Η αλόγιστη χρήση βραχυπρόθεσμου δανεισμού (κυρίως μέσω repos) και η διόγκωση του δημοσίου χρέους παρά τα τεράστια πρωτογενή πλεονάσματα τα οποία σε μεγάλο βαθμό χαρακτηρίζονται «πλασματικά» αποτελούν τα κύρια συστατικά της οικονομικής πολιτικής την τελευταία διετία στον δρόμο για την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος.
Το περίγραμμα των μεθόδων που ακολούθησε και συνεχίζει να ακολουθεί το οικονομικό επιτελείο και τα οποία παραπέμπουν σε δημιουργική λογιστική αναλύθηκαν σε ημερίδα του Κύκλου Ιδεών για την Εθνική Ανασυγκρότηση, όπου ο πρώην υπουργός Οικονομικών κ. Ευάγγελος Βενιζέλος κατέληξε στο συμπέρασμα πως «η κυβέρνηση δολοφονεί την πραγματική οικονομία στο βωμό του αφηγήματος της δήθεν καθαρής εξόδου».
Εντυπωσιακά ήταν τα στοιχεία που παρέθεσε ο καθηγητής Γιώργος Προκοπάκης υπολογίζοντας πως η «καθαρή θέση» (προκύπτει αν από το χρέος αφαιρεθούν τα διαθέσιμα) αυξήθηκε κατά 10,45 δις ευρώ την τελευταία διετία .
Έτσι παρά τα υψηλά πλεονάσματα το δημόσιο χρέος αυξάνεται αντί να μειώνεται γεγονός που όπως επεσήμανε γεννά υποψίες για «κρυφό χρέος».
Και σαν μην έφθανε αυτό η κυβέρνηση προστρέχει σε εσωτερικό «ακριβό» βραχυπρόθεσμο δανεισμό ο οποίος έχει δημιουργήσει ένα χρέος 40 δις ευρώ εκ των οποίων τα 20 δις ευρώ αφορούν μόνο στα repos.
Ο κ. Προκοπάκης μίλησε για το πολύ υψηλό κόστος εξυπηρέτησης των repos που φθάνει το 5,07% και διερωτήθηκε ποιος ήταν ο λόγος που μέσα στο πρώτο δίμηνο του έτους αυξήθηκαν κατά 5 δις. ευρώ. Επίσης έκανε λόγο για χρήση ταμειακών διαθεσίμων των φορέων γενικής κυβέρνησης και ληξιπρόθεσμων οφειλών τόσο για την κάλυψη κρυφού χρέους όσο και για τεχνητή διόγκωση των πρωτογενών πλεονασμάτων.
Τέλος μίλησε για μετάθεση πληρωμών τόκων πάνω από 1 δις ευρώ από το 2018 στο 2019 γεγονός που θα επιβαρύνει την διαχείριση της επόμενης κυβέρνησης.
Στην συζήτηση συμμετείχαν η κυρία Μιράντα Ξαφά και οι κ.κ. Γκίκας Χαρδούβελης και Παναγιώτης Λιαργκόβας. Όλοι τους συμμερίστηκαν την άποψη ότι το εγχείρημα εξόδου στις αγορές θα αφαιρέσει παρά θα προσθέσει βαθμούς ελευθερίας στην κυβέρνηση δεδομένου ότι οι αγορές είναι πολύ πιο αυστηρές.
ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΧΡΕΟΣ
Στην ίδια εκδήλωση και για το ιδιωτικό χρέος ο καθηγητής Γιώργος Στρατόπουλος, παρουσίασε τέσσερις προτάσεις για τη διευθέτηση κόκκινων δανείων αλλά και ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών εισφορών στον πρώην ΟΑΕ:
1-Επανυπολογισμός εισφορών στον ΟΑΕΕ για την περίοδο από το 2009 έως και 2016, με βάση τα πραγματικά εισοδήματα . Στη συγκεκριμένη περίοδο οι διοικητικά καθορισμένες εισφορές ήταν 400-600 ευρώ το μήνα ακόμα και για μηδενικά εισοδήματα έναντι 158 ευρώ σήμερα. Η εθελοντική συμμετοχή των ασφαλισμένων σε ένα τέτοιο μοντέλο θα οδηγούσε σε μεγάλη μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών στον ΟΑΕΕ από τα 13 δις ευρώ σήμερα σε 5 με 6 δις ευρώ. Βέβαια οι ασφαλισμένοι θα ρύθμιζαν τις οφειλές τους με αντάλλαγμα μικρότερη σύνταξη.
2-Ενιαία ρύθμιση από όλες τις συστημικές τράπεζες για κόκκινα στεγαστικά δάνεια με «χαμηλό» υπόλοιπο έως 50.000 ευρώ. Οι συγκεκριμένοι δανειολήπτες υπολογίζονται σε 240.000 με συνολικές οφειλές 5,5 δις ευρώ και κινδυνεύουν να χάσουν τα σπίτια τους.
Δεν πρόκειται για στρατηγικούς κακοπληρωτές καθώς η αξία του σπιτιού τους είναι κατά πολύ υψηλότερη από την εναπομένουσα οφειλή τους στην τράπεζα.
Η ενιαία ρύθμιση θα προσέφερε , νέο δάνειο 25ετούς διάρκειας με χαμηλό επιτόκιο euribor συν 1%. Το επιτόκιο θα μπορούσε να ήταν επιδοτούμενο τα πρώτα χρόνια από το κράτος (55 εκατ. ευρώ το ετήσιο κόστος) μέσω των εισφορών ύψους 200 εκατ. ευρώ οι οποίες συνεχίζουν να εισπράττονται σήμερα υπέρ του ΟΕΚ παρότι ο Οργανισμός έχει καταργηθεί.
3-Θεσμοθέτηση της απόλυτης προστασίας της πρώτης κατοικίας από χρέη πιστωτικών καρτών και μικρών – χωρίς εξασφάλιση- καταναλωτικών δανείων. Προϋπόθεση ένταξης: δάνεια και κάρτες που σταμάτησαν να εξυπηρετούνται πριν την 31/12/2016.
Στην πραγματικότητα, αυτή η προστασία ήδη υπάρχει. (Ν. 3714/2008, άρθρο 5: «Δεν επιτρέπεται επιβολή κατάσχεσης για ικανοποίηση απαιτήσεων πιστωτικών ιδρυμάτων και εταιριών παροχής πιστώσεων από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες, επί ακινήτου του οφειλέτη, το οποίο αποδεδειγμένα αποτελεί τη μοναδική κατοικία του … εφόσον η απαίτηση της τράπεζας δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000 ευρώ …»
Χρειάζεται, όμως, να γίνει πιο ισχυρή, ειδικά για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά της κρίσης, χωρίς αστερίσκους υποσημειώσεις.
4-Αμερικανικό μοντέλο για τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια ( έως 250.000 με 300.000 ευρώ) της μεσαίας τάξης. Σε μια παραλλαγή όσων ισχύουν στην Αμερική, ο δανειολήπτης ενυπόθηκου στεγαστικού δανείου του οποίου τα εισοδήματα πραγματικά συρρικνώθηκαν εξαιτίας της κρίσης παραδίδει τα «κλειδιά» του ακινήτου στην τράπεζα και αυτόματα
διαγράφεται το σύνολο της λογιστικής οφειλής του δανείου του. Σήμερα εφόσον η αξία του ακινήτου είναι χαμηλότερη από το υπόλοιπο της οφειλής η τράπεζα μπορεί να προχωρήσει σε πλειστηριασμό και άλλων περιουσιακών στοιχείων (π.χ. εξοχική κατοικία)
