Απάτη

Λένε ότι το ένα τρίτο των κριτικών που δημοσιεύονται (αναρτώνται) στο Internet είναι κατασκευασμένες. Λένε ακόμη ότι το 60% των κριτικών που δημοσιεύονται στο Amazon.com για προϊόντα του δίνει σε αυτά το μάξιμουμ των πέντε αστεριών, ενώ το 20% δίνει τέσσερα αστέρια (σύμφωνα με ρεπορτάζ της «International Herald Tribune» της 27ης Αυγούστου, που στηριζόταν σε έρευνα του ερευνητή Μπινγκ Λιου από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόι στο Σικάγο). Οι τροχοί του online εμπορίου τρέχουν, όπως έχει αποδειχθεί στατιστικά, πάνω σε θετικές κριτικές. Οι περισσότερες από τις κριτικές αυτές αφορούν βιβλία. Γράφονται από δημοσιοσχεσίτες και άλλους μαρκετίστες, από χρήστες του Internet που μπορεί να βρίσκονται σε διατεταγμένη υπηρεσία (διάβαζε: πληρωμένη) ή ακόμη και από τους ίδιους τους συγγραφείς, όπως συνέβη με τον πολύ γνωστό βρετανό συγγραφέα Ρότζερ Ελορι, που έγραφε με ψευδώνυμα θετικές κριτικές για τα βιβλία του. Πολλές από αυτές τις κριτικές αφορούν βιβλία που αποτελούν αυτοεκδόσεις, δηλαδή χρηματοδοτούνται από τους ίδιους τους συγγραφείς τους. Στις ΗΠΑ ο αριθμός αυτών των βιβλίων αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο και οι συγγραφείς τους κάνουν τα πάντα για να προσελκύσουν την προσοχή. Και προσοχή στο Ιnternet σημαίνει καλή κριτική. Υπάρχουν σάιτ όπως το GettingBookReview.com, που αναλαμβάνουν υπηρεσίες κριτικογραφίας με το αζημίωτο. Ο συγγραφέας απευθύνεται σε αυτό, πληρώνει, ζητάει μία, πέντε, πενήντα (!) καλές κριτικές, και σε λίγο το βιβλίο του είναι στο Internet «terrific», «classic», «lyrical and gripping» κτλ. (Πρόσφατα το Google έκλεισε τον λογαριασμό αυτού του σάιτ για παράβαση δεοντολογικών κανόνων.) Το παράδοξο είναι ότι στο Internet ένα βιβλίο του Σκοτ Φιτζέραλντ, όπως Ο υπέροχος Γκάτσμπι, μπορεί να θεωρείται πληκτικό, μέτριο ή κακή πρόζα, ενώ ένα μέτριο άγνωστου συγγραφέα να αποθεώνεται. Η ανωνυμία και η ψευδωνυμία στηρίζουν πλέον αυτή τη νέα, κατασκευασμένη εν πολλοίς κριτική λειτουργία που όχημά της είναι το Internet. Το ερώτημα είναι κατά πόσον η τεράστια διάδοση του Διαδικτύου και η εμπορική αποτελεσματικότητα αυτής της κριτικής αμβλύνουν ή ακυρώνουν τα παραδοσιακά και αξιόπιστα κριτικά εργαλεία και τους παραδοσιακούς και αξιόπιστους φορείς της κριτικής όπως είναι τα παραδοσιακά μέσα, τα λεγόμενα legacy media. Η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί αμέσως καθώς βρισκόμαστε σε περίοδο μετάβασης. Το ευτύχημα είναι ότι στην Ελλάδα τα εμπορικά μεγέθη είναι μικρά και οι όποιοι απατεώνες μπορεί να αποκαλυφθούν αμέσως και να γίνουν ρεζίλι.