Εκλογές στα συμβούλια ιδρύματος ΑΕΙ: νόμος και ήθος

Επιτέλους, ο νέος νόμος για τα πανεπιστήμια εφαρμόζεται. Συμβολικό αλλά και κομβικό σημείο είναι η εκλογή των συμβουλίων του ιδρύματος, που οργανώνεται πλέον στα περισσότερα ΑΕΙ. Τα συμβούλια αυτά, που τα μισά περίπου μέλη τους είναι εξωπανεπιστημιακοί, έχουν τη γενική εποπτεία και τον έλεγχο της λειτουργίας του ιδρύματος. Κατευθύνουν την ανάπτυξή του. Συνδέουν το Πανεπιστήμιο με την κοινωνία και την οικονομία και γενικότερα την ανάπτυξη της χώρας. Εγκρίνουν τον οργανισμό και τον εσωτερικό κανονισμό του, τον προϋπολογισμό και τον απολογισμό του. Εποπτεύουν τη διαχείριση της περιουσίας του και των κονδυλίων έρευνας. Τέλος, προεπιλέγουν τρεις υποψηφίους για την εκλογή από τα μέλη ΔΕΠ του πρύτανη και των κοσμητόρων.

Επομένως, εξαιρετικά σπουδαίος είναι ο ελεγκτικός και συντονιστικός ρόλος των συμβουλίων. Είναι γι’ αυτό σημαντικό να προχωρήσουν ομαλά οι εκλογές και να αναδειχθούν τα μέλη τους. Η βίαια παρεμπόδιση της ψηφοφορίας, όπως συνέβη στο Χαροκόπειο, μάλιστα με τη συμμετοχή ορισμένων καθηγητών άλλων πανεπιστημίων, εκτός από το αντιακαδημαϊκό και αντιδημοκρατικό φρόνημα που υποδηλώνει, εμπίπτει προδήλως στο πεδίο του Πειθαρχικού και του Ποινικού Δικαίου. Για να ολοκληρωθεί όμως με επιτυχία η εκλογή των μελών δεν αρκεί να διεξαχθούν ομαλά οι εκλογές. Χρειάζεται επιπλέον να ενδιαφερθούν ευρέως τα μέλη ΔΕΠ και να υπάρξουν άξιοι υποψήφιοι. Δυστυχώς, εδώ υστερούμε. Οχι μόνο δεν εμφανίζονται αρκετοί υποψήφιοι, αλλά συχνά ζητούν να εκλεγούν στα συμβούλια πρόσωπα που κατέχουν ήδη θέση αντιπρύτανη, κοσμήτορα σχολής ή προέδρου τμήματος. Δεν έχει γίνει επαρκώς αντιληπτό, παρά την αντίθετη εγκύκλιο του υπουργείου Παιδείας, ότι είναι ασύμβατο να κατέχει στο Πανεπιστήμιο το ίδιο πρόσωπο περισσότερες από μία θέσεις ευθύνης, εκτός αν ο νόμος ορίζει ρητώς το αντίθετο. Ο ρόλος των οργάνων διοίκησης των ΑΕΙ είναι διακριτός και δεν επιτρέπεται να συμπίπτει στο ίδιο πρόσωπο η ιδιότητα μέλους διαφορετικών μονοπρόσωπων ή συλλογικών οργάνων. Αλλιώς δεν διασφαλίζονται τα εχέγγυα αμερόληπτης κρίσης και διαφανούς λειτουργίας τους. Αυτό προκύπτει από τον νόμο, αλλά υπαγορεύεται και από το πανεπιστημιακό ήθος. Κατά γενική αρχή του Διοικητικού Δικαίου ελεγκτής και ελεγχόμενος, συντονιστής και συντονιζόμενος δεν επιτρέπεται να ταυτίζονται. Οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι δεν είμαστε καρεκλοκένταυροι πολιτικοί. Ασκούμε τα διοικητικά καθήκοντα που μας εμπιστεύονται οι συνάδελφοί μας στη θέση και για τον χρόνο που μας επέλεξαν, στο πλαίσιο του ακαδημαϊκού λειτουργήματος, χωρίς να κατέχουμε και δεύτερη θέση. Ευτυχώς, τα πανεπιστήμια διαθέτουν πλήθος ικανών συναδέλφων. Για την ευόδωση των εκλογών των μελών των νέων συμβουλίων χρειάζεται η αυστηρή τήρηση της νομιμότητας, αλλά και του πανεπιστημιακού ήθους.