Παγκόσμια Τράπεζα: Οι εισοδηματικές ανισότητες θρέφουν τον λαϊκισμό στην ΕΕ

Η διεύρυνση των εισοδηματικών διαφορών στους πληθυσμούς των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης απειλεί να παγιώσει τη δυσαρέσκεια των Ευρωπαίων για την πολιτική ελίτ, ενώ επισκιάζει την επιτυχία της άμβλυνσης των διαφορών μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων κρατών της ΕΕ, σημειώνει η διευθύνουσα σύμβουλος της Παγκόσμιας Τράπεζας Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.

Η επικεφαλής του διεθνούς οργανισμού θεωρεί ότι η τεχνολογική πρόοδος, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει επιφέρει κατακλυσμιαίες αλλαγές στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, δημιουργεί περισσότερες θέσεις εργασίας στις αστικές περιοχές και για τους πολίτες με υψηλή επαγγελματική κατάρτιση και εκπαίδευση, αφήνοντας εκτός νυμφώνος τους πολίτες με λιγότερα προσόντα που κατοικούν σε αγροτικές και ημιαστικές περιοχές.

Η βουλγάρα κεντροδεξιά πολιτικός Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, πρώην επίτροπος της χώρας της στην ΕΕ κατά τις προεδρίες Μπαρόζο και Γιούνκερ, σημείωσε ότι η συνειδητοποίηση πως οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι στις ευρωπαϊκές κοινωνίες τροφοδοτεί τον λαϊκισμό. Και όταν αναφέρεται σε ευρωπαϊκές κοινωνίες διευκρινίζει ότι συμπεριλαμβάνει και τα παλαιότερα και πιο ανεπτυγμένα οικονομικά κράτη-μέλη και τα νεότερα της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης.

«Αν δεν αντιμετωπιστεί η κατάσταση της όξυνσης των εισοδηματικών ανισοτήτων, ο κόσμος θα αισθάνεται όλο και μεγαλύτερη δυσαρέσκεια και απογοήτευση, και θα γυρνά την πλάτη στην ευρωπαϊκή πολιτική τάξη και στους θεσμούς. Οι ανισότητες καθιστούν εύφορο το έδαφος για την ανάπτυξη του λαϊκισμού. Και αυτό αφορά όχι μόνο την ανάδειξη δημεγερτών πολιτικών που επαγγέλλονται αλλοπρόσαλλες λύσεις αλλά και τη διάδοση στις κοινωνίες μνησίκακων και αποπροσανατολιστικών για το πρόβλημα στερεοτύπων» είπε σε συνέντευξή της η επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Η Γκεοργκίεβα παρουσίασε έκθεση του διεθνούς οργανισμού που καταλήγει στο εντυπωσιακό συμπέρασμα πως οι πρόοδοι που έχουν επιτευχθεί σε ό,τι αφορά τη σύγκλιση των ευρωπαϊκών οικονομιών συγκαλύπτουν τις διογκούμενες ανισότητες που αναπτύσσονται στο εσωτερικό των κρατών-μελών της ΕΕ. Υπενθυμίζεται ότι η Παγκόσμια Τράπεζα ιδρύθηκε το 1944 ταυτόχρονα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και έχει ως κύρια καταστατική αποστολή την καταπολέμηση της φτώχειας στον πλανήτη.

«Οι φτωχότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν κλείσει την ψαλίδα με τις πλουσιότερες έπειτα από τα κύματα διεύρυνσης της ΕΕ προς τον Νότο και προς Ανατολάς από το 2000 και εντεύθεν. Αλλά κάποιες ανισότητες στο εσωτερικό των κρατών παρέμειναν σταθερές και σε πολλές περιπτώσεις ενισχύθηκαν» αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία δίνει και παραδείγματα.

Στην Πολωνία, φέρ’ ειπείν, το κατά κεφαλήν εισόδημα αυξήθηκε από το 50% του μέσου εισοδήματος στην ΕΕ, που ήταν το έτος 2000, στο 69% το 2015. Αλλά οι διαφορές στο εσωτερικό της χώρας διευρύνθηκαν. «Διαπίστωσή μας είναι ότι ο μηχανισμός οικονομικής σύγκλισης στην ΕΕ λειτουργεί ακόμη. Αλλά λειτουργεί για τις χώρες και όχι για τους πολίτες τους» εξήγησε η Γκεοργκίεβα.

Αυτό συμβαίνει επειδή «οι φτωχότεροι Ευρωπαίοι με τις λιγότερες επαγγελματικές δεξιότητες και τη χαμηλότερη μόρφωση απομακρύνονται όλο και περισσότερο από την αγορά εργασίας στις περισσότερες χώρες» τόνισε η επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας. Και προειδοποίησε ότι «αν αυτή η τάση δεν αντιμετωπιστεί, θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε όλες τις συνέπειές της».

Η τεχνολογική πρόοδος έχει αυξήσει τον αριθμό των θέσεων εργασίας σε δημιουργικές και αναλυτικές δράσεις κατά 15% τα τελευταία 15 χρόνια. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα μειώθηκε όμως, κατά το ίδιο ποσοστό, ο αριθμός των θέσεων εργασίας για χειρώνακτες, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας. Και η μεγαλύτερη μείωση εργασιών για χειρώνακτες παρατηρήθηκε κατά σειρά στη Βουλγαρία, στην Ιταλία, στην Ελλάδα, στη Ρουμανία, στη Σλοβενία, στην Ουγγαρία, στη Λετονία και στην Αυστρία.

Οι συντάκτες της έκθεσης της Παγκόσμιας Τράπεζας πιστεύουν ότι η κατάσταση της διεύρυνσης των εισοδηματικών ανισοτήτων στο εσωτερικό των κρατών-μελών της ΕΕ είναι αναστρέψιμη αν αναπτυχθούν και εφαρμοστούν προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης και εν γένει με τη βελτίωση της εκπαίδευσης.

Η επισήμανση δεν αφορά μόνο όσους χειρώνακτες χάνουν τη δουλειά τους. Αφορά και τους νέους, ηλικιακά, Ευρωπαίους. Διότι σε χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Ελλάδα, η Μάλτα και η Σλοβακία πάνω από το 30% των νέων 15 ετών δεν ανταποκρίνονται στα τεστ βασικών γραμματικών και μαθηματικών δεξιοτήτων –το αντίστοιχο ποσοστό σε κάποιες δυτικοευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, ξεπερνά το 20%.

Η Παγκόσμια Τράπεζα συνδέει το εκπαιδευτικό πρόβλημα με τη χαμηλή παραγωγικότητα του εργατικού δυναμικού, που λειτουργεί ως τροχοπέδη για την ανάπτυξη των εθνικών οικονομιών και για τις επενδύσεις κυρίως στις χώρες της Νότιας Ευρώπης. Είναι ένας φαύλος κύκλος που όσο διαιωνίζεται θα οξύνονται ο ευρωσκεπτικισμός, ο λαϊκισμός και η ξενοφοβία.