Η Δανία είναι χώρα για ποδηλάτες. Ιδιαίτερα στην Κοπεγχάγη, στο Άρχους και άλλες μεγάλες πόλεις, το ποδήλατο πρωταγωνιστεί στην καθημερινή κυκλοφορία, μεταφέροντας τους πολίτες από και προς τη δουλειά τους, το σχολείο και τις κοινωνικές τους δραστηριότητες. Στην Κοπεγχάγη, παραδείγματος χάρη, ποδήλατο χρησιμοποιούν περισσότεροι από ένας στους τρεις πολίτες που μετακινούνται καθημερινά.

Αν ρωτήσετε ένα Δανό γιατί ακριβώς είναι τόσο δημοφιλές το ποδήλατο, θα δυσκολευόταν πολύ να σας δώσει γρήγορα μια απάντηση – αποτελεί απλώς την φυσική επιλογή για πολλούς ανθρώπους. Κατά συνέπεια, 95% του πληθυσμού της Δανίας έχει ποδήλατο. Κι εγώ ο ίδιος συχνά χρησιμοποιώ το ποδήλατό μου για πρακτικούς λόγους και για λόγους αναψυχής. Είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικό το γεγονός ότι σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες – συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας- το ποδήλατο θεωρείται ολοένα και περισσότερο χρήσιμο μεταφορικό μέσο, όπως το τρένο και το αυτοκίνητο.

Εν μέρει, η ποδηλασία μπορεί να θεωρείται μοντέρνα, καθώς στέλνει ένα μήνυμα υγιούς τρόπου ζωής και περιβαλλοντικής ευσυνειδησίας. Πρωτίστως, όμως, το ποδήλατο πολύ συχνά αποτελεί απλώς την εξυπνότερη επιλογή, ιδιαίτερα σε αστικές περιοχές. Καθόλου αναμονή σε μεγάλες ουρές αυτοκινήτων ούτε σπατάλη χρόνου για αναζήτηση θέσης στάθμευσης. Επιπλέον, οι ποδηλάτες συχνά μετατρέπουν τα ποδήλατά τους, ώστε να μπορούν να μεταφέρουν μικρά παιδιά ή τα ψώνια τους. Με απλά λόγια, κανένα άλλο μεταφορικό μέσο δεν συνδυάζει τόσο αποτελεσματικά τη γρήγορη και οικονομική μετακίνηση με την αειφορία – και μάλιστα κάνοντας καλό στην υγεία.

Οι δανικές αρχές – εθνικές και τοπικές – εντάσσουν την ποδηλασία εσκεμμένα στις πολιτικές μεταφορών και την πολεοδομία, υπογραμμίζοντας έτσι την ισχυρή θέση που κατέχει το ποδήλατο στο σύστημα μεταφορών της Δανίας. Αντίστοιχα, η ποδηλασία είναι αναπόσπαστο τμήμα της ανάπτυξης υποδομών σε μεγάλες και μικρές πόλεις μέσω συνεχών επενδύσεων σε ποδηλατοδρόμους και χώρους στάθμευσης ποδηλάτων.
Παρ’ όλο που η ποδηλασία αποτελεί δημοφιλή τρόπο μεταφοράς στη Δανία, η δανική κυβέρνηση και η ευρεία πλειοψηφία του Κοινοβουλίου έχουν ως σαφή στόχο την περαιτέρω αύξηση της χρήσης του ποδηλάτου – ιδιαίτερα για τις καθημερινές μετακινήσεις. Χορηγούνται νέα κεφάλαια.
Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών των κεφαλαίων προορίζεται για τη συγχρηματοδότηση συνεπών και καινοτόμων ποδηλατικών έργων σε μικρές και μεγάλες πόλεις, αφού εκεί αξιοποιείται καλύτερα το δυναμικό της ποδηλασίας λόγω των πολλών διαδρομών σε κοντινές αποστάσεις. Εταίροι και συγχρηματοδότες τέτοιων έργων μπορεί να είναι δημοτικές αρχές, οργανώσεις, επιχειρήσεις ή κοινοπραξίες μεταξύ πολλών φορέων.

Προς το παρόν, έχουν αρχίσει να υλοποιούνται συνολικά 86 εθνικά και τοπικά έργα που αφορούν τις αστικές μεταφορές με ποδήλατο, τους ειδικούς χώρους στάθμευσης ποδηλάτων, τη χρήση ποδηλάτου για το σχολείο και τις δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, καμπάνιες, κ.λπ. με κεφάλαια από τη νέα πολιτική ποδηλασίας.

Ένα πρόσφατο και καινοτόμο παράδειγμα είναι η κατασκευή «υπέρ-ποδηλατοδρόμου» από την περιοχή Albertslund της ευρύτερης Κοπεγχάγης μέχρι το κέντρο της πόλης. Ο μήκους 17 χιλιομέτρων ποδηλατόδρομος διέρχεται αρκετούς δήμους. Το έργο αποτελεί πολύ θετικό παράδειγμα συνεργασίας μεταξύ διαφόρων αρχών προκειμένου να επιτευχθούν λύσεις που υπερβαίνουν τα όρια του χάρτη.

Προσωπικά πιστεύω ότι αυτή η ολιστική προσέγγιση του σχεδιασμού υποδομών είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος προόδου προκειμένου να εξασφαλιστούν ποικίλες και αποδοτικές ποδηλατικές λύσεις – τόσο στη Δανία όσο και την Ευρώπη.
Σε πολλές αστικές περιοχές σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι αρχές έχουν υιοθετήσει καινοτόμες μεθόδους για τη βελτίωση των συνθηκών για τους ποδηλάτες. Επικροτώ αυτές τις προσπάθειες, καθώς το ποδήλατο μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των μεταφορών, βελτιώνοντας ταυτόχρονα τη δημόσια υγεία. Ας μοιραστούμε τις εμπειρίες μας με στόχο ανέβουν περισσότεροι Ευρωπαίοι στη σέλα τα επόμενα χρόνια.
Προκειμένου να στηρίξει την ανταλλαγή ιδεών, η Δανέζικη Προεδρία θα ήθελε με την ευκαιρία της Ημέρας της Ευρώπης στις 9 Μαΐου να δώσει έμφαση σε θέματα Πράσινης Κινητικότητας. Οι πρεσβείες της Δανίας σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες προετοίμασαν ποικίλες δημόσιες εκδηλώσεις με στόχο να αναδείξουν τις θετικές επιπτώσεις της ποδηλασίας στις καθημερινές μεταφορές. Ειδικά, στην Ελλάδα, η Πρεσβεία της Δανίας χρηματοδότησε στις 25 Απριλίου τη διάλεξη του αρχιτέκτονα και πρωτοπόρου της αστικής ποιότητας Jan Gehl στο Μουσείο Μπενάκη.

Περισσότεροι από 250 Αθηναίοι παρευρέθηκαν στην εκδήλωση και άκουσαν τις σκέψεις του δανού αρχιτέκτονα Gehl, για τη δυνατότητα να γίνει η Αθήνα «Κοπεγχάγη» και άρα πιο φιλική πόλη προς τους πεζούς και τους ποδηλάτες. Το μεγάλο αυτό ενδιαφέρον δείχνει ότι το ποδήλατο -και στην Ελλάδα- μπορεί να αποτελέσει μέρος της πράσινης λύσης.

*O Henrik Dam Kristensen είναι Υπουργός Μεταφορών της Δανίας