Για πρώτη ίσως φορά από τότε που συμφωνήθηκε το μνημόνιο υπάρχει διάχυτη ανησυχία ότι τελικά μπορεί και να μην τα καταφέρουμε, ότι δεν θα μπορέσουμε να αποφύγουμε τη χρεοκοπία. Την εκφράζουν οι πολίτες, τη συμμερίζονται όμως και πολιτικοί, ακόμα και ορισμένοι υπουργοί. Και είναι αλήθεια ότι η ύφεση αποδεικνύεται πολύ σοβαρότερη από ό,τι ορισμένοι τουλάχιστον περιμέναμε.
Το ότι υπάρχουν κυβερνητικές ευθύνες είναι αυταπόδεικτο. Παντού παρουσιάζονται καθυστερήσεις. Παρά τη μείωση του ελλείμματος, η φοροδιαφυγή δεν αντιμετωπίστηκε, οι σπατάλες συνεχίζονται, ο συντονισμός είναι ανύπαρκτος, οι πρωτοβουλίες για επενδύσεις μένουν στα χαρτιά, μέτρα κοινωνικής προστασίας δεν λαμβάνονται, ενώ πολλοί υπουργοί μοιάζει να κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου.
Αυτή ωστόσο είναι η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη έχει να κάνει με εμάς. Γιατί βέβαια οι μεταρρυθμίσεις έχουν να αντιμετωπίσουν μια διοίκηση αρτηριοσκληρωτική, η οποία αντιστέκεται σε κάθε ιδέα αλλαγής, μια κοινωνία εχθρική, η οποία αγωνίζεται με κάθε τρόπο να προστατέψει τα κεκτημένα, και ένα πολιτικό σύστημα μαθημένο να τρώει τις σάρκες του, ανίκανο να δίνει λύσεις στα προβλήματα.
Ως έναν βαθμό όλα αυτά είναι ή θα έπρεπε να είναι αναμενόμενα. Από τη στιγμή που δεν είχαμε το όπλο της υποτίμησης, γνωρίζαμε ότι θα έπρεπε να μπούμε σε μια επώδυνη και παρατεταμένη περίοδο «εσωτερικής υποτίμησης»- μείωσης δηλαδή των μισθών και των εισοδημάτων-, ώστε να ανακτηθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Εκείνο που δεν είχε ίσως προβλεφθεί είναι η μεγάλη διαρροή κεφαλαίων από τις τράπεζες που πνίγει την αγορά και επιδεινώνει την ύφεση. Η Ελλάδα, πιστεύαμε, είναι αρκετά πλούσια για να αντιμετωπίσει την κρίση. Ο πλούτος αυτός όμως διέρρευσε στο εξωτερικό! Και είναι για αυτόν ακριβώς τον λόγο που η «αξιοποίηση» της δημόσιας περιουσίας- βλέπε ιδιωτικοποιήσεις- εμφανίζεται πλέον ως η μοναδική λύση για την κινητοποίηση κεφαλαίων που θα χρηματοδοτήσουν την ανάπτυξη.
Ολα αυτά ωστόσο ανήκουν στο παρελθόν. Το ερώτημα σήμερα είναι: Προχωράμε ή τα παρατάμε; Το μόνο βέβαιο είναι ότι η σημερινή κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί. Ακόμα και αν μπορούμε θεωρητικά να περιορίσουμε το χρέος ως το… 2023, αν δεν ληφθούν γενναίες αποφάσεις και πρωτοβουλίες, δεν θα αντέξει το πολιτικό μας σύστημα. Ηδη μοιάζει να μπάζει από παντού. Στην πραγματικότητα η απόφαση που θα πρέπει να πάρουμε είναι αν θέλουμε να παραμείνουμε στην ευρωζώνη. Για τους περισσότερους εξ ημών το δίλημμα δεν τίθεται καν. Για την Ελλάδα άλλωστε θα ήταν μια τραγική υποχώρηση, μια στρατηγική ήττα- ίσως ταιριάζει ο όρος οικονομική καταστροφή- που θα καθόριζε την πορεία της χώρας για πολλές δεκαετίες.
Δεν αξίζει μια τέτοια κατάληξη στο ευρωπαϊκό μας εγχείρημα. Αλλά για να την αποφύγουμε θα πρέπει να πάρουμε καθαρές αποφάσεις είτε αποφασιστεί νέα βοήθεια από την κυρία Μέρκελ είτε όχι. Είναι καιρός και ίσως η τελευταία ευκαιρία για τους πολιτικούς αρχηγούς να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Αν δεν μπορούν, να τις αναλάβουμε εμείς οι πολίτες. Γιατί πόλεμος σε ημιανάπαυση δεν γίνεται!
kapsis@dolnet.gr
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ