Δεν απαιτούνται προφητικές ικανότητες για να προβλέψει κανείς το που θα καταλήξει η πρόσφατη αμερικανική επέμβαση στη Συρία και στο Ιράκ. Σε λίγο θα μπουν στο χορό και οι δυνάμεις ξηράς. Θα αγωνιστούν με γενναιότητα και έξυπνους σχεδιασμούς, θα κερδίσουν τη μια μάχη μετά την άλλη–φυσικά, με βαρύ κόστος και εξοργιστικές τρομοκρατικές επιδόσεις των ισλαμιστών. Οι δυνάμεις των τζιχαντιστών θα περιοριστούν σε άμυνα, μέχρις ότου εξαντληθεί η υπομονή του αμερικανικού λαού, όποτε καταλήγουμε σε μια ακόμη άδοξη αποχώρηση κατά το 2016 ή το 2020. Τότε οι ισλαμιστές ανακτούν την πρωτοβουλία, ακριβώς όπως είναι βέβαιο ότι θα γίνει με τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Και οι Αμερικανοί θα ξύνουν το κεφάλι τους να βρουν για ποιο λόγο είχαν ακόμη ένα στρατηγικό φιάσκο
Και όμως. Οι αμερικανικές είτε οι οποιεσδήποτε άλλες δυτικές δυνάμεις μπορούν να κερδίσουν τον πόλεμο σχετικώς εύκολα. Να εξοντώσουν τοναντίπαλο ώστε να μη ξανασηκώσει κεφάλι. Το πρόβλημα είναι ότι θα πρέπει να ακολουθήσουν μια μοναδική τακτική–εκείνη που επί χρόνια εφάρμοζε ο Σαντάμ Χουσεΐν στο Ιράκ. Μια τακτική αδιανόητη για την Αμερική. Δεν την υποστηρίζω, κάθε άλλο. Αλλά αναρωτιέμαι, αφού η Αμερική δεν πρόκειται να κερδίσει γιατί πέφτει και πάλι στη φωτιά; Ας εξηγηθώ.
Σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο, είτε πρόκειται για τη Μέση Ανατολή, για τη Βόρεια Αφρική είτε για τη Νότια Ασία ο κόσμος λειτουργεί με ένα έντονο αίσθημα οικογενειακής είτε φυλετικής νομιμότητας, με μια αταλάντευτη πίστη στο ότι το σόι σου, η φυλή σου θα εκδικηθούν τον θάνατο σου ή τον τραυματισμό σου. Αυτή η μορφή της βεντέτας θα συνεχίζεται ώσπου να εξαφανιστεί η οικογένεια. Κατά προέκταση, το έγκλημα του ενός είναι έγκλημα όλων. Ένας μουσουλμάνος που κάνει κάτι το αδιάντροπο ατιμάζει και ντροπιάζει όλη την οικογένεια. Αιώνες ολόκληρους αυτή η βασική αρχή της συλλογικής νομιμοφροσύνης και ευθύνης διαμόρφωσε τον τρόπο με τον οποίο ζει και βάδιζε η περιοχή. Οι κυβερνήσεις αφόπλιζαν τα αντίπαλα μέρη παίρνοντας όμηρους μέλη των αντιμαχόμενων οικογενειών. Ήταν η μέθοδος διακυβέρνησης του Σανταμ.
Όλοι στην περιοχή καταλαβαίνουν την αρχή της συλλογικότητας. Καταφάνηκε άλλωστε έντονα στη διάρκεια του εμφύλιου πόλεμου στο Λίβανο την δεκαετία του ’80. Αν η Πολιτοφυλακή άρπαζε έναν φίλο σου είτε μέλος της οικογένειας σου τον σώζατε αν προλαβαίνατε να αρπάξετε και εσείς κάποιον συγγενή της άλλης οικογένειας. Όποτε άρχιζαν οι διαπραγματεύσεις για ανταλλαγή. Αν όμως ο συγγενής σας ήταν ήδη νεκρός άρχιζε τότε ένας ατελείωτος κύκλος δολοφονιών–ένα σου και ένα μου. Έχεις πέντε αδέρφια; ΟΚ. Θα τα κλαδέψουμε έναν προς ένα. Κάπως αργά κατάλαβαν οι μαχητές στη Βηρυτό ότι οι Αμερικανοί ήταν αρκετά αφελείς και δεν στόχευαν τους συγγενείς των απαγωγέων ακόμη και όταν τους ήξεραν. Αυτό το στοιχείο, δηλαδή ότι μπορούσες να βάλεις στόχο τους ξένους χωρίς να κινδυνεύουν τα αδέρφια σου είτε τα ξαδέρφια σου, ήταν που προκάλεσε την κρίση όμηρων. Οι Ρώσοι, αντίθετα, έπαιξαν σπουδαία με τους τοπικούς κανόνες, κάνοντας άγρια αντίποινα στους αδερφούς και στα ξαδέρφια εκείνων που άπλωναν χέρι εναντίον τους. Αποτέλεσμα: Οι Ρώσοι είχαν μια μόνο περίπτωση απαγωγής συγγενούς.
Το δικτατορικό καθεστώς του Σαντάμ δεν είχε τον παραμικρό ενδοιασμό να επιβάλει ένα τέτοιο σύστημα τιμωρίας επεκτείνοντας το ως την τελευταία γυναίκα και ως το τελευταίο παιδί της οικογένειας. Σήμερα οι τζιχαντιστές ακολουθούν μια εξτρεμιστική ιδεολογία όπου δεν υπάρχουν όρια στη βιαιότητα και στην κτηνώδη συμπεριφορά. Τον μόνο εχθρό που έχουν είναι ο θάνατος και αυτόν έχουν διδαχτεί να τον αποζητούν. Θεωρητικά, η συνταγή για την ολοκληρωτική εξόντωση των Ισλαμιστών είναι–συλλογική οικογενειακή τιμωρία από ένα κτηνώδες και αποφασισμένο καθεστώς εναντίον ατόμων, που δεν έκαναν τίποτε κακό, τα οποία θα εξοντωθούν είτε με μαζικό αφανισμό είτε με γοργό τρόπο κατ’ ευθείαν προς τον μουσουλμανικό παράδεισο.
Δεδομένου ότι η αμερικανική κυβέρνηση δεν πρόκειται να πολεμήσει τους ισλαμιστές με αυτή τη συνταγή, τον μοναδικό αποτελεσματικό τρόπο αυτή τη στιγμή, είναι απορίας άξιο γιατί μπήκε σ’ αυτό το χορό; Γιατί άρχισε έναν πόλεμο που δεν υπάρχει τρόπος να τον κερδίσει;
*Ο Philip Jenkins είναι διακεκριμένος καθηγητής της Ιστορίας στο πανεπιστήμιο Baylor του Τέξας και συνδιευθυντής του προγράμματος ιστορικών μελετών του πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Θρησκευτικών Μελετών.
