Περιοδικά

Κλείνουν ένα-ένα τα έντυπα περιοδικά λόγου σε αυτή τη χώρα και φυσικά το γεγονός περνά απαρατήρητο. Ποιος σκοτίζεται για όλους αυτούς τους αιθεροβάμονες που νόμιζαν ότι σειούσαν τη (λογοτεχνική) οικουμένη, ότι παρενέβαιναν, ότι δημιουργούσαν λογοτεχνικούς κανόνες; Ο,τι και να τους καταμαρτυρήσεις ήταν περιοδικά μιας απέλπιδας πνοής που συντρόφευε για χρόνια τους λογοτέχνες αλλά και τους λογοτεχνίζοντες. Για την προ-Internet εποχή ήταν μια όαση. Ενας εναλλακτικός πολιτιστικός ιστός. Μετέφεραν πληροφορίες για τις νέες τάσεις στην Εσπερία, μας γνώριζαν μεταφρασμένους λογοτέχνες, έδιναν πεδίο δημιουργικής δράσης σε πρωτοεμφανιζόμενους. Θυμάμαι έναν φίλο από πόλη της Μακεδονίας να μου λέει «όταν ήρθε το «Διαβάζω» με αφιέρωμα στον Ντεριντά πάθαμε πλάκα, δεν γνωρίζαμε τίποτε μέχρι τότε γι’ αυτόν». Αλλοι, φτασμένοι πια λογοτέχνες, έγραφαν στα βιβλία τους «δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό τάδε». Ηταν ένας τίτλος τιμής. Τα περιοδικά αυτά αποτελούνταν από έναν κύκλο ανθρώπων που ζούσαν «μέσα» στη λογοτεχνία και «για» τη λογοτεχνία. Σε ορισμένες επαρχιακές πόλεις αποτελούσαν έναν πολιτιστικό πυρήνα, όπου οι άνθρωποι γύρω τους διοργάνωναν πολιτιστικές εκδηλώσεις, επηρέαζαν τις τοπικές κοινωνίες. Εξαφανίστηκαν σιγά-σιγά «Η γραφή» στη Λάρισα, «Το ρόπτρο» στον Βόλο, το «Εξώπολις» στην Αλεξανδρούπολη κ.ά. Επιζούν λίγα, όπως η «Παρέμβαση» στην Κοζάνη. Το Διαδίκτυο τα θέρισε.

Τα ηλεκτρονικά περιοδικά με το χαρούμενο αλαλούμ τους αντικατέστησαν τα πιο σοβαρά έντυπα. Το λαϊφστάιλ συνευρέθηκε με τις τέχνες παράγοντας υβρίδια που μπορούσαν να ικανοποιήσουν πλείστες όσες καταναλωτικές ανάγκες. Παράλληλα η κρίση του βιβλίου αποτελείωσε τα έντυπα περιοδικά. Η διαφημιστική αγορά συρρικνώθηκε, το ρευστό χρήμα εξαερώθηκε, οι εκδότες μαζεύτηκαν, περιέκοψαν τις διαφημίσεις. Αυτό επηρέασε τα αθηναϊκά περιοδικά που έπειτα από 20, 30 και 35 χρόνια έλειψαν από το περίπτερο, όπως το βιβλιογραφικό «Διαβάζω», η λογοτεχνική «Λέξη», το κριτικό – δοκιμιακό «Κ», η φιλοσοφική «Ινδικτος», το multi culti «Index», το νεανικό «Να ένα μήλο», το ποιητικόν «Πλανόδιον», η υπερρεαλιστική «Νέα Συντέλεια» κ.ά. Ορισμένα, όπως η «Νέα Εστία», το «Δέντρο», τα «(δε) κατά», «η οδός Πανός», το «Εντευκτήριο» στη Θεσσαλονίκη και κάποια άλλα που μου διαφεύγουν, έχουν αραιώσει την εμφάνισή τους. Μάλλον αρχίζει μια νέα εποχή η οποία όμως ακόμη δεν έχει σχηματοποιηθεί. Το σήμα θα δώσουν κυρίως τα ηλεκτρονικά περιοδικά. Μέχρι στιγμής αυτά ζουν σε ένα θολό τοπίο. Τον χορό έσυραν τα μπλογκ, που όμως εξετράπησαν στην προσωπική προβολή του ιδιοκτήτη τους. Το Διαδίκτυο παραμένει μια ανοικτή πρόκληση. Κάποιοι φίλοι μου λένε «δεν θα ξεπεράσουμε ποτέ την ανάγκη για ένα καλό έντυπο περιοδικό». Πιστεύω ότι το ζήτημα δεν είναι αν θα είναι έντυπο ή ηλεκτρονικό, αλλά αν θα είναι καλό, παρεμβατικό, με άποψη και συνέχεια.