1. Μιά απ’ τις αλήθειες που κέρδισε ο σύγχρονος στοχασμός, είναι οτι η ανθρωπότητα έχει κατασφαγεί απ’ τους κατόχους της «Αλήθειας»: ελέω θεού βασιλείς, Ισλαμοφανατικούς, Ναζιστές, Μπολσεβίκους και τράβα κορδέλα. Αφησα προσώρας απ’ έξω την αν-Ιερη Εξέταση και τους ελκυστές της τουρκικής λαίλαπας στην Ευρώπη – τους «Σταυροφόρους» εννοώ. (Γιατί τους άφησα; Μα για να μή χρειασθεί να συμπλέω λεκτικώς με τους φονταμελιστές της Ανατολής, αλλ’ ούτε και με τους φονταμελιστές νεοχριστιανούς της Δύσεως που καθορμούν κατά του Απόλυτου Κακού!).
Θα υποστηρίξω σήμερα οτι αυτή ακριβώς η κατάκτηση του σύγχρονου στοχασμού, ενθαρρύνει τους μεταξύ ημών ορθολογιστές (χωρίς αντιεπιστημονικόν φανατισμό περι της επιστημονικής Αλήθειας) να εκτιμήσουν την αλήθεια των σεμνοπρεπώς θρησκευομένων – στην πρακτική καθημερινότητά-της, στη δύσκολη (και για τούτο ολβιοπάροχον) βιωματική πραγματικότητα, κι όχι στην όποια θεωρία του δόγματος. M’ άλλα λόγια, ελάτε να ζήσετε (για λίγες μέρες μόνο – μή φοβάστε) τον μοναστικό βίο του Αγίου Ορους, για να πεισθείτε οτι το πιθανότερο σχήμα της Αλήθειας θα είναι το πρίσμα μάλλον, παρά το επίπεδον…
2. Βοηθώντας τον οτρηρό Καθηγητή του Πολυτεχνείου Π. Τουλιάτον στην ολοκλήρωση των μελετών-του για την συντήρηση του οικοδομικού πλούτου της Μονής Δοχειαρίου, φιλοξενήθηκα για λίγο στην Μονή, με την χαμογελαστή έγκριση του Καθοδηγουμένου Γρηγορίου. Αντίθετα με την κοινή περί «απάνθρωπων» μοναστηρίων αντίληψη, εδώ η συνδυασμένη αισθητική ξαναθέτει το ερώτημα «πού τελειώνει η Τέχνη, και πού αρχίζει η Λατρεία»: Αρχιτεκτονική υψηλών επιτεύξεων, Ζωγραφική ανοιχτόχρωμη (εν πολλοίς της παλαιολόγειας αναγέννησης), Μουσική απ’ τις λεπτοφυέστερες (και χαρούμενες) εκδηλώσεις του βυζαντινού μέλους, Γεύσεις στην τράπεζα λιτές και ουσιώδεις, Τοπείο θαλασσοβουνίσιο πανέμορφο – όλα υπηρετούν την έκφραση, δηλαδή την αυτοσυνειδησία (άρα την αυθυπέρβαση). Κι έτσι ανοίγεται πλατύτερη η οδός προς το έξω Μυστήριον και προς τα έργα τα καλά εδώ-και-τώρα. Για να μείνουμε λίγο στην περιοχή της Τέχνης ως υπηρέτη των αρρήτων, θα εξομολογηθώ και την κατά-πληξη που με χτύπησε όταν, ώρα τέσσερις και μισή το πρωί, στον Ορθρο, μέσα στη θεοσκότεινη εκκλησία (ολίγιστα κεριά ήσαν αναμμένα μόνον), οι ακίνητοι και μελανηφόροι μοναχοί ενα-γύρω πετάχθηκαν ξαφνικά απ’ τις θέσεις-τους όλοι και με τη σειρά, έβγαζαν τη μαύρη καλύπτρα απ’ τα κεφάλια-τους και περιφέρονταν ζωηρά σ’ όλον τον ναό, προσκυνώντας πλήθος εικόνες, σταυροκοπούμενοι πλατιά και τραγουδώντας συγχρόνως όλοι μαζύ, φωναχτά και χαρούμενα! Τί είχε συμβεί; Μνημονεύθηκε η Θεοτόκος – η ανθρώπινη μάννα, και Γοργοϋπήκοος των αδικουμένων. Απο τούτην την χαρμόσυνη αφορμή λοιπόν κινήθηκε ο εκφραστικότατος νύκτιος Χορός. (Ας μελετήσουν τη ζωντανή παράδοση του Ορους όσοι θεατρολόγοι – σάμπως κι η αρχαία τραγωδία απ’ τη λατρεία δεν ξεκίνησε;).
Οσο για μένα, κρατώ ακόμα ζωντανή την υποστασιακή δόνηση που έλαβα.
3. Εντωμεταξύ, κάμποσοι μοναχοί προσκυνούσαν κι έφευγαν νωρύς (η λειτουργία θα κρατούσε ώς τις οχτώ το πρωί), ενώ άλλοι αργούσαν πολύ, κι έμπαιναν αργότερα στον ναό: H μονή λοιπόν δέν είναι στρατόπεδο. Κι ούτε η «ποσότητα» της λατρείας μετράει – ο μοναχός έχει ποικίλα διακονήματα να υπηρετήσει (και κάμποσα απ’ αυτά δέν περιμένουν πότε θα τελειώσει η λειτουργία). Στο Δοχειάριο οι περισσότεροι κάνουν έργα τέκτονος – όπως ο νεαρός ενανθρωπήσας Ιησούς: Ξυλουργοί, χτιστάδες, λασπιάδες (οι παρασκευαστές των κονιαμάτων – ένας των οποίων με κατέπληξε με τις βαθειές-του γνώσεις στη Χημεία), γεωργοί, υλοτόμοι – όλες οι Τέχνες τις οποίες ο Θεός αυτοπροσώπως είχε διδάξει στον Μπετσαλέλ (Εξοδος, ΛΑ’, 2-6, της Παλαιάς Διαθήκης). Τα έργα των χειρών-των ουδείς θα παρίδει. H αυτοπραγμάτωση του ανθρώπου διά των χειρών-του, όπως την είχε ‘δεί ο Γιούγκ. Διακονούν και διακονούνται. Για να μπορεί να στέκεται η μικρή αυτή πόλη, εντός και εκτός τειχών του Δοχειαρίου, να υμνεί τον Θεό και να υπηρετεί μια θησαυρισμένη Παιδεία αιώνων. Με την ανοχή όσων δεν κατάφερα να πείσω, θα ήθελα να συνεχίσω την επόμενη φορά με τον δημοτικιστή Νικόδημον τον Αγιορείτην – δημιουργόν ενός εκπλήσσουσας ποιητικότητας λατρευτικού κειμένου.
Ο κ. Θεοδόσης Π. Τάσιος είναι ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου.
