιναν το «κακό παράδειγμα» ανακηρύσσοντας αυτονομία σε τρία καντόνια. Σήμερα, περιμένουμε υπομονετικά να καταστρέψει το ISIS τους Κούρδους στην πόλη Κομπανί της βόρειας Συρίας προκειμένου να μην ενισχυθούν οι τούρκοι Κούρδοι με τους οποίους διαπραγματευόμαστε.

Ο κατάλογος των εχθρών του Ερντογάν έχει τον Άσαντ στην κορυφή και ακολουθούν οι Κούρδοι της Συρίας. Και το ISIS; Αν και αναγκάστηκε να το χαρακτηρίσει τρομοκρατική οργάνωση ύστερα από έντονη διεθνή πίεση, το ISIS δεν φιγουράρει στη λίστα των εχθρών του τούρκου προέδρου.

Ο Ερντογάν εξοπλίζει, προκαλεί και βοηθάει τους τζιχαντιστές εναντίον του Άσαντ επί χρόνια. Ο ίδιος το αρνείται και αποκαλεί «προδότες» όσους λένε τέτοια πράγματα.

Το ΑΚΡ του Ερντογάν και το ISIS έχουν κοινές ρίζες στον ισλαμισμό και στη βία. Ο Εμρουλάχ Ισλέρ, βουλευτής του ΑΚΡ και καθηγητής θεολογίας, «τιτίβισε»: «Το ISIS σκοτώνει αλλά τουλάχιστον δεν βασανίζει».

Η βία, βεβαίως, μπορεί να ασκηθεί από μια τρομοκρατική οργάνωση αλλά και από ένα κράτος. Ας θυμηθούμε πρόσφατα παραδείγματα από το ΑΚΡ:

Ο υπουργός Εσωτερικών Εφκάν Αλά για τις πρόσφατες διαδηλώσεις: «Στη βία θα απαντήσουμε με βία». Ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου σχολιάζοντας την είδηση ότι οι ύποπτοι πρόσφατης επίθεσης με θύματα δυο αστυνομικούς συνελήφθησαν νεκροί: «Οι τρομοκράτες που ήταν υπεύθυνοι γι’ αυτή την επίθεση τιμωρήθηκαν εντός μιας ή δυο ωρών, όλα τα απαραίτητα μέτρα ελήφθησαν». Ο πρόεδρος Ερντογάν για τις διαδηλώσεις: «Πώς θα αντιμετωπίσει η αστυνομία μας τους διαδηλωτές; Τα ΜΑΤ θα υψώσουν τις ασπίδες τους απέναντί τους; Συγνώμη, δεν χρειαζόμαστε συμβουλές από κανένα. Τόσο οι αστυνομικοί όσο και οι στρατιώτες θα κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο».

Με τέτοιες ενδείξεις για ενίσχυση της βίας, το ΑΚΡ φέρνει πίσω το καθεστώς του πραξικοπήματος της δεκαετίας του ’80 που είχε εν πολλοίς καταργήσει.