Αυτοί οι αμετανόητοι Γερμανοί

Γερμανοί αξιωματούχοι είναι έξαλλοι με την Αμερική, όχι μόνο για τις παρακολουθήσεις στο κινητό της Ανγκελα Μέρκελ. Αυτό που τους έχει εξοργίσει τώρα είναι μια (μεγάλη) παράγραφος σε μια έκθεση του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ για την εξωτερική οικονομική και νομισματική πολιτική.

Σε αυτήν την παράγραφο, το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζει ότι το τεράστιο πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας είναι επιβλαβές, επειδή δημιουργεί «μια αποπληθωριστική προκατάληψη για την ζώνη του ευρώ, καθώς και για την παγκόσμια οικονομία».

Οι Γερμανοί ανακοίνωσαν οργισμένοι ότι αυτό το επιχείρημα είναι «ακατανόητο». «Δεν υπάρχουν ανισορροπίες στη Γερμανία που απαιτούν μια διόρθωση της οικονομικής και νομισματικής πολιτικής μας, η οποία είναι φιλική προς την ανάπτυξη», δήλωσε εκπρόσωπος του γερμανικού Υπουργείου Οικονομικών.

Αλλά ας δούμε τα γεγονότα. Eίναι αλήθεια ότι η Γερμανία έχει μεγάλα πλεονάσματα επί σχεδόν μια δεκαετία. Στην αρχή, όμως, αυτά τα πλεονάσματα αντιστοιχήθηκαν με μεγάλα ελλείμματα στη νότια Ευρώπη, που χρηματοδοτήθηκαν από μεγάλες εισροές γερμανικών κεφαλαίων. Η Ευρώπη στο σύνολό της εξακολουθούσε να έχει ένα περίπου ισορροπημένο εμπόριο.

Στη συνέχεια, όμως, ήρθε η κρίση, και οι ροές κεφαλαίων προς την περιφέρεια της Ευρώπης κατέρρευσαν. Τα έθνη οφειλέτες αναγκάστηκαν – εν μέρει λόγω της επιμονής της Γερμανίας – να επιβάλουν σκληρή λιτότητα, η οποία μείωσε τα εμπορικά ελλείμματά τους. Αλλά κάτι πήγε στραβά. Η μείωση των εμπορικών ανισορροπιών θα έπρεπε να είναι συμμετρική, με τα πλεονάσματα της Γερμανίας να συρρικνώνονται, μαζί με τα ελλείμματα των οφειλετών. Αντ ‘αυτού, όμως, η Γερμανία δεν έκανε καμμία απολύτως προσαρμογή. Τα ελλείμματα στην Ισπανία, την Ελλάδα και αλλού συρρικνώθηκαν, αλλά τα πλεονάσματα της Γερμανίας δεν μειώθηκαν καθόλου.

Αυτό ήταν ένα πολύ κακό πράγμα για την Ευρώπη, επειδή η αποτυχία προσαρμογής της Γερμανίας μεγέθυνε το κόστος της λιτότητας. Πάρτε για παράδειγμα την Ισπανία, την χώρα με το μεγαλύτερο έλλειμμα πριν από την κρίση. Ηταν αναπόφευκτο ότι η Ισπανία θα αντιμετώπιζε μια περίοδο ισχνών αγελάδων, καθώς θα μάθαινε να ζει εντός των δικών της δυνατοτήτων. Αλλά δεν ήταν αναπόφευκτο να φτάσει η ισπανική ανεργία στο 27%, και η ανεργία των νέων σχεδόν στο 57%.

Οι Γερμανοί αξιωματούχοι, όπως έχουμε δει, απαντούν σε όλα αυτά με οργισμένες δηλώσεις. Λένε ότι η γερμανική πολιτική υπήρξε άψογη. Λυπούμαστε, αλλά αυτό (α) δεν έχει σημασία, και (β) δεν είναι αλήθεια.

Γιατί δεν έχει σημασία: Πέντε χρόνια μετά την πτώση της Lehman, η παγκόσμια οικονομία εξακολουθεί να πάσχει από μια επίμονη έλλειψη ζήτησης. Σε αυτό το περιβάλλον, μια χώρα που έχει εμπορικό πλεόνασμα βλάπτει τους γείτονές της. Εκτρέπει τις δαπάνες από τα δικά τους αγαθά και υπηρεσίες προς τα δικά της, και ως εκ τούτου αφαιρεί θέσεις εργασίας. Δεν έχει σημασία αν το κάνει αυτό κακόβουλα ή με τις καλύτερες προθέσεις. Το θέμα είναι ότι το κάνει.

Επιπλέον, η Γερμανία δεν είναι άμοιρη ευθυνών. Μοιράζεται ένα νόμισμα με τους γείτονές της, κάτι που ωφελεί σημαντικά τους Γερμανούς εξαγωγείς, οι οποίοι τιμολογούν τα προϊόντα τους σε ένα αδύναμο ευρώ, αντί για ένα γερμανικό μάρκο που σίγουρα θα είχε γίνει πανάκριβο.

Και όμως, η Γερμανία δεν κράτησε την δική της πλευρά της συμφωνίας: Για να αποφύγει μια ευρωπαϊκή ύφεση, θα έπρεπε να ξοδεύει περισσότερο καθώς οι γείτονές της αναγκάστηκαν να ξοδεύουν λιγότερο, και δεν το έπραξε.

Οι Γερμανοί αξιωματούχοι δεν παραδέχονται, φυσικά, τίποτα από όλα αυτά. Θεωρούν την χώρα τους ένα λαμπρό παράδειγμα, που πρέπει να το μιμηθούν οι πάντες, και το άβολο γεγονός ότι δεν μπορούμε όλοι να έχουμε γιγαντιαία εμπορικά πλεονάσματα απλώς δεν περνάει από το μυαλό τους.

Στο έκτο έτος μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, της οποίας η ουσία είναι ότι δεν γίνονται αρκετές δαπάνες, πολλοί ιθύνοντες της πολιτικής εξακολουθούν να μην έχουν πιάσει το νόημα. Και φαίνεται ότι ποτέ δεν θα το πιάσουν.