Αλληλεγγύη για την αξιοπρέπεια

Είναι δραματικές οι ημέρες που κυλούν στη χώρα μας για όλους∙ τόσο για τους πολλούς που είναι φτωχοί, φτωχεύσαντες, άνεργοι και απέλπιδες όσο και για τους λίγους, εκείνους που πιστεύουν ότι δεν επηρεάζονται από την κρίση, ότι θα πλουτίσουν πάνω σε μια καμένη γη και δεν αντιλαμβάνονται το μέλλον τους σε μια κοινωνία που δυστυχεί. Γι’ αυτούς αξίζει η υπενθύμιση της σχετικής ρήσης του Θουκυδίδη μήπως ευαισθητοποιηθούν. Διότι «αν η πόλη έχει καλώς στο σύνολό της ωφελεί περισσότερο τους πολίτες παρά αν ευτυχεί μεν ο καθένας χωριστά και η πόλη κλονίζεται στο σύνολό της∙ διότι ο άνθρωπος κι αν ευτυχεί ατομικά, παρ’ όλα αυτά καταστρέφεται μαζί με την πατρίδα του αν αυτή καταστραφεί».

Αυτό το ιστορικό-φιλοσοφικό πλαίσιο είναι η βάση της αναγκαιότητας της αλληλεγγύης των ανθρώπων, της εθελοντικής κουλτούρας, της αλτρουιστικής συμπεριφοράς, η οποία έχει και βιολογικές-εξελικτικές ρίζες, καθώς και σε άλλα είδη όχι μόνο οι γονείς αλλά και ομάδες ατόμων παρεμβαίνουν για να προστατέψουν τα αδύναμα άτομα του είδους τους. Γιατί, όμως, στον άνθρωπο ανθεί ο ατομικισμός, ενώ μαραίνεται εύκολα η καθηκοντολογική ηθική, η προσφορά προς τον αδύναμο, προς το κοινωνικό σύνολο; Ο άνθρωπος έχει την ικανότητα της συνειδητής, ελεύθερης επιλογής ανάμεσα σε διαφορετικούς τρόπους δράσης, αλλά η κρίση που βιώνουμε είναι πρωτίστως αξιακή, κορυφαίο σύμπτωμα του ελλείμματος γενικής παιδείας, με αποτέλεσμα η ηθική αυτή χωρίς την ανάλογη παιδεία να μην είναι ευδαιμονική και να αποφεύγεται.

Γι’ αυτό είναι πολλοί εκείνοι οι «πατριώτες», παλαιόπλουτοι και νεόπλουτοι, που δεν συμβάλλουν στο παραμικρό να μην καταστραφεί η «πόλη», η χώρα μας. Αυτοί πράττουν το αντίθετο, ασελγούν αισχροκερδοσκοπώντας, φοροδιαφεύγοντας, εξάγοντας τον πλούτο τους. Πού είναι όμως και η Πολιτεία, που θα πρέπει να υψώσει τη σημαία της αλληλεγγύης, της εθελοντικής συμβολής, αλλά και της οργανωτικής διάστασής τους για τη συστηματική βοήθεια των αδυνάμων; Αντί αυτών συζητεί μεγαλόφωνα δύο χρόνια τώρα ότι θα φορολογήσει τις καταθέσεις στην Ελβετία, με κίνδυνο μετακίνησής τους σε φορολογικούς παραδείσους!

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η ελληνική κοινωνία, υπό την πίεση της κρίσης, έχει μεταλλαχτεί, με την εγωιστική απανθρωπιά των λίγων να κυριαρχεί πάνω σε πανάρχαιες και διαχρονικές αξίες που ενταφιάζονται καθημερινά. Οι νησίδες εθελοντικής προσφοράς και αλληλεγγύης που εμφανίζονται από ευαισθητοποιημένους ανθρώπους και θεσμούς (λ.χ. Εκκλησία, σχετικές οργανώσεις, Σκάι, Ιδρυμα Νιάρχου – αλήθεια πού είναι οι υπόλοιποι κροίσοι;) είναι άξιες θερμών συγχαρητηρίων, άξιες προς μίμηση και αναμφίβολα πρέπει να διευρυνθούν, αλλά δεν αρκούν να σώσουν την κατάσταση. Στο μέτωπο αυτού του οικονομικού πολέμου που βρίσκεται η χώρα μας, υπερασπιζόμενη την ελευθερία της, πρέπει πρωτίστως να ανιχνευθεί ο σκοπός του «εχθρού», για να υπάρξει και η επιτυχής αντιμετώπισή του. Αν λ.χ. προκλήθηκε η δημοσιονομική εκτροπή για να ακολουθήσει η παρατηρούμενη κατάρρευση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων, προκειμένου να γίνουν διαχειρίσιμοι και παράδειγμα κοινωνικού μετασχηματισμού, τότε η χώρα μας, που τελευταία εισπράττει συγχαρητήρια, σαν καλός μαθητής που κάνει τα μαθήματά του, για την εκμηδένιση των μισθών και των συντάξεων και συνακόλουθα της αξιοπρέπειάς μας, θα πρέπει να ανησυχήσει έντονα.

Διότι ποιος άνθρωπος, χωρίς εισαγωγικά, μπορεί να αποδεχθεί το γεγονός ότι πολλά παιδιά του σχολείου προσέρχονται νηστικά και ζαλίζονται ή λιποθυμούν από την πείνα; Πού είναι η αλληλεγγύη των χορτάτων; Ολόκληρες οικογένειες φυτοζωούν. Πού είναι η ελπίδα; Πού είναι οι κροίσοι «πατριώτες» να βοηθήσουν; Νέοι με υπερπροσόντα δεν έχουν καμία δυνατότητα επαγγελματικής αποκατάστασης και μας αποχαιρετούν, όσοι μπορούν, για άλλες πατρίδες φτωχαίνοντας το ανθρώπινο δυναμικό μας. Πού είναι η χελώνια ανάπτυξη και γιατί δεν αρχίζει επιτέλους; Τις πταίει («χειρ τις ή πους τις»); Οι φοροφυγάδες σε ορισμένες περιοχές αγγίζουν το 100%. Τι κάνει η Πολιτεία; Διάγνωση μόνο; Ακούστηκε από επίσημα χείλη ότι η χώρα χάνει περί τα 40 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως από τη φοροδιαφυγή και τη διαφθορά. Αλλά η εύκολη λύση είναι οι περικοπές μισθών, συντάξεων, εργασιακού κόστους και συνακόλουθα η άγρια «περικοπή» της αξιοπρέπειας του κάθε έλληνα εργαζόμενου. Τυχαίο;

Γιατί όλα αυτά; Ποιος θα μας εξηγήσει προτού εξαντληθεί και το τελευταίο ίχνος αξιοπρέπειας του καταπιεζόμενου Ελληνα; Επί του παρόντος δεν πρέπει να υποχωρήσει – αντίθετα πρέπει να ενταθεί – η προσπάθεια υγιούς συμμετοχής, κάθε ευαισθητοποιημένου, στην κοινωνική ισορροπία• για να μη γίνει χαοτική. Διότι «καμία κοινωνία δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς την ιδέα της συμμετοχής σε μια κοινή προσπάθεια». Λόγια σοφά του Αλμπέρ Καμύ, τα οποία στη σημερινή συγκυρία μεταφράζονται ως προσπάθεια αλληλεγγύης τώρα προς τους πλέον αδύναμους, ως προσπάθεια ανιδιοτελούς προσφοράς τώρα όλων όσοι πιστεύουν ότι η αξιοπρέπεια του Ελληνα δεν υποδουλώνεται.