ΣΤΙΣ ΓΩΝΙΕΣ της ιστορίας του ελληνικού αθλητισμού υπάρχουν άνθρωποι με μια ιδιόμορφη και δυναμική παρουσία φιλάθλου πνεύματος συχνά σκεπασμένη από τη λήθη του χρόνου. Ενα άλλο γεγονός, σύγχρονο, γίνεται αφορμή ανάδυσης. Πόσοι άραγε γνωρίζουν – γιατί το θέμα δεν είναι παντελώς άγνωστο – ότι ένας σπουδαίος κληρικός, στα τέλη του 19ου αιώνα και πριν από την «ανασύσταση» των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα, υπήρξε διαπρύσιος κήρυκας της άθλησης; Αρκεί η αναφορά στο όνομά του για να αιφνιδιαστούν οι πάντες, ιδιαίτερα αν γίνει συσχετισμός με την εποχή. Πρόκειται για τον λαοφιλή Αγιο Νεκτάριο (όπως έγινε με Συνοδική Πράξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου το 1961). Για τη φιλαθλητικη ιδιότητα του «τιτουλάριου επισκόπου της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης επισκοπής Πενταπόλεως» Νεκταρίου Κεφάλα πολλά και ενδιαφέροντα έρχονται στο σήμερα μέσα από τις σελίδες εργασίας του νέου αθλητικού επιστήμονα Χρήστου Λάμπρου για τα αθλητικά σωματεία στον ελληνικό κόσμο από το 1869-1870 (Κερκυραϊκός Σύλλογος Ριπής και Εταιρεία επί σκοπόν) της Αθήνας ως και το 1896. Είναι περισσότερα από 80 από τα οποία τουλάχιστον το 20%-25% δρουν και σήμερα.
***
ΚΙΝΗΤΡΟ της έρευνας αυτής η πρόσφατη επανίδρυση στην Κύμη Ευβοίας συλλόγου πρωτοποριακού, του ΓΣ Κύμης (1893). Ο τότε ιεροκήρυκας της Μητρόπολης Χαλκίδος και Κύμης Νεκτάριος Κεφάλας ευλόγησε τα εγκαίνια του ΓΣ Κύμης, τρία χρόνια πριν από την αναβίωση στην Αθήνα των Ολυμπιακών Αγώνων. Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι ο Νεκτάριος εκφώνησε παλλόμενο από φίλαθλο πνεύμα λόγο. Για τη φιλαθλητική ιδιότητα του Νεκταρίου έχει συγγράψει ενδιαφέρον κείμενο ο καθηγητής της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Αρ. Ευτυχιάδης. Αλλά ο Νεκτάριος Κεφάλας ως διευθυντής της Ριζαρείου Σχολής προέτρεπε τους σπουδαστές να ασχολούνται με διάφορα αθλήματα με έμφαση στο ποδόσφαιρο (1894-1908). Οσον αφορά την πρόταση για την ανακήρυξή του ως προστάτη της Φυσικής Αγωγής, οφείλεται σε μέλη της Πανελλήνιας Ενωσης Πτυχιούχων Φυσικής Αγωγής με τη στήριξη των καθηγητών του ΤΕΦΑΑ Αθήνας κκ. Δ. Γεωργούλια και Α. Αγγελίδη. Πρέπει να γίνει μνεία ότι τα τεκμήρια που αφορούν τον ΓΣ Κύμης, που δρούσε και μετά το 1900, προσφέρθηκαν από τον αντιναύαρχο ε.α. κ. Ν. Παπά. Ο νέος ΓΣ Κύμης βασίζει την ανάπτυξή του στη στενή σύνδεση με την τοπική κοινωνία, παράγοντα πολιτισμικής καλλιέργειας.
***
ΕΝΑΣ άλλος μέγιστου βεληνεκούς κληρικός, ο Αγιος Χρυσόστομος, εθνομάρτυρας, ως μητροπολίτης Σμύρνης, υπήρξε στα λόγια και στα έργα δυναμικός φιλαθλητικός άνδρας. Το έργο του στον τομέα αυτόν είναι γνωστότατο από τα όσα έπραξε στη Σμύρνη από την ενθρόνισή του, τον Μάιο του 1910, με τον ύμνο για την άθληση ως τον μαρτυρικό θάνατό του κατά την ανείπωτη μικρασιατική τραγωδία. Η φιλαθλητική προσωπικότητα του Χρυσοστόμου είναι πασίγνωστη και το έργο του ακατάλυτης, στη ροή του χρόνου, εκτίμησης. Στον βίο του Χρυσοστόμου Καλαφάτη, με ρίζες την Τριγλία της Προποντίδας, εξέχουσα θέση κατέχει και η καλλιέργεια της άθλησης ως στοιχείο θωράκισης του εθνικού φρονήματος του Μικρασιατικού Ελληνισμού – και όχι μόνο εκεί.
***
ΑΥΤΟ το στοιχείο ο Χρυσόστομος Καλαφάτης δεν το ανέπτυξε, με όραμα και δυναμισμό, αποκλειστικά στην Ιωνία. Χρόνια πριν από τη μικρασιατική θητεία του, ως μητροπολίτης τότε Δράμας, ένα από τα πρώτα μελήματά του ήταν η κατασκευή σταδίου 3.000 θέσεων με στόχο την προσέλκυση της νεολαίας σε καιρούς χαλεπούς για τη Μακεδονία και τη Θράκη, με την ίδρυση συλλόγων με άρτιο γυμναστικό εξοπλισμό και άλλες εστίες του Ελληνισμού, στο Δοξάτο, στην Αλιστράτη, στην Πρώτη κ.α. Ετσι η άθληση ήταν μαζί με την παιδεία σύμφυτος δεσμός με τη θωράκιση του Ελληνισμού ως την ενσωμάτωση, με την εκστρατεία του 1912-1913, στον κορμό της ελεύθερης Ελλάδας.
***
Ο ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΣ Ελληνισμός έχει να επιδείξει πολλούς κληρικούς που ακολουθώντας το παράδειγμα του Χρυσοστόμου Σμύρνης πρωτοστατούσαν στη σωμασκία των νέων ως πρακτική παιδείας αλλά και εθνικού φρονηματισμού. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του μητροπολίτη Καισαρείας Αμβροσίου, ο οποίος το 1912 ζήτησε, ως εκπρόσωπος του συλλόγου «Ανατολή» από την τότε Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων (όπως κατέγραψε ο έγκριτος ιστοριοδίφης Χρ. Σολδάτος) την προμήθεια ποικίλου αθλητικού υλικού για τη χρήση των αθλητών-μαθητών. Από εφαλτήρια και όργανα «ορθοπαιδικής γυμναστικής» ως σφαίρες, ακόντια, λιθάρια, κοντάρια από μπαμπού, καθώς και δώδεκα όπλα σκοποβολής/φλομπέρ…
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
