Το Frexit πρωταγωνιστεί στην προεκλογική μάχη

Τρεις στους τέσσερις Γάλλους απορρίπτουν κατηγορηματικά την έξοδο της χώρας τους από την Οικονομική και Νομισματική Ενωση της Ευρώπης. Θα σκεφτόταν κανείς ότι πρόκειται για τους ψηφοφόρους της Μαρίν Λεπέν στις επικείμενες προεδρικές εκλογές καθώς η υποψηφία του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου που υπόσχεται προεκλογικά στους πολίτες τη διενέργεια δημοψηφίσματος με το ερώτημα της παραμονής ή όχι στη ζώνη του ευρώ συγκεντρώνει δημοσκοπικά το 26% των προτιμήσεων.

Στην πραγματικότητα οι πολέμιοι του ευρώ δεν περιορίζονται όμως εντός των πολιτικών ορίων του εσωστρεφούς και μισαλλόδοξου Εθνικού Μετώπου. Ανιχνεύονται και σε άλλα κόμματα, κυρίως της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς. Κατά συνέπεια, εφόσον 75% των γάλλων ψηφοφόρων εκφράζονται υπέρ του κοινού νομίσματος συμπεραίνει κανείς ότι την παραμονή στο ευρώ υποστηρίζουν και κάποιοι ψηφοφόροι της Λεπέν, οι οποίοι αν και διαφωνούν με τη στρατηγική αυτή άποψή της δηλώνουν ότι για δικούς τους, προσωπικούς, λόγους θα την υποστηρίξουν στις εκλογές του προσεχούς Απριλίου και Μαΐου.

Το γεγονός είναι ότι η συζήτηση για το ευρώ, τα οφέλη και τις αρνητικές του συνέπειες έχει φουντώσει στη Γαλλία. Η Μαρίν Λεπέν διαψεύδει τους καταστροφολόγους που προβλέπουν δεινά για τη χώρα σε περίπτωση επιστροφής στο φράγκο και καταγγέλλει τη «στρατηγική του φόβου» που καλλιεργούν οι ευρωπαϊστές. Οι γαλλικές εφημερίδες διοργανώνουν δημόσιες συζητήσεις μέσω του Διαδικτύου, προσφέροντας στους αναγνώστες τους τη δυνατότητα να εκθέσουν τις απόψεις τους και συχνά να διασταυρώσουν τα ξίφη τους.

«Δεν προβλέπεται έξοδος από την ευρωζώνη. Η διαδικασία εξόδου που θα επιλέξει η Λεπέν είναι ένα ερώτημα που ούτε η ίδια μπορεί να απαντήσει» παρατηρεί ένας αναγνώστης της εφημερίδας «Le Figaro», η οποία εντός μόλις ενός 24ώρου συγκέντρωσε 1.500 απόψεις γάλλων πολιτών για το Frexit. Ενας άλλος αναγνώστης της εφημερίδας που υπογράφει ως «Qara» συμφωνεί και συμπληρώνει ότι «η ξαφνική έξοδος από την ευρωζώνη θα έριχνε το φράγκο στο έλεος των αγορών και της κερδοσκοπίας».

Ο «Gautier L.» θεωρεί ότι θα έπρεπε να προετοιμαστούν η οικονομία και τα δημόσια οικονομικά της χώρας προτού δρομολογηθεί μια τόσο μεγάλη αναταραχή όπως είναι αυτή που φέρνει η έξοδος από το ευρώ, για να προσθέσει ότι «το Frexit είναι καθαρή τρέλα». Από την άλλη ο «Helium13» θεωρεί ότι η οικονομία δεν είναι μια «επιστήμη ακριβείας», επομένως «ουδείς μπορεί να αποτολμήσει ακριβείς προβλέψεις». Ο «Pjou6941» θεωρεί ότι «οι συνέπειες του προγράμματος του Εθνικού Μετώπου θα φανούν έπειτα από 5 ή 6 χρόνια» και θυμίζει ότι «εκείνοι που μας έλεγαν ότι η Ευρώπη του ευρώ θα είναι το Ελντοράντο είναι οι ίδιοι που απέτυχαν να δουν την κρίση του 2008 να έρχεται».

Στα τέλη Φεβρουαρίου, πάντως, το ανεξάρτητο γαλλικό Ινστιτούτο Montaigne με έκθεσή του προειδοποίησε ότι η έξοδος της Γαλλίας από το ευρώ και η επιστροφή στο φράγκο θα στοίχιζε μακροπρόθεσμα στην οικονομία της χώρας 9 μονάδες του ΑΕΠ και 500.000 θέσεις εργασίας. Την περασμένη Τετάρτη μιλώντας στη γαλλική τηλεόραση η Λεπέν δυσκολεύτηκε πολύ για να αντικρούσει τα πορίσματα της έρευνας.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο, τον πρώτο χρόνο της εξόδου της Γαλλίας από το ευρώ το ΑΕΠ της χώρας θα υποχωρούσε κατά 2,3%. Στη συνέχεια η οικονομία θα ανέκαμπτε αλλά σωρευτικά έπειτα από 15 χρόνια οι απώλειες σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη θα ήταν της τάξεως του 9% του ΑΕΠ (του σημερινού εξυπακούεται). Συνολικά, δηλαδή, σε ορίζοντα 15ετίας οι απώλειες για τη Γαλλία εκτιμώνται από το Montaigne σε 180 δισ. ευρώ.

Πρόκειται για ένα μέσο σενάριο του ερευνητικού κέντρου, που διατύπωσε δύο ακόμα σενάρια. Το ευνοϊκό σενάριο προβλέπει απώλεια 0,6% του ΑΕΠ τον πρώτο χρόνο και απώλεια 4% σε ορίζοντα 15ετίας, ενώ το δυσμενές προβλέπει βραχυπρόθεσμες απώλειες 3,2% και μακροπρόθεσμες 13%.

Ο οικονομικός σύμβουλος της Λεπέν Φιλίπ Μιρέ από την πρώτη στιγμή απέρριψε ως αβάσιμα τα πορίσματα και αδιανόητη την προβληματική τής έρευνας. «Η έρευνα του Institut Montaigne είναι απολύτως κενή περιεχομένου» είπε. «Δεν καταλαβαίνω από πού προκύπτουν τα νούμερα αυτά» πρόσθεσε και επικαλέστηκε μια άλλη έρευνα που είχε διενεργηθεί και δημοσιευθεί το 2013 από τον οικονομολόγο Ζακ Σαπίρ.

Η έρευνα εκείνη προέβλεπε για τη Γαλλία, σε περίπτωση που εγκαταλείψει το ευρώ, ανάπτυξη 3% τα δύο πρώτα χρόνια και 800.000 νέες θέσεις εργασίας! Ο Σαπίρ είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Paris X της Ναντέρ, με ειδίκευση στη ρωσική οικονομία, πολιτικά αυτοπροσδιορίζεται στα «αριστερά της Αριστεράς» ενώ υποστηρίζει το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης.

Οι υπολογισμοί του Ινστιτούτου Montaigne εδράζονται σε προβλέψεις εξελίξεων που θα επισυνέβαιναν μετά την έξοδο της Γαλλίας από την ευρωζώνη. «Σε περίπτωση εγκατάλειψης του ευρώ θα είχαμε μια υποτίμηση του φράγκου κατά 15% έως 20%» εκτιμά ο υποδιευθυντής του Ινστιτούτου Σαρλ Νικολά. Ο γάλλος οικονομολόγος αναφέρει το παράδειγμα της βρετανικής στερλίνας που έχασε περίπου το 10% της αξίας της μετά την ψήφο των Βρετανών για έξοδο της χώρας τους από την ΕΕ.

Η Μαρίν Λεπέν δεν αρνείται ότι θα υποτιμηθεί το γαλλικό φράγκο. Αλλά θεωρεί ότι αυτό θα γίνει προς όφελος της ανταγωνιστικότητας των γαλλικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές. Εδώ θα παρατηρούσε κανείς ότι ούτε η υποψήφια πρόεδρος της Γαλλίας και το οικονομικό επιτελείο της ούτε οι ερευνητές του Ινστιτούτου Montaigne λαμβάνουν υπόψη τους την πιθανότατη κατάρρευση και κατάργηση του ευρώ έπειτα από ένα Frexit. Επιμένουν, δηλαδή, να υπολογίζουν την ισοτιμία του νέου γαλλικού φράγκου (που θα έχει ασφαλώς στην αρχή ισοτιμία 1 προς 1 με το ευρώ) με ένα νόμισμα (το ευρώ) που σε λίγο χρονικό διάστημα θα πάψει να υπάρχει και θα αντικατασταθεί από τα εθνικά νομίσματα των χωρών που το δημιούργησαν.

Αν όντως η οικονομική επιστήμη δεν τα πηγαίνει καλά με την ακρίβεια (την ακρίβεια των προβλέψεων, με την ακρίβεια στα μπρόκολα δεν έχει πρόβλημα), ορισμένα ζητήματα, όπως και κάποιες διαφωνίες μεταξύ ειδικών λύνονται με την απλή, συγκριτική παρατήρηση.

Φέρ’ ειπείν στο κρίσιμο ερώτημα αν η επιστροφή στο γαλλικό φράγκο (και στην ιταλική λιρέτα που επαγγέλλεται ο πεντάστερος Μπέπε Γκρίλο και στην ελληνική δραχμή που υποστηρίζουν εγχώριοι πολιτικοί αστέρες) θα φέρει ακρίβεια στα μπρόκολα, στα άλλα ζαρζαβατικά αλλά και στην εισαγόμενη βενζίνη την απάντηση τη δίνει η σύγκριση του πληθωρισμού κάθε χώρας τα χρόνια του ευρώ με τα χρόνια που είχαν προηγηθεί.

Εν προκειμένω στη Γαλλία την προ ευρώ περίοδο από το 1981 έως το 1998, ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός ήταν 4,4%. Από το 1999 που ξεκίνησε η λογιστική κυκλοφορία του ευρώ έως το έτος 2016 ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός ήταν 1,5%.

Από πολιτικής απόψεως ενδιαφέρον θα έχει να διαπιστωθεί πόσο θα στοιχίσει στη Μαρίν Λεπέν η ανάδειξη του Frexit σε κεντρικό ερώτημα των γαλλικών προεδρικών εκλογών. Διότι να την αφήσει ανεπηρέαστη (και πόσω μάλλον να την ευνοήσει) μοιάζει πολύ δύσκολο.