Τον τελευταίο καιρό τα ξένα ΜΜΕ αναφέρουν ότι απειλείται η μεσογειακή διατροφή λόγω οικονομικής κρίσης. Λένε οτι οι μεσογειακοί λαοί, λόγω κρίσης, δεν έχουν πια χρήματα να διαθέσουν για να ακολουθούν την γνωστή παραδοσιακή διατροφή τους.
Πιο συγκεκριμένα, από μια ιταλική έρευνα, διαπιστώθηκε ότι άτομα (από τις χώρες της Μεσογείου) με τα χαμηλότερα εισοδήματα δεν ακολουθούσαν την μεσογειακή διατροφή, και η εξήγηση ήταν ότι οι φτωχότεροι πιθανόν να αγοράζουν συσκευασμένα και έτοιμα φαγητά γιατί είναι πιο φθηνά από τα φρέσκα τρόφιμα της μεσογειακής διατροφής.
Κατ’ αρχήν πρέπει να πούμε ότι τα συσκευασμένα και έτοιμα τρόφιμα δεν είναι φθηνότερα από τα φρέσκα που χρησιμοποιούνται στη μεσογειακή διατροφή. Μιλάμε για χρήμα η για μορφωτικό επίπεδο; Γνωρίζουμε από παλιότερες έρευνες ότι η μόρφωση παίζει σημαντικό ρόλο στις διατροφικές επιλογές. Οι χαμηλότερες κοινωνικοοικονομικές τάξεις έχουν υψηλότερα ποσοστά παχυσαρκίας και λιγότερο υγιεινή διατροφή. Προφανώς το να αποδίδεις στην οικονομική κρίση την πτώση της μεσογειακής διατροφής είναι πιο πιασάρικο θέμα από δημοσιογραφική άποψη, ψστόσο ακόμα και σήμερα, τουλάχιστον εδώ στην Ελλάδα, τα φρέσκα τρόφιμα είναι φθηνότερα από τα συσκευασμένα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Οι πραγματικοί λόγοι που οι φτωχοί επιλέγουν πρόχειρο φαγητό και δεν ακολουθούν τη μεσογειακή διατροφή:
– Παραπληροφόρηση: μπορεί να πιστεύουν ότι το πρόχειρο φαγητό είναι φθηνότερο από τα φρέσκα τρόφιμα.
– Έλλειψη χρόνου: τα φρέσκα τρόφιμα μπορεί να απαιτούν περισσότερο χρόνο για να μαγειρευτούν – το πρόχειρο φαγητό είναι βολικό.
– Ψυχολογικοί λόγοι: το πρόχειρο φαγητό προσφέρει άμεση ικανοποίηση και ας το παραδεχτούμε, όταν έχεις χάσει τη δουλειά σου, δεν μπορείς να πληρώσεις το ενοίκιο και τους λογαριασμούς σου, το τελευταίο πράγμα που θες να κάνεις είναι να μαγειρέψεις.
Έτσι, ενώ η οικονομική κρίση μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να στραφούν στο πρόχειρο φαγητό, δεν το κάνουν αυτό γιατί πραγματικά είναι φθηνότερο αλλά γιατί έχουν την λανθασμένη εντύπωση ότι είναι φθηνότερο.
Πόσο πραγματικά κοστίζει ένα παραδοσιακό ελληνικό γεύμα;
Αξίζει να κοιτάξουμε πόσο πληρώνουμε για ένα παραδοσιακό ελληνικό γεύμα σε σχέση με το έτοιμο φαγητό. Πρώτα όμως θα πρέπει να σκεφτούμε τι εννοούμε με τον όρο μεσογειακή διατροφή. Είναι ένα απλό πλάνο διατροφής που είχε σαν πρότυπο την παραδοσιακη ελληνική και κρητική διατροφή. Χοντρικά μπορούμε να πούμε ότι αποτελείται από λαδερά και όσπρια 3-4 φορές την εβδομάδα, κοτόπουλο ή ψάρι 2 φορές την εβδομάδα και ίσως και κόκκινο κρέας 1 φορά την εβδομάδα. Το γεύμα συμπληρώνεται με ψωμί και τυρί. Ενώ τα υπόλοιπα γεύματα περιέχουν φρούτα, τυριά, ελιές, γιαούρτι (μερικές φορές και γάλα), παξιμάδα και ψωμί.
Ελληνικό Γεύμα # 1
Ας δούμε πόσο κοστίζει ένα τυπικό ελληνικό χειμωνιάτικο γεύμα: κουνουπίδι κοκκινιστό και πατάτες το οποίο συνοδεύεται με φέτα και ψωμί.
- 1 μεγάλο κουνουπίδι του: € 3
- 1/2 κιλό πατάτες: € 1
- ½ φλιτζάνι ελαιόλαδο: € 0,70
- 1-2 κουταλιές της σούπας πελτέ ντομάτας: € 0,25
- ½ φραντζόλα ψωμί: € 0,50
- 250 γραμμάρια φέτα: € 2
Σύνολο € 7,45
Είναι ένα ικανοποιητικό γεύμα για οικογένεια 4 ατόμων.
Ελληνικό Γεύμα # 2
Ας κοιτάξουμε και τα ψάρια. Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για την πραγματική ελληνική διατροφή. Οι Έλληνες δεν τρώγανε ακριβά ψάρια, όπως σολομό και ξιφία, αλλά τα μικρά φθηνά ψάρια όπως σαρδέλες και γαύρος. Εδώ ένα παράδειγμα γεύματος με γαύρο και πατατοσαλάτα.
- 1 – ½ κιλό γαύρο (το έχω αγοράσει για 5 ευρώ το κιλό, αλλά έχω δει και φθηνότερα): € 7,5
- ½ -3 / 4 φλιτζανιού ελαιόλαδο: € 1,20
- 1 ντομάτα: € 0,30
- 1 κρεμμύδι: € 0,10
Ελληνική Πατατοσαλάτα
- 1 κιλό πατάτες: € 2
- ¼ φλιτζάνι ελαιόλαδο: € 0,35
- ½ φραντζόλα ψωμί: € 0,50
Σύνολο: € 11,95
Γεύμα Πρόχειρου Φαγητού
Ας δούμε πόσο θα κόστιζε το αν η οικογένεια 4 ατόμων έτρωγε έτοιμο φαγητό:
Χάμπουργκερ και πατάτες για περίπου€ 4,50 το άτομο
Σύνολο: € 18
2 σουβλάκια με πίτα το άτομο περίπου €4 το άτομο
Σύνολο: € 16
Έτσι, συγκρίνοντας κάποιες τυπικές επιλογές μπορούμε να δούμε ότι η παραδοσιακή ελληνική διατροφή δεν είναι τόσο δυσβάσταχτα ακριβή όπως υποστηρίζεται και δεν είναι σίγουρα πιο ακριβή από τα πρόχειρα και έτοιμα φαγητά.
Παραπληροφόρηση ακόμη και στους μορφωμένους
Όπως έχω αναφέρει σε ένα παλαιότερο άρθρο μου, πολλοί Έλληνες έχουν διατροφική σύγχυση. Η βιομηχανία τροφίμων έχει γίνει πια μια σημαντική πηγή διατροφικών πληροφοριών. Έχοντας αυτό υπόψη μας, δεν είναι να απορεί κανείς που πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι χρειάζονται ειδικές μπάρες δημητριακών για πρωινό αντί για ψωμί και τυρί ή μερικά φρούτα (μια μπανάνα και 2 μανταρίνια κοστίζουν μόνο €0,50).
Το γεγονός ότι πολλά παιδιά πάνε σχολείο το πρωί νηστικά μπορεί να οφείλεται και σε αυτές τις λανθασμένες εντυπώσεις, γιατί αλλιώς δεν εξηγείται γιατί κανείς δεν μπορεί να δώσει στο παιδί ένα φρούτο και μια φέτα ψωμί που στο σύνολο του δεν κοστίζει πάνω από ½ ευρώ. Είναι γεγονός ότι τα επεξεργασμένα τρόφιμα δεν κοστίζουν περισσότερο από τα φρέσκα, αλλά επανειλημμένα βλέπω ανθρώπους όλων των μορφωτικών επιπέδων να θεωρούν καλύτερα τα έτοιμα συσκευασμένα εμπλουτισμένα τρόφιμα γι ‘αυτούς και τα παιδιά τους.
Πρόσφατα παρατήρησα σε μια μη-κερδοσκοπική οργάνωση που ζητούσε τρόφιμα για παιδιά, μια λίστα που περιλάμβανε τα εξής “αναγκαία” τρόφιμα: κρουασάν και μπισκότα. Αυτά τα προϊόντα όχι μόνο έχουν μικρή διατροφική αξία αλλά είναι και πιο ακριβά. Γιατί όχι παξιμάδια, φρυγανιές, αποξηραμένα φρούτα και ξηροί καρποί, τα οποία έχουν επίσης μεγάλη διάρκεια ζωής; Επομένως, δεν είναι άμεσα θέμα χρημάτων, αλλά θέμα εκπαίδευσης και σωστής πληροφόρησης.
Οι ομάδες αυτές και ιδιαίτερα τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα χρειάζονται σωστή ενημέρωση από κατάλληλα εκπαιδευμένα άτομα. Επαγγελματίες στο χώρο της ελληνικής κουζίνας και διατροφής μπορούν να δείξουν ότι η παραδοσιακή ελληνική διατροφή δεν είναι μόνο η πιο υγιεινή επιλογή αλλά και η πιο οικονομικά προσιτή.
Βγάζοντας απλοϊκά συμπεράσματα για το τέλος της μεσογειακής διατροφής λόγω κρίσης είναι ανεύθυνο αλλά και πολύ απλά λάθος. Η μεσογειακή διατροφή απειλείται εδώ και δεκαετίες, πολύ πριν την οικονομική κρίση. Ας δούμε τους πραγματικούς λόγους για να βρούμε και τις πραγματικές λύσεις.
