Ο ανταγωνισμός, οι ύαινες και η μεγάλη πρόκληση

Αν πριν από πέντε χρόνια μού περιέγραφε κάποιος την κατάσταση που βιώνουμε σήμερα θα θεωρούσα ότι μου έκανε ένα κακόγουστο αστείο. Οχι ότι μια οικονομική κρίση δεν διαφαινόταν, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσα να φανταστώ ότι η ανεργία θα έφτανε σε τέτοια επίπεδα ώστε να υπάρχουν συνάνθρωποί μου που αναζητούν τροφή στα συσσίτια ή στα σκουπίδια.

Η εργασία πλέον από δικαίωμα κατέληξε να είναι προνόμιο. Εχω την «τύχη» – έπειτα από προπτυχιακές, μεταπτυχιακές σπουδές, διδακτορικό και έξι χρόνια εργαστηριακής εμπειρίας – να ανήκω στους «προνομιούχους» αυτής της χώρας που ακόμα παίρνουν έναν μισθό. Βέβαια ο μισθός μου ίσα που μπορεί να καλύψει τα βασικά μου έξοδα και σίγουρα δεν προβλέπω να κάνω στο άμεσο μέλλον απόσβεση των θυσιών της οικογένειάς μου για τη μέχρι τώρα σταδιοδρομία μου.

Δυστυχώς οι φιλοδοξίες μου και τα προσωπικά μου σχέδια φιλτράρονται διαρκώς από το συναίσθημα της ανασφάλειας και του φόβου της κοινωνικής αστάθειας. Η ιδέα της ξενιτιάς ήταν ιδιαίτερα ελκυστική. Αυτήν ακολούθησαν αρκετοί φίλοι μου. Η κρίση όμως δεν είναι ένα «εγχώριο προϊόν» – παντού είσαι αναλώσιμος, ιδιαίτερα στον τομέα της έρευνας, στον οποίο μέχρι προσφάτως ανήκα ως βιολόγος. Ο ανταγωνισμός αγγίζει τέτοια επίπεδα που μπορεί να σε οδηγήσει σε συμβιβασμούς που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα ήταν αντίθετοι με την αξιοπρέπειά σου.

Σίγουρα υπάρχουν κάποιοι που διατείνονται πως στην κρίση υπάρχουν ευκαιρίες. Δεν θέλω να γίνομαι δραματικός, αλλά η εικόνα που έρχεται στο μυαλό μου όταν ακούω αυτή τη φράση είναι το φαγοπότι που κάνουν οι ύαινες πάνω απ’ τα κουφάρια που αφήνουν πίσω τους τα μεγάλα αρπακτικά – είτε τα εγχώρια είτε του εξωτερικού. Για εμένα η πραγματική πρόκληση που έχει ο καθένας από εμάς είναι να αναλάβει το μερίδιο της ευθύνης που του αναλογεί. Πρέπει να αφήσουμε επιτέλους τον ατομικισμό που τροφοδοτούσε τόσα χρόνια τη νοοτροπία μας τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.