Δύο πολύ διακριτά μεταξύ τους μα κι εξίσου συμπαγή στο εσωτερικό τους «στρατόπεδα» διαμορφώνονται αυτή τη στιγμή ταχύτατα στην Ανατολική Μεσόγειο: από τη μια πλευρά, η Τουρκία και το Ιράν και, από την άλλη, η Κύπρος, το Ισραήλ και η Ελλάδα. Το πρώτο, εκδηλώνει ποικιλοτρόπως την επιθετικότητά του προς το δεύτερο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παρακολουθούν και επιθυμούν να μην υπάρξει κλιμάκωση, αλλά, σε κάθε περίπτωση, ουδείς πρέπει να αμφιβάλλει για το ποια θέση θα λάβουν αν υπάρξει. Στην ουσία, λοιπόν, αυτό που γίνεται σήμερα, τουλάχιστον ως προς το τρίγωνο Ελλάδα – Κύπρος – Τουρκία, ανατρέπει τα όσα έγιναν στην ίδια περιοχή πριν από ακριβώς 38 χρόνια και έφεραν την καταστροφή: η Ελλάδα και η Κύπρος επιστρέφουν δυναμικά και αποφασιστικά στην αιχμή του δυτικού κόσμου, ενώ η Τουρκία ηγείται, πλέον, της αμφισβήτησής του… Η πολικότητα άλλαξε.

Το 1973 υπήρξε μια από τις πιο καταστροφικές χρονιές για την Ελλάδα και την Κύπρο: μετά την άρνηση του δικτάτορα Παπαδόπουλου να επιτρέψει στα αμερικανικά αεροσκάφη να περάσουν από τη Σούδα για ανεφοδιασμό και να κατευθυνθούν στο Ισραήλ για να βοηθήσουν τη χώρα που βρισκόταν σε πολύ μεγάλο κίνδυνο, η Ελλάδα βρέθηκε αυτόματα εκτός «δυτικού» στρατοπέδου και η καταστροφή του 1974 στην Κύπρο ήταν πλέον θέμα ελάχιστου χρόνου. Κάτι αντίστοιχο, αν και πολύ λιγότερο οξύ και σαφώς πιο βραδυφλεγές που οι επιπτώσεις του δεν έχουν φανεί ακόμα, έκανε πολλά χρόνια αργότερα και η Τουρκία του Ερντογάν, όταν απαγόρευσε στην 4η Αμερικανική Μεραρχία να περάσει από τα εδάφη της για να κατευθυνθεί στο Ιράκ μόλις εκεί άρχιζε ο πόλεμος.

Ουδείς αμφιβάλλει πλέον: μια ολοένα και πιο στενή στρατηγική σχέση αναπτύσσεται de facto μεταξύ της Τουρκίας και του Ιράν, ξεκινώντας από τις κουρδικές περιοχές του Ιράκ όπου, αυτή τη στιγμή, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της Αγκυρας και της Τεχεράνης βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και, όπως όλα δείχνουν, σε στενό μεταξύ τους συντονισμό. Ομως η σχέση δεν σταματά εκεί: την ίδια στιγμή η Τουρκία επιδεινώνει έντονα τις σχέσεις της με το Ισραήλ, τον «νούμερο ένα» στόχο του Ιράν. Κι όλα αυτά, συμβαίνουν τη στιγμή που ο υπουργός Αμυνας Πάνος Μπεγλίτης υπογράφει σημαντικές στρατιωτικές συμφωνίες στο Τελ Αβίβ, αλλά, το κυριότερο, επιβεβαιώνει με αποφασιστικότητα την απόλυτη στήριξη της Ελλάδας στο Ισραήλ για τις επιθέσεις που δέχεται από αιγυπτιακά εδάφη: δηλαδή, ορθότατα, η Ελλάδα σήμερα ανατρέπει επιτέλους πλήρως την πολιτική που ξεκίνησε ο δικτάτορας Παπαδόπουλος. Εν τω μεταξύ, σύντομα, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν φέρεται έτοιμος να επισκεφθεί όχι μόνον την Αίγυπτο (όπου έχει ήδη επέλθει μια άλλη πολύ μεγάλη ανατροπή), αλλά και τη Γάζα, στην προσπάθειά του να αποκτήσει η Τουρκία έναν νέο στρατηγικό προσανατολισμό, αυτόν του δυναμικού ηγέτη του αραβικού κόσμου με «σημαία» τη σύγκρουση με το Ισραήλ. Εξ ου και η επιμονή του να απαιτεί από τη χώρα να ζητήσει συγνώμη για το επεισόδιο με τον στολίσκο, κάτι που για πολλοστή φορά ο πρωθυπουργός του Ισραήλ απέρριψε πλήρως ως ενδεχόμενο.

Ολα αυτά, συμβαίνουν λιγότερο από έναν μήνα πριν από τη στιγμή που η Κύπρος σε συνεργασία με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ και με την ενεργό στρατιωτική στήριξη της Ελλάδας ξεκινά τις υποθαλάσσιες έρευνες, υπό τις ανοιχτές απειλές της Τουρκίας για στρατιωτική επέμβαση. Ερευνες για τις οποίες η Ουάσιγκτον και η Μόσχα έχουν ήδη εκφράσει τη δημόσια και απερίφραστη στήριξή τους.

Αυτό λοιπόν που στην πραγματικότητα συμβαίνει αυτή τη στιγμή είναι ότι ταχύτατα διαμορφώνονται δύο συμπαγή και ξεκάθαρα νέα «στρατόπεδα» στην ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτά τα στρατόπεδα, η Ελλάδα «γυρίζει το ρολόι» πριν από το 1973 και παίρνει τη θέση που είχε προτού ο δικτάτορας ασκήσει την αδιανόητη «νασερική» πολιτική του, που όχι μόνον στοίχισε στον ίδιο την εξουσία (έπεσε λίγο καιρό μετά), αλλά, κυρίως, στοίχισε στην Κύπρο την πλήρη αμερικανική απάθεια την ώρα του Αττίλα, κάτι που ως τότε δεν συνέβαινε – δέκα χρόνια πριν, το 1964 η Ουάσιγκτον είχε απειλήσει πολύ σκληρά την Αγκυρα σε περίπτωση εισβολής στην Κύπρο και η Αγκυρα είχε κάνει πίσω. Η Τουρκία κάνει την ακριβώς αντίθετη πορεία: από εκεί που επί δεκαετίες ήταν απαραίτητη σύμμαχος για τους Αμερικανούς, με ό,τι σήμαινε αυτό για την Ελλάδα και την Κύπρο, γίνεται σήμερα πρόβλημα, αν όχι και κίνδυνος γι’ αυτούς και τους στενότερους συμμάχους της, το Ισραήλ.

Κάπου εκεί λοιπόν, σε αυτή τη νέα στρατηγική ισορροπία επιστρέφει ταχύτατα σήμερα το πλέγμα αυτών των σχέσεων εν όψει της μείζονος κρίσης που έχει ήδη προαναγγείλει η Αγκυρα. Κύπρος και Ελλάδα, απαιτούν επιτέλους με σοβαρότητα τα δικαιώματά τους και έχουν διαλέξει ξεκάθαρα, χωρίς αμφιταλαντεύσεις, στρατόπεδο για το πώς θα τα ασκήσουν και θα τα υπερασπιστούν. Εκείνο της Δύσης, που, όποτε ο ελληνισμός βρέθηκε στο πλαίσιο του, ισχυροποίησε τη θέση του, όπως στα έτη 1827, 1912-13, 1914-20 και 1940 και όποτε βρέθηκε απέναντί του, υπέστη βαριές ήττες, όπως το 1922 και, φυσικά, το 1973-74. Ισως να μην το αντιλαμβανόμαστε άμεσα, αλλά, αυτή τη στιγμή σημειώνονται ιστορικής σημασίας εξελίξεις που θα επανακαθορίσουν πολλά, αν όχι τα πάντα, όσο τουλάχιστον μας αφορά με την επιστροφή της Ελλάδας στη δυτική συμμαχία και την τοποθέτηση της Τουρκίας απέναντί της.