Διακοπές: Γιατί η τελική τιμή δεν είναι ποτέ αυτή που φαίνεται

Ολο και περισσότεροι καταναλωτές «κλείνουν» τις διακοπές τους ηλεκτρονικά, με ένα απλό «κλικ». Ωστόσο, μια φαινομενικά πολύ συμφέρουσα προσφορά δεν αποδεικνύεται πάντα καλή αγορά. Οι κίνδυνοι κρύβονται άλλοτε στα ψιλά γράμματα και άλλοτε σε ασαφείς ή παραπλανητικούς όρους.

Το 2015, ποσοστό 19% των καταναλωτών που επικοινώνησαν με το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Κέντρων Καταναλωτή ζήτησαν συμβουλές και βοήθεια για θέματα που αφορούσαν τις διακοπές τους. Με αφορμή το γεγονός ότι από τις 23.102 αναφορές ευρωπαίων καταναλωτών που υποβλήθηκαν στο Δίκτυο για τις διακοπές τους οι 10.286 αφορούσαν ηλεκτρονικές κρατήσεις, το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Κέντρων Καταναλωτή αποφάσισε να πραγματοποιήσει έρευνα με αντικείμενο αν η αρχικά αναγραφόμενη τιμή για αεροπορικά εισιτήρια, ξενοδοχεία, ενοικιάσεις αυτοκινήτων, χρονομεριστικά μερίδια ή άλλες υπηρεσίες αντιστοιχούσε στην τιμή που τελικά πλήρωνε ο καταναλωτής.

Η έρευνα για τις ηλεκτρονικές κρατήσεις πακέτων διακοπών ή δωματίων έλαβε υπόψη δείγμα 539 διασυνοριακών καταναλωτικών διαφορών που υποβλήθηκαν στο Δίκτυο Ευρωπαϊκών Κέντρων Καταναλωτή, έκανε συντονισμένο έλεγχο, μέσω εικονικών κρατήσεων, σε 352 ιστοτόπους σύγκρισης τιμών και ταξιδιωτικών κρατήσεων στην ΕΕ και αξιοποίησε 513 απαντήσεις ευρωπαίων καταναλωτών σε σχετικό ερωτηματολόγιο.

Διαπιστώθηκε ότι στις 365 από τις 539 αναφορές καταναλωτών που εξετάσθηκαν, δηλαδή περίπου στο 70% αυτών, η τελική τιμή δεν αντιστοιχούσε στην αρχικά προσφερόμενη. Η πλειοψηφία των περιπτώσεων αφορούσε ηλεκτρονική κράτηση εισιτηρίων για χαμηλού κόστους αεροπορικές εταιρείες. Ειδικότερα προβλήματα:

Οι καταναλωτές ανακάλυπταν μετά το τέλος της διαδικασίας κράτησης πρόσθετες επιβαρύνσεις, για τις οποίες δεν είχαν καμία ενημέρωση. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων επρόκειτο για διαχειριστικά τέλη, επιβαρύνσεις λόγω χρήσης πιστωτικής κάρτας, επιπλέον χρέωση για υπηρεσίες ηλεκτρονικού check in επιβατών ή για το check in αποσκευών, επιβαρύνσεις λόγω κράτησης συγκεκριμένης θέσης ή λόγω αλλαγής δεδομένων.

Οι τιμές των προσφορών δεν αντιστοιχούσαν σε καμία διαθέσιμη υπηρεσία, λειτουργούσαν δηλαδή ως «δόλωμα» για τους καταναλωτές.

Το τελικό κόστος της υπηρεσίας, συμπεριλαμβανομένων των φόρων, υπολογιζόταν κατά τρόπο που δεν ήταν σαφής, απλός και κατανοητός στον καταναλωτή.

Υπήρχαν παραπλανητικές ανακοινώσεις προς τους καταναλωτές για να σπεύσουν να κάνουν κράτηση, π.χ. τελευταίο φθηνό δωμάτιο στο συγκεκριμένο ξενοδοχείο ή τελευταίο φθηνό δωμάτιο στη συγκεκριμένη περιοχή, χωρίς να διευκρινίζεται ότι η πληροφορία αυτή αφορά μόνο τον συγκεκριμένο ιστότοπο.

Αντίστοιχα ήταν τα ευρήματα και άλλης έρευνας που πραγματοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη συνεργασία εθνικών αρχών των κρατών-μελών για την προστασία του καταναλωτή και την εφαρμογή της καταναλωτικής νομοθεσίας, όπου, σε σύνολο συντονισμένου ελέγχου σε 352 ιστοτόπους σύγκρισης τιμών και ταξιδιωτικών κρατήσεων, διαπιστώθηκε σε 237 ιστότοπους, δηλαδή στα δύο τρίτα αυτών που ελέγχθηκαν, διαφορά στην τιμή μεταξύ της αρχικής προσφοράς και της τελικής τιμής την οποία κλήθηκε να πληρώσει ο καταναλωτής.

Για το πώς να αποφύγουν δυσάρεστες εκπλήξεις όταν προβαίνουν σε ηλεκτρονικές κρατήσεις για τις διακοπές τους, το Ευρωπαϊκό Κέντρο καταναλωτή Ελλάδας δίνει τις εξής χρήσιμες συμβουλές:

Δεν υπάρχει δυνατότητα δωρεάν ακύρωσης κράτησης, ούτε καν αμέσως μετά την ολοκλήρωση αυτής. Για τον λόγο αυτόν, να είσαι ιδιαίτερα προσεκτικός όταν καταχωρείς τα προσωπικά σου στοιχεία και να επιβεβαιώνεις ότι η προσφορά ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στις προσδοκίες σου.

Σε περίπτωση που θέλεις να συμπεριλάβεις στην κράτησή σου επιπλέον παροχές, όπως πρωινό, αποσκευή (επιπλέον της χειραποσκευής) ή σημείο παράδοσης οχήματος διαφορετικό της παραλαβής, διευκρίνισε εάν οι παροχές αυτές συμπεριλαμβάνονται στην τιμή δωρεάν ή αν παρέχονται με επιπλέον χρέωση.

Τα ηλεκτρονικά καταστήματα υποχρεούνται να σε ενημερώνουν αναλυτικά, απλά και κατανοητά τόσο για το ελάχιστο περιεχόμενο της υπηρεσίας που αγοράζεις όσο και για κάθε πρόσθετη παροχή που μπορείς να έχεις και με τι κόστος, καθώς και για τους φόρους και τα τέλη που επιβάλλονται.

Διάβασε τους Γενικούς Ορους Συναλλαγών προσεκτικά προτού τους αποδεχθείς, για να αποφύγεις χρεώσεις για επιπρόσθετες ασφαλιστικές καλύψεις που είτε δεν χρειάζεσαι είτε οδηγούν σε ανεπιθύμητες χρεώσεις.

Υπάρχουν προεπιλεγμένες επιλογές; Η εμπορική αυτή πρακτική είναι παράνομη και απαγορεύεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Αν διαπιστώσεις κάτι σχετικό, μπορείς να απευθυνθείς στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή Ελλάδας. Σε περίπτωση που δεν επιθυμείς να συμπεριλάβεις επιπλέον παροχές στην κράτησή σου, αφαίρεσε αυτή την προεπιλογή, αν υπάρχει.

Διασφάλισε την πληρωμή σου. Να προτιμάς μεθόδους πληρωμής που μπορούν να ανακληθούν, μέσω αμφισβήτησης συναλλαγής με την τράπεζά μας (ιδίως χρεωστική ή πιστωτική κάρτα, κατά προτίμηση προπληρωμένη για ακόμη μεγαλύτερη ασφάλεια). Να αποφεύγεις τις μεταφορές χρημάτων με εντολή πληρωμής, με μεταφορά μετρητών ή, ακόμη, και με τραπεζικό έμβασμα, πολύ περισσότερο όταν δεν υπάρχουν στην ιστοσελίδα πλήρη στοιχεία επικοινωνίας με την εταιρεία.

Σε περίπτωση αμφισβήτησης, τα στιγμιότυπα οθόνης (screenshots) αποδεικνύουν ότι οι αξιώσεις σου είναι βάσιμες!

Προτού πατήσεις την επιλογή «Κάνε κράτηση τώρα», έλεγξε τα εμφανιζόμενα δεδομένα με ιδιαίτερη προσοχή: Διάβασε όλα τα στοιχεία από αριστερά προς τα δεξιά, από την αρχή μέχρι το τέλος μήπως έχουν γίνει λάθη. Ακόμη και αμέσως μετά την κράτηση, η αλλαγή στοιχείων πιθανότατα συνεπάγεται επιβάρυνση.

Να θυμάσαι ότι η κράτησή σου είναι συνήθως δεσμευτική, ακόμη και αν δεν χρειάζεται να εισαγάγεις πιστωτική κάρτα ή στοιχεία τραπεζικού λογαριασμού προτού πατήσεις την επιλογή «Κάνε κράτηση τώρα».

Εάν η τιμή που εμφανίζεται αμέσως πριν από την επιλογή «Κάνε κράτηση τώρα» είναι υψηλότερη από την αρχικά αναφερόμενη (π.χ. λόγω χρέωσης της υπηρεσίας κράτησης), μπορείς είτε να την αποδεχθείς και να προχωρήσεις στην κράτηση είτε να μην ολοκληρώσεις τη συναλλαγή.

Επιβεβαιώσεις κράτησης ή σημαντικές πληροφορίες θα αποσταλούν μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τον προμηθευτή, γι’ αυτό έλεγξε την αλληλογραφία σου. Εχε υπόψη ότι τέτοιου είδους μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ενδέχεται μερικές φορές να μεταφέρονται αυτόματα στην «Ανεπιθύμητη αλληλογραφία».

n Αν το ηλεκτρονικό κατάστημα αποδέχεται την εξωδικαστική επίλυση της διαφοράς που ενδέχεται να προκύψει από τη συναλλαγή, με τη διαμεσολάβηση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Καταναλωτή Ελλάδας, αν η συναλλαγή είναι διασυνοριακή και εντός ΕΕ (περιλαμβανομένων της Νορβηγίας και της Ισλανδίας), ή από τον Συνήγορο του Καταναλωτή, ή άλλον πιστοποιημένο φορέα διαμεσολάβησης.