Γερμανικός Τύπος: Η ΕΡΤ συνεχίζει να αναστατώνει στην Ελλάδα

Ως πειρατικό σταθμό χαρακτηρίζει το Spiegel on line την ΕΡΤ, με αφορμή την κατάσταση κάτω από την οποία λειτουργεί σήμερα.

Οπως γράφει το Spiegel on line, η αναζήτηση της μελλοντικής ελληνικής ραδιοτηλεόρασης είναι περίπλοκη. Τα πρώτα ίχνη οδηγούν στο προάστιο της Αττικής Παιανία, σε ένα πρώην στούντιο του ιδιωτικού καναλιού Mega. Εκεί παίζουν εκείνες τις ταινίες – «κονσέρβες», που πρόσφατα οι Έλληνες βλέπουν στα πρώην στούντιο εκπομπής της ΕΡΤ; Εργαζόμενοι λένε ότι οι υπεύθυνοι μεταφέρθηκαν ήδη στο ελληνικό υπουργείο τύπου. Εκεί, στην πύλη, λένε ότι δεν γνωρίζουν τίποτα σχετικό. «Εδώ δεν μπορεί να σας πει κανείς τίποτα γι’ αυτό», λέει μέσα ένας έκδηλα εκνευρισμένος εργαζόμενος.

Η παλιά δημόσια τηλεόραση είναι πιο εύκολο να βρεθεί. Το ούτως ή άλλως εντυπωσιακό κτίριο της ΕΡΤ έχει καλυφθεί με πολλά πανό των εργαζομένων, που κρατούν τον τόπο εργασίας τους ένα μήνα και πλέον υπό κατάληψη. Δεν θέλουν να δεχτούν το ότι ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς έκλεισε μονομερώς την ΕΡΤ – ως δήθεν «ναό της αμαρτίας» και δημόσιας σπατάλης. «Άνοιξα στο σπίτι την τηλεόραση και ξαφνικά άκουσα: από τα μεσάνυχτα δεν έχεις πια δουλειά» λέει μια 32χρονη τεχνικός.

Τι είναι λοιπόν αυτό το κλείσιμο της ΕΡΤ; Επιτέλους ένα παράδειγμα αποφασιστικής κίνησης σε μια χώρα, που μέχρι τώρα καθυστέρησε σχεδόν κάθε μεταρρύθμιση; Ή μια ιδιαίτερα κραυγαλέα απόδειξη της αυθαιρεσίας του ελληνικού κράτους;

Ο παρουσιαστής Φάνης Παπαθανασίου μιλάει εκπληκτικά ψύχραιμα για το γεγονός ότι ο ίδιος και σχεδόν άλλοι 2700 συνάδελφοί του εδώ και λίγο καιρό είναι de facto άνεργοι. Αυτό οφείλεται μάλλον και στο ότι έζησε ήδη δραματικότερες καταστάσεις, όταν ως ανταποκριτής κρίσεων μετέδιδε για τους πολέμους στο Ιράκ και Αφγανιστάν ή από τη Νέα Υόρκη.

Τώρα ο Παπαθανασίου κάθεται στο στούντιο ειδήσεων της ΕΡΤ και μιλάει για τη νέα εργασιακή του καθημερινότητα. Οι συνδέσεις μέσω δορυφόρου έχουν διακοπεί, όπως και αυτή με το Reuters, ακόμα και με το τηλεφωνικό δίκτυο. «Αυτό εδώ είναι το προσωπικό μου τηλέφωνο», λέει ο Παπαθανασίου και δείχνει το κινητό του. «Έχουμε μεγάλα προβλήματα». Παρ’ όλα αυτά συνεχίζουν, ελπίζοντας να μπορέσουν με κάποιον τρόπο να αποτρέψουν το κλείσιμο.

Η ΕΡΤ έχει εξελιχθεί σε πειρατικό σταθμό, που φτάνει στο κοινό μόνο μέσω διαδικτύου. Παρ’ όλα αυτά – πιστεύει ο Παπαθανασίου – η ραδιοτηλεόραση, που μέχρι το κλείσιμό της είχε μικρή τηλεθέαση, έχει γίνει πλέον δημοφιλέστερη. «Γιατί τώρα είμαστε ανεξάρτητοι και δείχνουμε άλλη άποψη». Οι εργαζόμενοι αποφασίζουν σε επιτροπή για τα θέματά τους. Για την επίσκεψη του γερμανού υπουργού οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε π.χ. μετέδωσαν και για το επαπειλούμενο κενό όσον αφορά την εκταμίευση της βοήθειας. «Στα ιδιωτικά κανάλια αυτό δεν έπαιξε» λέει ο Παπαθανασίου.

Παρά τις αντιδράσεις, η ελληνική κυβέρνηση δεν προτίθεται επ’ oυδενί να πάρει πίσω την απόφασή της και θέλει τους επόμενους μήνες να ανοίξει ένα εντελώς νέο κρατικό κανάλι. Τη Δευτέρα προκηρύχθηκαν θέσεις με συμβάσεις ορισμένου χρόνου για 600 περίπου εργαζόμενους, οι οποίοι θα διαμορφώσουν το μεταβατικό πρόγραμμα, το οποίο ήδη προβάλλεται στις μέχρι τώρα συχνότητες της ΕΡΤ και για τον τόπο εκπομπής του οποίου τηρείται μυστικότητα στο υπουργείο τύπου.

Μόνον ο Παντελής Καψής, υφυπουργός για τη δημόσια ραδιοτηλεόραση, όταν τον συναντάμε στη Βουλή, βάζει τέλος στη μυστικοπάθεια. Πράγματι, λέει, το πρόγραμμα εκπέμπεται από το υπουργείο του – κάτι που μόλις είπε και στους βουλευτές. Ο δήθεν λόγος της μυστικότητας ήταν ο εξής: «Ορισμένοι συνδικαλιστές θέλουν να μας βγάλουν την πρίζα και απ’ αυτό θέλουμε να προφυλαχτούμε».

Προηγουμένως, ο Καψής ήταν ένας από τους πιο διάσημους έλληνες δημοσιογράφους. Τώρα διευθύνει τη δημιουργία του νέου ιδρύματος ραδιοτηλεόρασης, το οποίο σύμφωνα με νόμο που ψηφίστηκε την Παρασκευή θα έχει σαφώς μικρότερο κόστος και λιγότερους εργαζομένους, ενώ θα είναι απαλλαγμένος από τη μέχρι τώρα πολιτική πατρωνία. «Η σύνδεση κυβέρνησης και δημοσιογράφων θα σταματήσει», υπόσχεται ο Καψής.

Αλλά πώς ειδικά οι συντηρητικοί και οι σοσιαλιστές θα σταματήσουν το ‘λάδωμα’, που σφράγισε τους ίδιους επί δεκαετίες; «Γι’ αυτό έβαλαν εμένα», λέει ο Καψής, που φαίνεται να μην του λείπει η αυτοπεποίθηση. Ο υφυπουργός υπόσχεται ότι δεν θα δεχτεί καμία επιρροή και θα εγγυηθεί την ανεξαρτησία του νέου ιδρύματος με ένα εποπτικό συμβούλιο κατά το πρότυπο του BBC.

Για τις νέες θέσεις εργασίας θα μπορούν σαφώς να υποβάλουν αίτηση και μέχρι τώρα εργαζόμενοι της ΕΡΤ. Ο παρουσιαστής Παπαθανασίου ωστόσο θέλει πρώτα να εξετάσει άλλες δυνατότητες, γιατί η εμπιστοσύνη του στη μεταρρυθμιστική προσπάθεια είναι μικρή. «Δεν πιστεύω ότι θα αλλάξει κάτι», λέει.

Το βέβαιο είναι ότι με μια νέα δημόσια τηλεόραση η αδιαφάνεια και η ευνοιοκρατία στο ελληνικό μιντιακό τοπίο δεν θα σταματήσουν. Για παράδειγμα, οι πολλοί ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί της χώρας ουδέποτε έλαβαν πραγματική άδεια εκπομπής. Στην ουσία είναι και αυτοί πειρατικοί σταθμοί. «Στους περισσότερους θα έπρεπε να αφαιρεθεί η άδεια», λέει ο Καψής. «Αλλά αυτούς τους υποστηρίζουν τοπικοί βουλευτές».

Το βέβαιο επίσης είναι ότι η πλευρά των εργαζομένων έχει μερίδιο στην κλιμάκωση της κατάστασης στην ΕΡΤ. Το 2011 ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος Ηλίας Μόσιαλος κατέθεσε ένα σχετικά δραστικό μεταρρυθμιστικό σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο έπρεπε να κλείσει το ένα από τα τρία κρατικά κανάλια και για τους συνολικά 19 ραδιοσταθμούς προβλέπονταν συγχωνεύσεις. Επιπλέον ο Μόσιαλος ήθελε να σταματήσει την έκδοση του κρατικά επιδοτούμενου περιοδικού «ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗ».

Το σχέδιο προσέκρουσε στη σφοδρή αντίδραση των συνδικάτων. Λόγω της απεργίας τους το πρόγραμμα της ΕΡΤ ανεστάλη επί πολλές ημέρες. Στους αντίπαλους του σχεδίου Μόσιαλου ανήκαν και οι συντηρητικοί οπαδοί της αξιωματικής τότε αντιπολίτευσης του Αντώνη Σαμαρά.

Τώρα θα πρέπει ο Σαμαράς, που ούτως ή άλλως είναι γνωστό ότι αλλάζει εύκολα γνώμη, να αποδείξει ότι όσον αφορά τη νέα κρατική ραδιοτηλεόραση δεν θα περιπέσει ξανά σε παλιές κακές συνήθειες, όπως μια νέα διόγκωση του μηχανισμού με πολιτικά ευνοούμενούς του. Ωστόσο ο Καψής, που τοποθετήθηκε για τη νέα αρχή, λέει ότι προς το παρόν έχει μόνον έξι συνεργάτες. Τουλάχιστον όσον αφορά τη δική του δουλειά, με βάση την οποία θα μπορέσει να κριθεί, υπόσχεται το εξής: «Σχεδιάζω να παραιτηθώ μέσα σε ένα χρόνο».

ARD: «Ο αγώνας για την ΕΡΤ είναι αγώνας για τη δημοκρατία».

Η εκπομπή ξεκινά με τη διαπίστωση ότι η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση σε μυστική σύσκεψη αποφάσισε, προκειμένου να ανακόψει την πορεία του χρέους, να κλείσει τα κανάλια της δημόσιας γερμανικής τηλεόρασης ZDF και ARD και να απολύσει τους εργαζομένους. Η διακοπή λειτουργίας θα γίνει τη νύχτα της Κυριακής προς τη Δευτέρα, δηλαδή “τώρα”, λέει ο παρουσιαστής και αμέσως πέφτει η μαύρη οθόνη για λίγα δευτερόλεπτα.

Η εκπομπή συνεχίζει με τον παρουσιαστή να δηλώνει ότι κάτι τέτοιο θα ήταν αδιανόητο να συμβεί σε δημοκρατική χώρα, συνέβη όμως πριν μερικές εβδομάδες στην Ελλάδα.

Στη συνέχεια προβάλλεται ρεπορτάζ που δείχνει πλάνα από τις εγκαταστάσεις, απ’ όπου εδώ και περίπου μία εβδομάδα εκπέμπει η νέα ελληνική δημόσια τηλεόραση, επισημαίνοντας ότι οι εγκαταστάσεις φυλάσσονται από την αστυνομία και πως το πρόγραμμα που προβάλλεται, ένα “ψευδο-υποκατάστατο προγράμματος”, όπως το χαρακτηρίζει η ρεπόρτερ, συνίσταται σε εκπομπές με φολκλορικό χαρακτήρα, παρωχημένα ντοκιμαντέρ και ελληνικές ταινίες. Υπογραμμίζεται με έμφαση ότι δεν υπάρχουν δελτία ειδήσεων και μάλιστα σε μία εξαιρετικά κρίσιμη εβδομάδα, στη διάρκεια της οποίας ψηφίζεται ένας δραστικό πακέτο μέτρων λιτότητας που προβλέπει μαζικές απολύσεις και χιλιάδες Έλληνες διαδηλώνουν στους δρόμους.

Η κάμερα της εκπομπής συναντά απλούς πολίτες που δηλώνουν την αποδοκιμασία τους για το νέο φορέα και ακολουθεί απόσπασμα από την δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου Σίμου Κεδίκογλου με τη οποία ανακοίνωσε την απόφαση για το κλείσιμο της ΕΡΤ.

Το ρεπορτάζ υπενθυμίζει τη δέσμευση της χώρας για απολύσεις στο δημόσιο τομέα ως όρο για τη συνέχιση της οικονομικής βοήθειας και σημειώνει ότι η απόλυση των υπαλλήλων στην ΕΡΤ ήταν απλούστερη από το να απολυθούν στελέχη των υπουργείων.

Ακολουθούν δηλώσεις της Νίκης Τσέλικα, αρχισυντάκτριας του δελτίου ειδήσεων στην ΕΡΤ, η οποία -μεταξύ άλλων- παραλληλίζει το κλείσιμο του σταθμού με την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου. Το ρεπορτάζ αναφέρει ότι η ίδια, μαζί με περίπου 300 συναδέλφους της, παραμένουν στο κτήριο της ΕΡΤ και συνεχίζουν, αμισθί, εκπέμποντας μέσω του διαδικτύου, εκπομπές κυρίως ενημερωτικού χαρακτήρα και διαλόγου.

Υπενθυμίζεται ότι η απόφαση για το κλείσιμο της ΕΡΤ προκάλεσε κυβερνητική κρίση με αποτέλεσμα την αποχώρηση της Δημοκρατικής Αριστεράς από την κυβέρνηση, ενώ ακόμα και σφοδροί επικριτές της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης ΕΡΤ, όπως ο καθηγητής οικονομικών Γιάννης Βαρουφάκης, θεωρεί σκάνδαλο το κλείσιμο του φορέα. Ακολουθούν οι δηλώσεις του, όπου -μεταξύ άλλων- επισημαίνει ότι κατά την άποψη του η ΕΡΤ ήταν πάντα φίλα προσκείμενη στις κυβερνήσεις, ωστόσο υποστηρίζει ότι «δεν μπορούμε να έχουμε λειτουργούσα δημοκρατία χωρίς ραδιοφωνία δημοσίου δικαίου».

Ακολουθεί απόσπασμα από δηλώσεις του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, με τις οποίες δικαιολογούσε την σχετική απόφαση λέγοντας ότι «καταργούμε μία εστία αδιαφάνειας και σπατάλης».

Στη συνέχεια το ρεπορτάζ αναφέρει ότι το τέλος για την ΕΡΤ ανερχόταν σε τέσσερα ευρώ μηνιαίως ανά νοικοκυριό και ακολουθεί δήλωση του ανταποκριτή Φέρη Μπατζόγλου, ο οποίος υποστηρίζει ότι η ΕΡΤ ήταν μία από τις πιο επικερδείς κρατικές επιχειρήσεις και αναφερόμενος στους ισχυρισμούς περί σπατάλης λέει χαρακτηριστικά ότι «πρόκειται για στοχευμένη παραπληροφόρηση για να μην πω προπαγάνδα του χειρίστου είδους».

Το ρεπορτάζ σημειώνει ότι τα θολά σχέδια της κυβέρνησης προβλέπουν ότι για τη νεοσυσταθείσα ραδιοτηλεόραση θα προσληφθούν μερικές εκατοντάδες εργαζόμενοι και είναι ασαφές εάν μεταξύ αυτών θα είναι και ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι από την παλαιά ΕΡΤ. Σημειώνεται ωστόσο ότι για τη διαμόρφωση του φορέα αρμόδιο είναι ένα εποπτικό συμβούλιο που διορίζεται από την κυβέρνηση.

Αναφορά γίνεται σε περιπτώσεις λογοκρισίας, όπως αυτή του παρουσιαστή της ΕΡΤ Κώστα Αρβανίτη, ο οποίος απολύθηκε όταν έκανε αναφορά στην εκπομπή του σε ένα επικριτικό για την κυβέρνηση άρθρο εφημερίδας.

Ακολουθούν δηλώσεις του Γιάννη Βαρουφάκη, ο οποίος δηλώνει ότι «η Ελλάδα κατέβηκε τα τελευταία βήματα προς την κόλαση διότι η δημοκρατία υπονομεύεται και ο νόμος καταπατείται. Γίνεται κατάχρηση σημαντικών δημοσίων θεσμών για να επιτύχει με αυτόν τον τρόπο ο πρωθυπουργός το στόχο του: να διατηρήσει τη θέση ισχύος του εντός της κυβέρνησης».

«Το σκάνδαλο της ΕΡΤ εδώ και καιρό δεν έχει να κάνει μόνο με τις 2600 θέσεις εργασίας αλλά με τη δραστική περικοπή της ελευθερίας γνώμης και του δικαιώματος στην ανεξάρτητη ενημέρωση. Βασικές δημοκρατικές αρχές, οι οποίες στην Ελλάδα, υπό το πρόσχημα της αναγκαστικής λιτότητας, καταργούνται» – με αυτό το σχόλιο ολοκληρώνεται το ρεπορτάζ