Το 1993 ο μεγαλύτερος «γαλατάς» της ευρωπαϊκής αγοράς, o γαλλικός όμιλος Danone, εμφανίστηκε στην ελληνική αγορά με τις καλύτερες προϋποθέσεις: απέκτησε το 50% της μεγαλύτερης γαλακτοβιομηχανίας, της Δέλτα Βιομηχανίας Γάλακτος ΑΕ, όταν «αφεντικό» του ελληνικού ομίλου ήταν ο σημερινός πρόεδρος του ΣΕΒ κ. Δ. Δασκαλόπουλος . Την περασμένη Τρίτη ο κ. Βenoit de Lavarene, διευθύνων σύμβουλος της Danone Ηellas ΑΕ, έκανε γνωστές τις- έστω και μεσοπρόθεσμες- προθέσεις του, να αποκτήσει τον γαλακτοκομικό κλάδο της Vivartia ΑΕ, που σύντομα θα είναι αυτόνομη εταιρεία.
Στο διάστημα των 17 χρόνων που μεσολάβησαν μεταξύ των δύο προαναφερομένων γεγονότων συνέβησαν ορισμένες εξαιρετικά σημαντικές εξελίξεις. Κατ΄ αρχάς το «διαζύγιο» μεταξύ του ελληνικού και του γαλλικού ομίλου, στις αρχές του 2005- μια δύσκολη χρονιά και για τον μητρικό όμιλο στη Γαλλία, που λίγο έλειψε να εξαγοραστεί από την Ρepsico-, η πώληση της Vivartia ΑΕ στη ΜΙG και η αποχώρηση του κ. Δασκαλόπουλου. Επίσης η αυτόνομη εμπορική δραστηριότητα της Danone από τον επόμενο χρόνο, το 2006, καθώς και η οικονομική κρίση. Και φυσικά ο αδυσώπητος «πόλεμος των τιμών» στον κλάδο του γιαουρτιού, ένας εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας που δίνει και τον τόνο του ανταγωνισμού.
Τα δεδομένα δηλαδή έχουν αλλάξει και η στρατηγική του γαλλικού ομίλου για την ανάπτυξή του στην ελληνική αγορά έχει τροποποιηθεί. Σε διάστημα περίπου πέντε χρόνων οι Γάλλοι κατόρθωσαν μόνοι τους να αποκτήσουν 28,8 εκατ. ευρώ πωλήσεις και το 10,1% της συνολικής αγοράς γιαούρτηςίσως η μοναδική κατηγορία προϊόντων που βρίσκεται σε μόνιμη προσφορά περίπου 12 μήνες τον χρόνο!
Παράλληλα γνωρίζουν ότι μετά την Chipita, η ΜΙG σκοπεύει να πουλήσει όλα τα τμήματα της Vivartia- της οποίας ο κλάδος των γαλακτοκομικών είναι πλέον ζημιογόνος- και έχουν κάθε λόγο να περιμένουν, φροντίζοντας να υποδηλώσουν, σε χαμηλούς τόνους, το ενδιαφέρον τους. Προφανώς το αντίτιμο της πώλησης θα γίνει αντικείμενο σκληρής διαπραγμάτευσης- και όπως οι πωλητές, έτσι και οι αγοραστές δεν είναι «πρωτάρηδες». Το επόμενο διάστημα – και όσο η ελληνική αγορά θα «βυθίζεται» όλο και πιο βαθιά στην κρίση- θα έχει αρκετό ενδιαφέρον…
Η ιστορία μιας σχέσης από τη Θεσσαλονίκη
Ησχέση της Danone με την Ελλάδα εκτός από την ιστορία της έχει και την προϊστορία της, η οποία αρχίζει πριν από περίπου έναν αιώνα, με αφετηρία τη Θεσσαλονίκη. Μια άλλη Θεσσαλονίκη, των αρχών του 20ού αιώνα, με κυρίαρχο χαρακτηριστικό της τη γοητευτική πολυεθνικότητα της εποχής. Ο μεγαλύτερος όμιλος γαλακτοκομικών προϊόντων στη διεθνή αγορά είναι δημιούργημα μιας οικογένειας Ισπανοεβραίων, της οικογένειας Καράσσο- οι πρόγονοι της οποίας τέσσερις αιώνες νωρίτερα, το 1492, άφησαν την Ισπανία και εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, σύμφωνα με τη διήγηση του Ντανιέλ Καράσσο – πέθανε πέρυσι σε ηλικία 103 ετών-, γεννημένου στη Θεσσαλονίκη της οθωμανικής περιόδου, «ο πατέρας μου έφυγε από τη Θεσσαλονίκη με σκοπό να επιστρέψει στην Ισπανία, σταμάτησε στην Ελβετία στη Λωζάννη», για λόγους υγείας της μητέρας του. «Μείναμε εκεί πάνω από δύο χρόνια. Καθώς ο πατέρας μου ήταν πολύ δραστήριος, ήθελε να βρει μια ασχολία. Μου είπαν ότι συνάντησε έναν βούλγαρο πρόσφυγα που έμενε στη Λωζάννη, ο οποίος του είπε ότι ήθελε να φτιάξει γιαούρτι στην Ελβετία. Είπε:“Οι Ελβετοί δεν γνωρίζουν αυτό το προϊόν και με το γάλα που διαθέτουν εδώ θα μπορούσε να έχει επιτυχία”. Ζήτησε από τον πατέρα μου να συνεργαστούν και να αρχίσουν μαζί αυτή τη μικρή επιχείρηση γιαουρτιού. Ετσι δημιούργησαν μια μικρή εταιρεία». Λίγο αργότερα «αποφάσισε να πάμε όλοι στην Ισπανία, όπως είχε υπολογίσει αρχικά, όταν αφήναμε τη Θεσσαλονίκη».
Ετσι ο Ισαάκ Καράσσο πούλησε το μερίδιό του στην εταιρεία γιαουρτιού και κατευθύνθηκε στην Ισπανία. Εκεί ξέχασε αρχικά την ελβετική ασχολία του και άρχισε να εργάζεται ως χονδρέμπορος. Εξήγε σύκα, λάδι, φρούτα και η δουλειά του είχε αρχίσει πραγματικά να ακμάζει.
Και ο Ντανιέλ Καράσσο διηγείται: «Ηταν σε θέση να αποκτήσει αγνά γαλακτικά ένζυμα καλλιέργειας γιαουρτιού και έτσι παρήγαγε τα πρώτα γιαούρτια Danone. Για να υπογραμμίσει τη συγκεκριμένη φύση του προϊόντος, πούλησε τα πρώτα δοχεία σε φαρμακεία. Την Danone τότε την έβρισκες μόνο στα φαρμακεία. Οι γιατροί άρχισαν να συστήνουν την Danone.Αλλά πάντα με την αύρα του ξεχωριστού προϊόντος υγείας».
Ο νεαρός Καράσσο αποστέλλεται στη Μασσαλία σε συγγενείς του για σπουδές και όταν τελειώνει την Εμπορική Σχολή ζητεί από τον πατέρα του να μάθει περισσότερα για το προϊόν του, «γι΄ αυτό το αξίωμα επιλεγμένων ενζύμων του Ινστιτούτου Ρasteur… Ηθελα να μάθω τι πουλούσαμε. Ετσι παρακολούθησα ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο Ινστιτούτο Ρasteur. Εκεί είχα έναν καθηγητή στον οποίο εξήγησα τι έκανε ο πατέρας μου στην Ισπανία.Του είπα ότι ήθελα να κάνω κάτι αγνό, ένα μοναδικό εργαστηριακό προϊόν.Να πάρεις όλα τα οφέλη του γιαουρτιού, τα γαλακτικά ένζυμα, και να τα βάλεις όλα σε ένα χάπι». Ετσι ξεκίνησε μια μικρή επιχείρηση στο Chatou-Croissy, την οποία ονόμασε Vigardyne, εμπορική επωνυμία που ηχητικά παραπέμπει στη γαλλική έκφραση «Φύλακας της Ζωής». Αλλά δεν άργησε να συνειδητοποιήσει ότι δεν ήταν εύκολο να λανσάρει ένα φαρμακευτικό προϊόν που θα ήταν μοναδικό. Χρειάζονταν χρόνος και χρήμα. Είχε μερικές παραγγελίες, αλλά ήταν πολύ δύσκολο. Ετσι μια μέρα αποφάσισε να σταματήσει. Ωστόσο δεν ήθελε να φύγει από τη Γαλλία και με τη βοήθεια του πατέρα του αποφάσισε να ξεκινήσει την Danone στη Γαλλία. Το 1929 ιδρύεται η Εταιρεία Γιαουρτιού Danone Παρισίων με κεφάλαιο 500.000 παλαιών γαλλικών φράγκων.
Γρήγορα η εταιρεία της οικογένειας Καράσσο απέκτησε διεθνή δραστηριότητα. Το 1942, μεσούντος του πολέμου, δημιουργεί γαλακτοκομία στις ΗΠΑ, και ακολούθως στο Μεξικό, στη Βραζιλία και στο Μαρόκο. Το 1973 συγχωνεύονται οι δραστηριότητες της Danone με την ΒSΝ και δημιουργείται η Gernais-Danone. Σήμερα ο γαλλικός όμιλος διαθέτει 160 εργοστάσια σε περισσότερες από 120 χώρες με 80.000 εργαζομένους. Οι πωλήσεις του το 2009 ανήλθαν σε 15 δισ. ευρώ, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2010 σημείωσαν αύξηση 7%. ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ
OΑ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος τελείωσε καιόλα σταμάτησαν απότομα. Η Ισπανία κατηγορήθηκε επειδή είχε παραμείνει ουδέτερη και οι εξαγωγές σταμάτησαν τελείως. Τότε όμως «θυμήθηκε την περιπέτεια του γιαουρτιού στην Ελβετία.Και σκέφθηκε:“Γιατί να μη φτιάξω γιαούρτι στην Ισπανία;”. Το προϊόν ήταν άγνωστο και ήταν καλό για την υγεία.Στην Ισπανία υπήρχαν πολλές εντερικές ασθένειες σε παιδιά,οι οποίες οφείλονταν στην έλλειψη κατάλληλων συνθηκών υγιεινής και ψύξης. Ετσι σκέφθηκε πως θα ήταν ένα προϊόν που θα μπορούσε να είναι ευεργετικό για την υγεία των ανθρώπων. Ωστόσο την ίδια περίοδο τα γαλακτικά ένζυμα και το γιαούρτι ήταν συχνή είδηση λόγω των συνεχόμενων ερευνών στο Ινστιτούτο Ρasteur από τον καθηγητή Μetchnikoff, κάτοχο του βραβείου Νομπέλ και διευθυντή του Ινστιτούτου Ρasteur.Ο πατέρας μου αναρωτήθηκε αν θα έπρεπε να φτιάξει ένα συνηθισμένο προϊόν. Θεώρησε ότι θα ήταν καλύτερο να λανσάρει ένα περισσότερο εξεζητημένο προϊόν με έμφυτες ιδιότητες, ευεργετικές στην υγεία». Και ο Ντανιέλ Καράσσο συνεχίζει: «Ημουν ο μόνος γιος.Και για μένα αισθανόταν περισσότερα από την απλή αγάπη ενός πατέρα. Με εμπιστευόταν απόλυτα, έβλεπε τα πάντα μέσα από τον Daniel, μέσα από εμένα. Και όταν ήρθε η στιγμή να βρει ένα εμπορικό όνομα…Οταν ήμουν παιδί με φώναζε “Danon”,δηλαδή μικρό Daniel. Και σκέφθηκε:“Θα χρησιμοποιήσω το Danon ως εμπορικό όνομα”.Αλλά οι φίλοι του ήταν αντίθετοι λέγοντας πως το “Danon” ήταν και επίθετο.Και πως θα ήταν καλύτερο να προσθέσει ένα “e” και να το κάνει Danone, για να το κάνει περισσότερο συγκεκριμένο, ένα όνομα που κανένας δεν θα μπορούσε να διεκδικήσει μια μέρα. Υπήρχαν άνθρωποι που ονομάζονταν Danon. Ετσι επέλεξε το Danone και αυτή είναι η καταγωγή του εμπορικού ονόματος».
