Η οργάνωση Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα (ΡΧΣ) δημοσίευσε τη νέα λίστα για την ελευθερία του τύπου, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις στο πεδίο των μέσων ενημέρωσης κατά τη διάρκεια της χρονιάς που πέρασε. Τα στοιχεία που συγκέντρωσε η οργάνωση αφορούν παράγοντες που δυσχέραναν ή κατέστησαν αδύνατη την εργασία των μέσων ενημέρωσης και των δημοσιογράφων. Ακόμη καταγράφηκαν κρούσματα βίας, συλλήψεων, απειλών, εκφοβισμού και πολιτικής επιρροής, ενώ εξετάστηκε και η στάση πολιτικών προσώπων και η ψήφιση νέων νόμων που αφορούν στη λειτουργία των ΜΜΕ αλλά και στην ασφάλεια των μυστικών υπηρεσιών.
Οι ΡΧΣ διαπιστώνουν ότι ακόμη και κορυφαίοι πολιτικοί επιδεικνύουν δημοσίως αυξανόμενη περιφρόνηση απέναντι σε δημοσιογράφους, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό, επισημαίνει ο Μίχαελ Ρέντισκε, επικεφαλής εκπρόσωπος των ΡΧΣ στη Γερμανία. Όπως λέει, στα δύο τρίτα των χωρών που εξετάστηκαν η κατάσταση επιδεινώθηκε πέρσι. Επιδείνωση που δεν αφορά μόνο δικτατορικά καθεστώτα, αλλά και σε αυξανόμενο βαθμό δημοκρατικά κράτη.
Κριτική για τηλεοπτικές άδειες και διάσωση ΔΟΛ
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα ανέβηκε κατά μία θέση σε σχέση με πέρσι, κατατασσόμενη 88η μεταξύ των 180 χωρών, η κατάσταση στο πεδίο των μέσων ενημέρωσης στη χώρα παραμένει απογοητευτική σύμφωνα με τους ΡΧΣ. Η διεθνής οργάνωση ασκεί κριτική στην ελληνική κυβέρνηση για την «αμφιλεγόμενη» δημοπρασία των τηλεοπτικών αδειών, η οποία κρίθηκε αντισυνταγματική από το Συμβούλιο της Επικρατείας, και προσθέτει ότι η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα δεν έχει κατορθώσει να πατάξει τη διαφθορά και να παράσχει επαρκές πλαίσιο για τη λειτουργία των μέσων ενημέρωσης της χώρας. Όπως τονίζει τέλος, η προσπάθεια παρέμβασης για τη διάσωση του ΔΟΛ με τον διορισμό ενός πρώην βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ (Βασίλη Μουλόπουλου) ως επικεφαλής της διαδικασίας διάσωσης «προστίθεται σε ένα ήδη ελαττωματικό μιντιακό τοπίο».
Κριτική και στη Γερμανία
Η Γερμανία, που είχε υποχωρήσει πέρσι κατά τέσσερις θέσεις στη λίστα των ΡΧΣ εξαιτίας απειλών για τη ζωή δημοσιογράφων, διατήρησε το 2017 τη 16η θέση. Ως εκ τούτου, η χώρα κατατάσσεται μαζί με χώρες όπως η Νορβηγία (1η), η Σουηδία (2η), η Φινλανδία (3η), η Αυστρία (11η) και η Εσθονία (12η) σε μια κατηγορία που περιγράφεται ως «καλή» από τους ΡΧΣ. Ωστόσο, δεν λείπει η κριτική.
Δημοσιογράφοι στη Γερμανία βρέθηκαν και πάλι συχνά αντιμέτωποι με επιθέσεις ή στο στόχαστρο υπηρεσιών ποινικών ερευνών και μυστικών υπηρεσιών. Οι ΡΧΣ ασκούν κριτική κυρίως στην αποθήκευση προσωπικών δεδομένων και τους νέους νόμους που περιορίζουν τη δράση των πληροφοριοδοτών και ρυθμίζουν τη λειτουργία των μυστικών υπηρεσιών.
Οι ΗΠΑ καταλαμβάνουν την 43η θέση υποχωρώντας δύο θέσεις σε σχέση με πέρσι. Εκεί καταγράφηκαν επανειλημμένα περιπτώσεις στις οποίες δημοσιογράφοι οδηγήθηκαν στο δικαστήριο εξαιτίας ρεπορτάζ τους σχετικά με διαδηλώσεις. Όπως επισημαίνουν οι ΡΧΣ, ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ «με συστηματικές προσβολές επικριτικών μέσων» αποστασιοποιείται από τη μακρά παράδοση των ΗΠΑ ως χώρας που προστατεύει την ελευθερία του τύπου.
Οι ουραγοί της λίστας
Ακόμη αρνητικότερη είναι φέτος η κατάσταση των μίντια στην Τουρκία, η οποία υποχώρησε κατά τέσσερις θέσεις στην 155η. Περίπου 150 δημοσιογράφοι βρίσκονται στις φυλακές της χώρας, ενώ μπήκε λουκέτο σε πολλά μέσα ενημέρωσης. Τα 12 τελευταία χρόνια η Τουρκία έχασε 57 θέσεις στη λίστα των ΡΧΣ. Όπως παρατηρεί ο οργάνωση, «ο πλουραλισμός των ΜΜΕ έχει σε μεγάλο βαθμό καταστραφεί».
Οι ΡΧΣ κάνουν λόγο για ολοκληρωτικό έλεγχο των μέσων ενημέρωσης, συλλήψεις και άλλες σκληρές ποινές εναντίον επικριτικών δημοσιογράφων και σε χώρες όπως η Ρωσία (παρέμεινε στην 148η θέση), την Αίγυπτο (161), το Βιετνάμ (175), την Κίνα (176), τη Συρία (177) και τη Βόρεια Κορέα (180).
Βόλφγκανγκ Ντικ / Άρης Καλτιριμτζής
