Τι κάνουν οι ευρωπαίοι επίτροποι όταν γεράσουν;
Σίγουρα πάντως δεν αντιμετωπίζουν οικονομικό πρόβλημα. Διότι πέρα από την ανθρωπιστική πλευρά του προβλήματος, πρόκειται για ένα κρίσιμο πολιτικό και οικονομικό ζήτημα. Πολιτικό λόγω της διαπλοκής των λόμπι με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ωστόσο η συνάφεια μεταξύ αρμοδιοτήτων και επαγγελματικής ενασχόλησης των επιτρόπων μετά (ή και πριν) τη θητεία τους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκαλεί σύγκρουση συμφερόντων. Και δεν πρόκειται μόνο για θέμα ηθικής τάξης. Διότι η επαγγελματική διαδρομή πολλών πρώην επιτρόπων αποκαλύπτει ότι η θητεία τους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μάλλον τα μελλοντικά τους επαγγελματικά σχέδια εξυπηρετεί παρά τα συμφέροντα (οικονομικά και άλλα) τα οποία καλούνται να υπερασπιστούν. Πρόσφατο παράδειγμα, ο γερμανός πρώην επίτροπος Γκύντερ Φερχόιγκεν ο οποίος ανέλαβε – μεταξύ πολλών άλλων- θέση συμβούλου στην Ενωση Εμπορικών Επιμελητηρίων της Τουρκίας, ενώ ο μέχρι πρότινος τομέας ευθύνης του αφορούσε τις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία καθώς και την προετοιμασία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την Τουρκία. Και δεν είναι μόνον αυτός. Πλήθος ευρωπαίων αξιωματούχων μεταπηδούν μετά τη λήξη της πενταετούς θητείας τους σε καίριες θέσεις συμβούλων και στελεχών σε ιδιωτικές επιχειρήσεις οι οποίες δραστηριοποιούνται σε τομείς που ταυτίζονται με τις ως τότε αρμοδιότητές τους.
Θα μπορούσε βέβαια κάποιος να υποθέσει ότι οι επίτροποι αναζητούν απλώς ένα εισόδημα ώστε να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Ωστόσο και για αυτό έχει φροντίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που δεν πετάει στον δρόμο όσους εργάστηκαν σε αυτήν. Οι κανονισμοί της προβλέπουν όχι μόνο γενναία αποζημίωση κατά τη διάρκεια της θητείας των επιτρόπων αλλά και επιπλέον «βοήθημα» μετά την παράδοση των καθηκόντων τους. Επιπλέον οι επίτροποι δικαιούνται πλήρη σύνταξη στα 65 τους χρόνια η οποία απέχει παρασάγγας από τις συντάξεις που προβλέπουν τα μέτρα λιτότητας των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.
Το σκάνδαλο ξεκινά από την κεφαλή της Κομισιόν. Ο πορτογάλος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο μπορεί να εμφανίζεται υπέρμαχος της δημοσιονομικής αυστηρότητας, αλλά η αυστηρότητά του δεν περνάει στην αυλή του. Οι πέντε σωματοφύλακες που τον συνοδεύουν κατά τις δημόσιες εμφανίσεις του λαμβάνουν πολλούς περισσότερους μισθούς από τους «ευνοημένους» έλληνες εργαζομένους. Για την ακρίβεια, αμείβονται ταυτόχρονα από τα κοινοτικά ταμεία αλλά και από την πορτογαλική αστυνομία (καθ΄ ότι ομοεθνείς του Μπαρόζο). Συνολικά δηλαδή 28 μισθούς! Εφόσον είναι τόσο γενναιόδωρος με τους άνδρες της προσωπικής του ασφάλειας γιατί να μη δώσει άδεια στους στενούς του συνεργάτες να εργαστούν μετά την απαλλαγή από τα καθήκοντά τους σε παρεμφερείς τομείς του ιδιωτικού τομέα;
Διότι υπάρχουν κάποιες δικλίδες ασφαλείας σχετικά με τομείς στους οποίους απασχολούνται μετά την «αποστράτευσή» τους οι επίτροποι.
Ωστόσο οι σχετικοί κανονισμοί της Κομισιόν ερμηνεύονται κατά το δοκούν από τους εκάστοτε προέδρους που δίνουν τη σχετική «άδεια εργασίας». Είναι ενδεικτικό ότι επτά από τα 13 μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τα οποία χρημάτισαν επίτροποι κατά την πρώτη θητεία του κ. Μπαρόζο (2004-2009) και δεν επελέγησαν για τη δεύτερη θητεία, συνεχίζουν την καριέρα τους σε εταιρείες παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, τραπεζικούς ομίλους και μεγάλες βιομηχανίες. Οι ίδιοι είχαν επιφορτιστεί τα προηγούμενα χρόνια με την προάσπιση των συμφερόντων των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε τομείς όπως η εσωτερική αγορά, το εμπόριο, οι ναυτιλιακές υποθέσεις, ακόμη και η προστασία των καταναλωτών. Απαντες εξασφάλισαν τη σχετική άδεια του νυν προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο οποίος φαίνεται ότι έχει μια ιδιαίτερα διασταλτική αντίληψη περί της σύγκρουσης συμφερόντων.
Υποτίθεται πάντως ότι ο κώδικας δεοντολογίας των αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καταρτίστηκε ακριβώς για αυτόν τον λόγο, για να αποφεύγονται φαινόμενα όπως αυτά του γερμανού επιτρόπου Μάρτιν Μπάνγκε μαν. Ο τελευταίος πήρε το 2000 «μεταγραφή» αμέσως μόλις ολοκληρώθηκε η θητεία του ως επιτρόπου για τη Βιομηχανία, την Πληροφόρηση και τις Τηλεπικοινωνίες στον ισπανικό τηλεπικοινωνιακό όμιλο Τelefonica.
Σύμφωνα λοιπόν με τον ισχύοντα κανονισμό οι επίτροποι δεν μπορούν να απασχοληθούν σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα με συναφείς δραστηριότητες όπως αυτές που είχαν προηγουμένως οι ίδιοι. Ωστόσο αυτός ο περιορισμός ισχύει μόλις για έναν χρόνο μετά τη λήξη της θητείας τους. Σε κάθε περίπτωση αντίστοιχοι κανόνες για την έξωθεν καλή μαρτυρία των επιτρόπων θα έπρεπε να εφαρμόζονται και για τους υπόλοιπους αξιωματούχους των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων.
Οπως, για παράδειγμα, για τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το παράδειγμα του Ιρλανδού Πατ Κοξ ο οποίος διετέλεσε πρόεδρος του Κοινοβουλίου από το 2002 ως το 2004 είναι εύγλωττο. Ο ίδιος αυτή τη στιγμή είναι σύμβουλος της επιτρόπου Μεγκλένα Κούνεβα η οποία είναι επιφορτισμένη με την προστασία του ευρωπαίου καταναλωτή και ταυτόχρονα είναι σύμβουλος επιχειρήσεων όπως η Μicrosoft, η Μichelin και η φαρμακοβιομηχανία Ρfizer. Ασφαλώς είναι πολλά τα χρήματα που μπορεί κάποιος να κερδίσει προσφέροντας μόνο λίγη από τη «σοφία» που απέκτησε ως επίτροπος. Και ως εκ τούτου είναι δύσκολο να προβάλει κάποιος αντίσταση σε μια τέτοια επαγγελματική πρόταση. Οσο αδέκαστος και αν είναι. Η ουσία όμως του προβλήματος είναι ότι τα λόμπι όχι μόνο κυκλοφορούν στους διαδρόμους της Επιτροπής και του Κοινοβουλίου αλλά σχεδόν νομοθετούν δυνάμει της εξουσίας που τους δίνει η ίδια η Κομισιόν. Εφόσον το νομοπαρασκευαστικό έργο της Επιτροπής ανατίθεται σε ομάδες Ειδικών οι οποίες με τη σειρά τους στηρίζονται σε γνωμοδοτήσεις στελεχών ιδιωτικών επιχειρήσεων είναι φανερό ότι η διαπλοκή έχει εισχωρήσει για τα καλά στις Βρυξέλλες.
Και να ήταν μόνον η έλλειψη διαφάνειας. Μοιάζει τουλάχιστον παράδοξο να είναι κανείς πολέμιος της σπατάλης δημοσίου χρήματος όταν εμφανίζεται γαλαντόμος στα του οίκου του. Δεν έχει περάσει καιρός από τότε που δημοσιοποιήθηκαν τα λειτουργικά έξοδα του Μπαρόζο, τα οποία μάλλον «βασιλικά» θα έπρεπε να χαρακτηριστούν. Και πώς να διατηρήσει σχέσεις εμπιστοσύνης με τους ευρωπαίους πολίτες ο εκάστοτε επίτροπος του οποίου ο βασικός μισθός ανέρχεται σε 20.000 ευρώ μηνιαίως (24.000 για τον πρόεδρο της Κομισιόν) ενώ έχει εξασφαλισμένη αποζημίωση ίση με το 65% των αποδοχών του για τα πρώτα τρία χρόνια μετά τη λήξη της θητείας του; Η θητεία τους στην Κομισιόν αποτέλεσε εφαλτήριο για την επαγγελματική και οικονομική τους αποκατάσταση
Γκύντερ Φερχόιγκεν
Ο πολυθεσίτης επίτροπος ήταν αρμόδιος επί προεδρίας Μπαρόζο για τις Επιχειρήσεις και τη Βιομηχανία.Δεν έχει συμπληρωθεί χρόνος από τη λήξη τη θητείας του και ο γερμανός πολιτικός παρέχει τις υπηρεσίες του σε πλειάδα επιχειρήσεων εντός και εκτός Γερμανίας.Εχει προσληφθεί ως στέλεχος από τη Royal Βank of Scotland (RΒS),την Ενωση Γερμανικών Τραπεζών,τη βελγική εταιρεία παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών Fleishman Ηillard και την Ενωση Εμπορικών Επιμελητηρίων της Τουρκίας.
Τζο Μπορτζ
Πιθανόν λόγω καταγωγής (Μάλτα) υπήρξε το χρονικό διάστημα 2004-2009 επίτροπος για θέματα Ναυτιλίας και Αλιείας.Σήμερα εργάζεται ως ειδικός σύμβουλος στην εταιρεία παροχής συμβουλών FΙΡRΑ η οποία εδρεύει μεν στο Λονδίνο αλλά διαθέτει γραφεία και στις Βρυξέλλες,ακριβώς απέναντι από την έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.Ισως γι΄ αυτό έχει καταφύγει στην ίδια εταιρεία πλήθος πρώην ευρωπαίων αξιωματούχων,μεταξύ των οποίων και ένας από τους στενότερους συνεργάτες του κ. Μπορτζ.
Λουί Μισέλ
Ο βέλγος πολιτικός παραιτήθηκε το 2004 από υπουργός Εξωτερικών της χώρας του προκειμένου να αναλάβει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αρχικά το χαρτοφυλάκιο της Ερευνας και Επιστήμης και στη συνέχεια αυτό της Ανάπτυξης και Ανθρωπιστικής Βοήθειας,κατά την πρώτη θητεία του κ.Μπαρόζο. Στη συνέχεια εξελέγη βουλευτής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.Παρά το αξίωμά του εργάζεται παράλληλα στην ολλανδική ασφαλιστική εταιρεία Credimo ενώ συμπροεδρεύει στην κοινοβουλευτική συνέλευση των χωρών Αφρικής- Καραϊβικής- Ειρηνικού.
Μαριάν Φίσερ Μπελ
Η δανή επίτροπος Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης εκμεταλλεύτηκε τις γνώσεις και την εμπειρία που απέκτησε κατά την πενταετή θητεία της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.Σήμερα εργάζεται για λογαριασμό του ομίλου Rockwool.Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες παραγωγής πετροβάμβακα με έδρα την Κοπεγχάγη,η οποία διαφημίζει το προϊόν της ως φιλικό τόσο προς το περιβάλλον όσο και προς τους χιλιάδες εργαζομένους της επιχείρησης. Η πρώην επίτροπος εργάζεται τουλάχιστον σε «υγιές» περιβάλλον.
Μπενίτα Φερέρο Βάλντερ
Ο ανταγωνισμός είναι σκληρός για τον Γκύντερ Φερχόιγκεν καθώς η αυστριακή πρώην επίτροπος για τις Εξωτερικές Σχέσεις και την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας κατέχει αυτή τη στιγμή τρεις θέσεις συμβούλου.Η ίδια εργάζεται σήμερα σε έναν από τους ασφαλιστικούς κολοσσούς της Ευρώπης,τη γερμανική Μunich Re,αλλά και στην ισπανικών συμφερόντων εταιρεία κατασκευής ανεμογεννητριών Gamesa Corporacion Technologica καθώς και στο αρχιτεκτονικό γραφείο Νorman Foster με έδρα τη Βρετανία.
Τσάρλι Μακ Κρίβι
Η περίπτωση του ιρλανδού πρώην επιτρόπου για την Εσωτερική Αγορά και τις Υπηρεσίες Τσάρλι Μακ Κρίβι είναι ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα και…σκανδαλιστική.Κατά τη διάρκεια της θητείας του ήταν ο φανατικότερος πολέμιος της νομιμότητας και της κατά γράμμα τήρησης των κοινοτικών κανονισμών περί ανταγωνισμού.Ηταν μόνιμη η επωδός του περί μη παρέμβασης ή ανάμειξης του Δημοσίου σε επιχειρήσεις όπως η Ολυμπιακή και ο ΟΤΕ.Σήμερα εργάζεται στην αεροπορική εταιρεία Ryanair.
Μεγκλένα Κούνεβα
Η βουλγάρα πρώην επίτροπος για την Προστασία του Καταναλωτή εξελέγη μετά τη λήξη της θητείας της βουλευτής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Δύο χρόνια αργότερα φήμες την ήθελαν ακόμη και υποψήφια πρόεδρο της Βουλγαρίας, μόνο που η υποψηφιότητά της έμεινε χωρίς πολιτικά ερείσματα.Σήμερα εργάζεται για λογαριασμό της γαλλικής τράπεζας ΒΝΡ αλλά και ως σύμβουλος του αναπληρωτή προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επιτρόπου αρμόδιου για θέματα Μεταφορών Σίιμ Κάλας.
«Ρωσικά» ευρώ στα πόδια του πρώην καγκελαρίου
O χορός των μεταγραφών από την κεντρική πολιτική σκηνή προς τον επιχειρηματικό κόσμο δεν άνοιξε από τον Γκύντερ Φερχόιγκεν ούτε από τα υπόλοιπα μέλη της «χρυσής ομάδας» του κ. Μπαρόζο. Ο πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ (φωτογραφία) είναι ο αδιαμφισβήτητος πρωτοπόρος. Πριν ακόμη εκπνεύσει η θητεία του στην καγκελαρία τον Νοέμβριο του 2005 είχε φροντίσει να ανοίξει ο ίδιος τον δρόμο του για μια λαμπρή επαγγελματική σταδιοδρομία. Η σύμβαση με τον ρωσικό ενεργειακό κολοσσό Gazprom για την κατασκευή του αγωγού αερίου Νord Stream (συν)υπογράφηκε από τον ίδιο δύο μήνες πριν από τις εκλογές για την ανάδειξη νέου καγκελαρίου. Θα μπορούσε βέβαια να είναι ένα από τα συνήθη τεχνάσματα που σοφίζονται οι πολιτικοί για να εξασφαλίσουν την υστεροφημία τους. Αλλά δεν ήταν αυτό.
Ως ρεαλιστής ο κ. Σρέντερ ελάχιστα ενδιαφερόταν για τη γνώμη που θα σχημάτιζαν οι ψηφοφόροι και εν γένει οι συμπατριώτες του μετά την αποχώρησή του. Λίγο καιρό αργότερα, ως απλός πολίτης πλέον, «αποδέχθηκε» τη θέση του επικεφαλής στη διεθνή κοινοπραξία Νord Stream ΑG, η οποία έχει αναλάβει να μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο μέσω της Βαλτικής Θάλασσας στη Γερμανία. Βασικός μέτοχος της κοινοπραξίας είναι ασφαλώς η Gazprom. Γι΄ αυτό και οι επαναλαμβανόμενοι έπαινοι του Σρέντερ προς τη Ρωσία και ο χαρακτηρισμός της ως «αξιόπιστου ενεργειακού εταίρου». Ωστόσο με την ανάληψή των νέων καθηκόντων του ο κ. Σρέντερ προχώρησε ακόμη ένα βήμα προς τον εξευτελισμό, καθώς ένιωσε την ανάγκη να αυτοαναγορευτεί δημόσιος υπερασπιστής του Βλαντίμιρ Πούτιν. Εφτασε δε να χαρακτηρίσει τον ρώσο ηγέτη «εξαίρετο δημοκράτη» προκειμένου να αποδείξει πόσο πιστά υπηρετεί τα ρωσικά συμφέροντα. Μάλιστα ο επαγγελματικός προσανατολισμός του Σρέντερ δημιούργησε «σχολή» στη Γερμανία. Ο συμπατριώτης και άλλοτε σύμμαχός του στην κυβέρνηση, πρώην υπουργός Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ ανέλαβε τη «διαφήμιση» του ανταγωνιστικού προς τα ρωσικά συμφέροντα αγωγού Νabucco. Ετσι, οι πρώην συνεργάτες είναι πλέον ανταγωνιστές.
Ολα αυτά ασφαλώς με το αζημίωτο. Η συμμετοχή του πρώην καγκελαρίου στο διοικητικό συμβούλιο της Gazprom αποφέρει ετήσια έσοδα 250.000 ευρώ. Οπως βεβαιώνουν οικονομικοί παράγοντες μόνον οι διευθύνοντες σύμβουλοι της ΒΜW, της Μercedes και της Deutsche Βank κερδίζουν περισσότερα. Πάντως τα «ρωσικά» ευρώ δεν είναι τα μόνα έσοδα του κ. Σρέντερ τώρα που βρίσκεται μακριά από την πολιτική. Από τη μια η αμοιβή για την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στον ελβετικό εκδοτικό οίκο Ρότσιλντ και στην ομώνυμη τράπεζα και από την άλλη τα δικαιώματα από τη συγγραφή άρθρων και την έκδοση της αυτοβιογραφίας του διασφαλίζουν αν μη τι άλλο μια άνετη διαβίωση στον γερμανό πολιτικό. Οσο για τη μεταθανάτια υστεροφημία, αυτή είναι ούτως ή άλλως αμφίβολη.
