Το ετήσιο αίσχος

Οπως κάθε χρόνο, το σύνολο του πολιτικού μας συστήματος, η Βουλή ως θεσμός και συλλογικά τα μέλη της διαπομπεύονται με τη δημοσίευση των δηλώσεων πόθεν έσχες.

Υπάρχει βέβαια μια προκαταρκτική συζήτηση που είναι ανάγκη κάποτε να γίνει και όλοι όσοι φλυαρούν για το θέμα αυτό φροντίζοντας να ακολουθούν το ρεύμα, δηλαδή λαϊκίζοντας, να πάρουν υπεύθυνη θέση. Αν κάποιος είναι κατά του αντιπροσωπευτικού συστήματος, είναι δηλαδή οπαδός του ολοκληρωτισμού, πρέπει να το δηλώσει απερίφραστα και να μην κρύβεται πίσω από υποκριτικές ηθικολογίες, που δεν αγγίζουν την ουσία του θέματος.

Τι είδους αντιπροσώπους επιθυμούμε; Ανθρώπους σαν και εμάς, μια αντανάκλαση της κοινωνίας όπως είναι; Τότε θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι η Βουλή θα περιλαμβάνει φοροφυγάδες, κομπιναδόρους, μαυραγορίτες και πάσης φύσεως παρόμοια πρόσωπα που συναντάμε τόσο συχνά στην καθημερινότητά μας. Αυτοί οι τύποι βεβαίως θα είναι προτιμότερο να είναι παιδιά του λαού. Στο μέτρο του δυνατού να είναι απένταροι και επομένως να θεωρείται φυσικό να αποβλέπουν στην αμοιβή που τους εξασφαλίζει η ιδιότητα του βουλευτή, τα διάφορα συνοδευτικά πλεονεκτήματα. Να ελπίζουν, τέλος, στη στιγμή όπου θα τους καλέσει η διαπλοκή να της προσφέρουν υπηρεσίες, όχι βέβαια με το αζημίωτο.

Αν όμως επιθυμούμε μια Βουλή που θα αποτελείται από ό,τι εκλεκτό έχει να παρουσιάσει η κοινωνία, αν θέλουμε οι βουλευτές μας να έχουν διακριθεί επαγγελματικά με τον έναν ή τον άλλο τρόπο και να μην είναι τυχάρπαστοι πολιτικάντηδες, τότε θα πρέπει να συνηθίσουμε στην ιδέα ότι είναι λογικό οι άνθρωποι αυτοί που δεν έκαναν επάγγελμά τους μέχρι τη στιγμή της εκλογής τους την πολιτική κάπως να έχουν και μια εισοδηματική διαφορά με τον μέσο όρο.

Το πόθεν έσχες δεν είχε και δεν πρέπει να έχει τη λογική του καθησυχασμού του φθονερού και ανόητου μικροαστού. Δεν είναι μέθοδος για να διαπιστώσουμε ότι οι βουλευτές μας είναι απένταροι. Η λογική του πόθεν έσχες είναι να διαπιστωθεί αν υπάρχουν εισοδήματα και περιουσιακά στοιχεία που αποκτώνται μετά την εκλογή με διαδικασίες και τρόπους οι οποίοι δεν είναι διαφανείς και επομένως είναι δυνατό να οδηγήσουν σε υποψίες.

Δεκαετίες τώρα, κάθε χρόνο, παρακολουθούμε αμήχανοι το ίδιο χυδαίο και κακόγουστο σκηνικό. Εξευτελίζεται η Βουλή και οι άνδρες και γυναίκες που τη συγκροτούν και υποδαυλίζονται τα πιο χυδαία ένστικτα των πολιτών. Τι θα μπορούσε να έχει γίνει; Τι μπορεί να γίνει αμέσως τώρα εάν η πλειοψηφία της Βουλής και το Προεδρείο της αναλάβουν πρωτοβουλία; Λίγα και απλά πράγματα.

1ο: Το ποια περιουσία έχει και διατηρεί από την προηγούμενη, πριν από την εκλογή του, ζωή και δράση ο βουλευτής δεν ενδιαφέρει την κοινή γνώμη. Υπάρχουν εφορίες και άλλοι θεσμοί και Αρχές που ασχολούνται με αυτά τα ζητήματα. Αυτό που ενδιαφέρει είναι αν προκύπτει από την ημέρα της εκλογής του και σε ετήσια βάση αδικαιολόγητη αύξηση του εισοδήματος ή των περιουσιακών στοιχείων. Για αυτό, αρκεί να παρατίθενται και να μένουν δημοσιευμένες σε ειδική ιστοσελίδα όλες οι δηλώσεις πόθεν έσχες που έχει κάνει ο υπό εξέταση βουλευτής από την ημέρα της εκλογής του μέχρι και σήμερα.

2ο: Σε οποιαδήποτε τέτοιου είδους μεταβολή πρέπει να αναφέρεται σαφώς, εμπεριστατωμένα και τεκμηριωμένα η γενεσιουργός αιτία. Ποια απασχόληση ή δραστηριότητα ή ποιο εξωτερικό γεγονός (π.χ. κληρονομιά) οδήγησε σε αυτήν την εξέλιξη.

3ο: Είναι απαράδεκτο τις δηλώσεις πόθεν έσχες των βουλευτών να τις εξετάζουν και να τις εγκρίνουν βουλευτές. Πρέπει, λοιπόν, στα όργανα που θα ασχοληθούν να περιλαμβάνονται αποκλειστικά δικαστικοί και άλλα φερέγγυα πρόσωπα και τα αποτελέσματα της έρευνας να δημοσιεύονται έγκαιρα, ταυτόχρονα αν είναι δυνατόν, με τη δημοσίευση του περιεχομένου των δηλώσεων.

4ο: Να προβλέπονται σαφείς και αυστηρές ποινές για όσους αποκρύπτουν ή εμφανίζουν εικονικά ή κατά τρόπο εσκεμμένα ασαφή και περιπλεγμένο ό,τι έχουν να δηλώσουν. Και οι ποινές αυτές να εφαρμόζονται.

Για να προχωρήσει μια τέτοια διαδικασία υπάρχουν πλέον όλες οι δυνατές τεχνολογικές λύσεις, αυτές που μας δίνει η σύγχρονη εξέλιξη. Εάν εν πάση περιπτώσει το Δημόσιο δυσκολεύεται, ας ανατεθεί αυτή η δουλειά σε μια υπεύθυνη και έγκυρη ιδιωτική εταιρεία.

Μιλήσαμε για το πόθεν έσχες των βουλευτών γιατί αυτό προέκυψε ως ανάγκη απ’ την επικαιρότητα των ημερών που πέρασαν. Τι γίνεται όμως με τα πόθεν έσχες όλων των υπολοίπων υπόχρεων; Δημοσίων λειτουργών, αιρετών σε τοπικό επίπεδο, συμβούλων και προϊσταμένων εταιρειών και φορέων του Δημοσίου, δικαστικών και δημοσιογράφων; Γιατί δεν προσδιορίζεται ένας απλός και συγκεκριμένος τρόπος να υποβάλλονται οι δηλώσεις αυτές ηλεκτρονικά και μια ανάλογη διαδικασία η οποία θα επιτρέπει την εξέτασή τους;

Αυτή τη στιγμή χιλιάδες δηλώσεις ανθρώπων που παίζουν ρόλο στην όλη πορεία της χώρας προς την οικονομική εξυγίανση και έχουν θεωρητικά τη δυνατότητα να μην τηρήσουν τους κανόνες συμπεριφοράς που επιβάλλονται συσσωρεύονται σε αποθήκες διοικητικών ή δικαστικών υπηρεσιών και δεν εξετάζονται ποτέ. Ούτε καν η απλή διαδικασία της εφαρμογής κυρώσεων σε όσους δεν τηρούν τον νόμο και παραλείπουν να καταθέσουν δηλώσεις πόθεν έσχες ενώ έχουν τέτοια έννομη υποχρέωση δεν εφαρμόζεται.

Οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι τόσο γαργαλιστικές όσο εκείνες των βουλευτών, αλλά δεν είναι λιγότερο άμοιρες της περιρρέουσας ατμόσφαιρας υποψίας για τη διαχείριση των μεγεθών που θα συγκροτούσαν ένα υγιές κλίμα.

Αυτή η εξέλιξη με τη σειρά της θα ανόρθωνε το κύρος της χώρας, θα απαντούσε αποφασιστικά σε ένα μεγάλο μέρος από τις υποψίες διαφθοράς και θα βελτίωνε αισθητά το κλίμα της οικονομικής δραστηριότητας και κυρίως της δυνατότητας πραγματοποίησης νέων επενδύσεων σε παραγωγικές δραστηριότητες.

Ο κ. Θεόδωρος Πάγκαλος είναι πρώην υπουργός.