Ο κ. Αθ. Ζηλιασκόπουλος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, έχει διδάξει επί 16 έτη σε πανεπιστήμια της Αμερικής και της Ελλάδας, με ειδίκευση στη βελτιστοποίηση συστημάτων μεταφορών. Θα μπορούσε να έχει το τουπέ του ειδήμονα, αλλά είναι ένας απλός και εξαιρετικά ευγενικός άνθρωπος, ο οποίος δεν έχει προδώσει τις ρίζες της καταγωγής του από
το Θούριο Εβρου. Οταν προκηρύχθηκαν θέσεις μέσω του open.\gov,
αποφάσισε ότι ήρθε η ώρα να αφήσει τη θεωρία και να περάσει στη δράση. «Πιστεύω ότι μπορώ να σώσω τον ΟΣΕ, διαφορετικά δεν θα δεχόμουν τη θέση αυτή»
έλεγε τις πρώτες ημέρες που βρέθηκε στην καρέκλα του επικεφαλής της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Οι συνομιλητές του τον αντιμετώπιζαν με συγκατάβαση.
Εκείνος όμως μιλούσε με την πείρα πολλών ετών εργασίας στους αμερικανικούς σιδηροδρόμους. Εναν χρόνο αργότερα κατάφερε να μειώσει εντυπωσιακά το έλλειμμα του ΟΣΕ. Από 230 εκατ. ευρώ το έφθασε στα 55 εκατ. ευρώ. Ως το τέλος του έτους εκτιμά ότι ο ΟΣΕ θα μπορεί να παρουσιάσει τα πρώτα ευρώ κέρδους από την εποχή ίσως της ίδρυσής του!
Oι αριθμοί, όσο εντυπωσιακοί και αν είναι, δεν μπορούν να αποτυπώσουν το μέγεθος της προσπάθειας την οποία καταβάλλει ο κ. Ζηλιασκόπουλος. Η σύγχρονη ιστορία του ελληνικού σιδηροδρόμου είναι ένα απίστευτο αφήγημα σκανδάλων, πελατειακών σχέσεων, πλιάτσικου και παραλογισμού. Μια μικρογραφία, δηλαδή, του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Το «ξήλωμα» του… παρα-ΟΣΕ που είχε θεριέψει στο πλάι του κανονικού Οργανισμού, ο οποίος ρήμαζε, δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Χρειάστηκε να βάλει βαθιά το μαχαίρι ο κ. Ζηλιασκόπουλος, να υψώσει σθεναρή αντίσταση απέναντι σε αδίστακτα συμφέροντα ο υπουργός Μεταφορών κ. Δ. Ρέππας και να βάλουν πλάτη κόντρα στις πιέσεις συνδικαλιστικών στελεχών του ΠαΣοΚ ορισμένοι βουλευτές που γνώριζαν σε βάθος την υπόθεση, όπως ο κ. Γ. Φλωρίδης. Στην πορεία η υπόθεση εξυγίανσης του ΟΣΕ μετατράπηκε σε θρίλερ. Εκτοξεύτηκαν απειλές, σημαντικά έγγραφα φυγαδεύτηκαν από τις κεντρικές υπηρεσίες και κρύφτηκαν για λόγους ασφαλείας και κάποια παρακλάδια του θέματος έφθασαν ως το Μέγαρο Μαξίμου.
Η «Πρόοδος» των συνδικαλιστών
Το πουλόβερ άρχισε να ξηλώνεται από την εταιρεία «Πρόοδος», την οποία είχαν συστήσει συνδικαλιστές του ΠαΣοΚ με διευθυντικές θέσεις στον ΟΣΕ το 1995. Το σύστημα με το οποίο δούλευε η εταιρεία ήταν απλό: όταν ένας πελάτης ενδιαφερόταν για μεγάλες μεταφορές, οι αρμόδιοι του ΟΣΕ του έλεγαν ότι ο Οργανισμός δεν έχει την κατάλληλη υποδομή και τον έσπρωχναν προς τους ιδιώτες. Αυτοί έπαιρναν τη δουλειά και στη συνέχεια ο ΟΣΕ… έβρισκε την υποδομή και διακινούσε τα εμπορεύματα με έκπτωση που έφθανε ως 87%! Η «Πρόοδος» είχε κέρδη περί τα 70 εκατ. ετησίως και ο ΟΣΕ συσσώρευε ζημιές.
Οταν το πάρτι σταμάτησε, οι αντιδράσεις ήταν τόσο έντονες ώστε παρ΄ ολίγον να προκληθεί και διπλωματικό επεισόδιο. Σε κάποιο στάδιο της μεταφοράς εμπορευμάτων εμπλέκονταν και εταιρείες αυστριακών συμφερόντων. Οταν καταγγέλθηκαν οι συμβάσεις τους, ο αυστριακός πρεσβευτής χτύπησε την πόρτα του κ. Ζηλιασκόπουλου. Ο πρόεδρος της ΤΡΑΙΝΟΣΕ τον άκουσε και του απηύθυνε μόνο μία ερώτηση. «Πώς γίνεται οι αμοιβές για αντίστοιχες μεταφορές με τον αυστριακό σιδηρόδρομο να κοστίζουν 18 ευρώ και με τον ελληνικό 3,5 ευρώ;». Ο πρεσβευτής κατανόησε την κατάσταση και έφυγε χωρίς να πει τίποτε άλλο. Από την πρώτη ημέρα της θητείας του ο πρόεδρος της ΤΡΑΙΝΟΣΕ ασχολήθηκε μόνο με την περιστολή των δαπανών. Εβαλε φρένο στις σπατάλες συντήρησης του δικτύου και στις κλοπές των υλικών. Επανεξέτασε τα φαραωνικά έργα που είχαν προγραμματιστεί και κατήγγειλε συμβάσεις. Περπάτησε μόνος του τα τρία χιλιόμετρα έξω από τη Θεσσαλονίκη, το μοναδικό τμήμα της γραμμής που συνδέει τα Σκόπια με την Αθήνα που δεν είναι ηλεκτροφόρο και έλυσε το μυστήριο των «βαγονιών-φαντασμάτων». Τα βαγόνια οδηγούνταν σε μια αποθήκη έξω από τη Θεσσαλονίκη και χρησίμευαν ως αποθήκες, τις οποίες το κύκλωμα μίσθωνε σε ιδιώτες για τη φύλαξη των εμπορευμάτων αντί 50 ευρώ την ημέρα ανά βαγόνι. Συνολικά στην αποθήκη βρέθηκαν 700 βαγόνια. Ξενοίκιασε το κτίριο του Προαστιακού στην Κρατίνου, το οποίο κόστιζε 1 εκατ. ευρώ ετησίως, και εγκατέστησε το προσωπικό στο κτίριο της Καρόλου.
Οταν τελείωσαν τα σκάνδαλα ξεκίνησε ο παραλογισμός. Ο ΟΣΕ την 1η Μαρτίου 2008 υπέγραψε μια σύμβαση με την εταιρεία Wasteel Ηellas. Αντικείμενο η υποστήριξη των κλιναμαξών με προσωπικό. Μέσω ενός υπεργολάβου το προσωπικό αυτό έφθασε στα 60 άτομα, τα οποία, όπως προβλεπόταν στη συμφωνία, δεν τα πλήρωνε η εταιρεία αλλά ο… ΟΣΕ. Ο μηνιαίος μισθός του κάθε υπαλλήλου ήταν 4.000 ευρώ, με υπερωρίες, επιδόματα και τα δώρα. Το μηναίο κόστος για τον Οργανισμό ανερχόταν σε 250.000 ευρώ.
Η σύμβαση δεν μπορούσε να σταθεί. Οταν όμως ολοκληρώθηκε ο έλεγχος αναδύθηκαν και άλλες λεπτομέρειες. Από τα 60 άτομα εμφανίζονταν στη δουλειά τους μόνο 20. Οι υπόλοιποι ήταν άφαντοι. Επιπλέον δεν μπορούσε να εφαρμοστεί σε αυτούς η ρύθμιση για την περικοπή των μισθών που έγινε στο Δημόσιο επειδή τυπικά δεν ανήκαν στον ΟΣΕ.
Γιοι, κόρες και συγγενείς
Ο κ. Ζηλιασκόπουλος αποφάσισε να καταγγείλει τη σύμβαση, η οποία λήγει στις 28 Φεβρουαρίου. Αμέσως άρχισε η κατάθεση επερωτήσεων στη Βουλή για απολύσεις στον ΟΣΕ. Επιπλέον, οι 60 υπάλληλοι απαιτούν πλήρη αποζημίωση από τον ΟΣΕ σε περίπτωση απόλυσής τους και απειλούν ότι θα διεκδικήσουν δικαστικώς την επαναπρόσληψή τους στον Οργανισμό! Αν χάνεται κάπου το νήμα της λογικής, αυτό συμβαίνει επειδή ο εσωτερικός έλεγχος αποκάλυψε κάτι ακόμη. Οι περισσότεροι από τους υπαλλήλους αυτούς είναι γιοι, κόρες και συγγενείς συνδικαλιστών του ΟΣΕ, κυρίως προσκείμενων στη ΝΔ, αλλά όχι μόνο.
Αυτά που έγιναν μέσα σε έναν χρόνο μπορούν να γεμίσουν ολόκληρους τόμους. Αλλά αυτό που έχει σημασία είναι το μέλλον. Και στο μέλλον θα πρέπει να εξαλειφθούν τα τελευταία 55 εκατ. ευρώ του ελλείμματος. Οι επιλογές είναι δύο: Αύξηση των εισιτηρίων σε ορισμένες γραμμές με χαμηλό κόστος ώστε να φθάσουν στο 80% της τιμής του εισιτηρίου ΚΤΕΛ. Τα προσδοκώμενα έσοδα υπολογίζονται σε 25 εκατ. ευρώ ετησίως. Επίσης, «κόβονται» οι πολύ ζημιογόνες γραμμές, π.χ. Πάτρα- Καλαμάτα, η οποία έχει κόστος λειτουργίας 7,5 εκατ. ευρώ για τη μεταφορά κατά μέσο όρο τριών επιβατών ημερησίως. Οταν ολοκληρωθούν οι μετατάξεις και η διαπραγμάτευση των συλλογικών συμβάσεων, υπάρχουν πολλά και φιλόδοξα σχέδια για την ανάπτυξη του σιδηροδρόμου ώστε να γίνει ανταγωνιστικός, όπως συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη. Οι αγκυλώσεις του συστήματος όμως είναι τόσο μεγάλες ώστε σε ό,τι αφορά τον σιδηρόδρομο ισχύει η αρχαία ρήση «μηδένα προ του τέλους μακάριζε».
1,5 εκατ. ευρώ τον χρόνο στοίχιζαν οι πληροφορίες για τα δρομολόγια!
Χαρακτηριστικό παράδειγμα θεωρείται η σύμβαση με το «11888» του ΟΤΕ. Προκειμένου να δίνει η υπηρεσία του ΟΤΕ πληροφορίες για τα δρομολόγια των τρένων ο ΟΣΕ κατέβαλλε 1,5 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Το ποσό αυτό κάλυπτε τις ανάγκες μισθοδοσίας 60 τηλεφωνητών και τηλεφωνητριών, δηλαδή ολόκληρου του προσωπικού που απασχολούσε η υπηρεσία «11888». Η σύμβαση καταγγέλθηκε. Με την αγορά ενός τηλεφωνικού κέντρου αξίας 35.000 ευρώ και με 10 υπαλλήλους του ΟΣΕ οι πληροφορίες δρομολογίων λειτουργούν άψογα χρησιμοποιώντας τον αριθμό 1110. Το «11888» όμως δεν έμεινε με σταυρωμένα χέρια. Εχει στείλει δύο εξώδικα καταγγέλλοντας τη διακοπή της σύμβασης. Επιπλέον, οι τηλεφωνητές έδιναν στους ενδιαφερόμενους πολίτες το προσωπικό τηλέφωνο στο γραφείο του διευθύνοντος συμβούλου. Η κατάσταση είχε γίνει αφόρητη ώσπου να βρεθεί λύση. Δύο γραμματείς ανέλαβαν να δίνουν πληροφορίες για τα δρομολόγια. Επίσης, έφτιαξε υπηρεσία web ticketing αντί 300.000 ευρώ χρησιμοποιώντας το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και σπάζοντας μια σύμβαση 8 εκατ. ευρώ με ιδιωτική εταιρεία.
