Ο ανορθολογισμός δεν αποτελεί πρωτοτυπία, αλλά τον κανόνα στην περίοδο της κρίσης. Πόσω μάλλον όταν αφορά το καταρρέον κοινωνικό κράτος. Μετά το 2010 οι συνταξιούχοι έχουν αναλάβει το βάρος της υποκατάστασης του κοινωνικού κράτους. Προφανώς και πρόκειται για κοινοτοπία, την οποία όλοι γνωρίζουν. Οταν όμως η πραγματικότητα φιλοτεχνείται με συγκεκριμένους αριθμούς, τότε πλέον η διαπίστωση φαντάζει τρομακτική.
Την προπερασμένη εβδομάδα στη συνάντηση που είχε με τους επικεφαλής των κοινωνικών εταίρων ο Πρωθυπουργός, από το υπόμνημα που παρέδωσε ο εκ των συμμετασχόντων πρόεδρος της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος (ΓΣΕΒΕΕ) κ. Γιώργος Καββαθάς στον κ. Αλέξη Τσίπρα προκύπτει πως τα νοικοκυριά που συντηρούνται κυρίως από τις συντάξεις είναι περίπου 15% περισσότερα από τα νοικοκυριά που συντηρούνται από τους μισθούς!..
Είναι μια προφανής στρέβλωση –μοναδική στην περιοχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης –του λεγόμενου κοινωνικού κράτους. Το ένα στα δύο νοικοκυριά συντηρείται από τη σύνταξη. Εξαιτίας αυτής της διαπίστωσης είναι και η θέση της συνομοσπονδίας ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλη μείωση συντάξεων γιατί η ήδη ασθενική ζήτηση θα πληγεί για ακόμη μία φορά. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τη ΓΣΕΒΕΕ, είναι προτιμότερη μια μικρή αύξηση των εργοδοτικών εισφορών (1%).
Οι επιπτώσεις


Αναλυτικότερα τo Ινστιτούτο Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων (ΙΜΕ) της ΓΣΕΒΕΕ από το 2012 διεξάγει έρευνες εισοδήματος σε ετήσια βάση, σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.000 νοικοκυριών, επιχειρώντας, όπως αναφέρεται στο υπόμνημα, «να διερευνήσει ποιες είναι οι επιπτώσεις στα εισοδήματα και στην κατανάλωση των νοικοκυριών μετά την υπαγωγή της χώρας στα δύο πρώτα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής». Και σημειώνεται ότι «ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα που εντοπίζεται στις συγκεκριμένες έρευνες είναι η τάση που άρχισε να διαμορφώνεται το 2012 και η οποία παγιώνεται σήμερα σε ποσοστά άνω του 50% σχετικά με τον κυρίαρχο ρόλο που διαδραματίζουν οι συντάξεις ως μέσο ενίσχυσης του οικογενειακού προϋπολογισμού».
Ετσι, λοιπόν, το βασικό συμπέρασμα που «εξάγεται μέσα από τη διαχρονική μελέτη της διάρθρωσης των εισοδημάτων των νοικοκυριών είναι ότι οι συντάξεις αποτελούν την κυριότερη πηγή εισοδήματος για το 52% των νοικοκυριών»!
Πρόκειται για μια τάση που από το 2012 χρόνο με τον χρόνο αυξάνεται ως το 2015, ενώ αντιθέτως κινούνται σε πτωτική τροχιά οι άλλες πηγές εισοδημάτων, όπως είναι επί παραδείγματι τα επιχειρηματικά κέρδη ή η βοήθεια από συγγενείς ή ακόμη και η αποταμίευση, η οποία φαίνεται πως σε ένα σημαντικό μέρος των νοικοκυριών έχει εξανεμιστεί.
Αντίστροφη πορεία


«Με άλλα λόγια» τονίζεται στο υπόμνημα, «αν και μειώνονται δραστικά οι συντάξεις τα τελευταία χρόνια, συγκριτικά αυξάνεται η σημαντικότητά τους ως κύριας πηγής εισοδήματος των νοικοκυριών, με δεδομένο ότι λόγω της ύφεσης αυξάνεται η ανεργία με παράλληλες μειώσεις μισθών, καθώς επίσης παρατηρούνται μειώσεις κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα».
Ειδικότερα οι μισθοί ως κύρια πηγή εισοδήματος των νοικοκυριών από το 2012 ως και το 2015 –αφού «βούτηξαν» το 2014 στο 32,1% –παρουσιάζουν μικρή μείωση, μόλις 0,3%, ενώ αντιθέτως το ποσοστό των συντάξεων ως κύριας πηγής εισοδήματος από 42,3% το 2012 έφτασε πέρυσι στο 51,8% –το ένα στα δύο νοικοκυριά συντηρείται κατ’ ουσίαν από τη σύνταξη. Σε αντίστροφη πορεία κινείται η κατηγορία των επιχειρηματικών κερδών, από το 12,6% των νοικοκυριών που τα είχε ως κύρια πηγή εισοδήματος το 2012, το ποσοστό τους έπεσε στο 6,1%.
Οιονεί επίδομα


Οπως και το επίδομα ανεργίας –το ποσοστό των νοικοκυριών που το είχαν ως κύρια πηγή εισοδήματος από 2,3% που ήταν το 2012 έπεσε στο 1,1% το 2015. Το ίδιο και η βοήθεια από συγγενείς, από το 2,4% το ποσοστό των νοικοκυριών που την είχαν ως κύρια πηγή εισοδήματος το 2012, έπεσε στο 1,7%.
Και η διοίκηση της ΓΣΕΒΕΕ στο υπόμνημά της επισημαίνει ότι «καθώς το τρίτο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής περιλαμβάνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις στο Ασφαλιστικό, με προβλέψεις για πιθανές άμεσες και έμμεσες μειώσεις στο ύψος των συντάξεων, θα πρέπει να γίνει κατανοητό από την κυβέρνηση και τους θεσμικούς εταίρους ότι οποιαδήποτε περαιτέρω μείωση στο ύψος των συντάξεων θα οδηγήσει σε σημαντική κάμψη της ζήτησης, του πραγματικού εισοδήματος αλλά και σε όξυνση της ανισότητας και της φτώχειας».
Προσθέτοντας «άλλωστε, σε πλήθος μελετών για την ελληνική οικονομία αναδεικνύεται το συμπέρασμα ότι η σύνταξη αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα άμβλυνσης της φτώχειας και της ανισότητας». Και σχολιάζει πως «ουσιαστικά, η σύνταξη αποτελεί ένα υποκατάστατο πολιτικών κοινωνικής προστασίας, που λαμβάνει τη μορφή οιονεί επιδόματος για τα άνεργα μέλη του νοικοκυριού. Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, ότι σήμερα μόνο το 10% των ανέργων λαμβάνει επίδομα ανεργίας».

Είδη διατροφής
Η αύξηση του ΦΠΑ επιβάρυνε τον οικογενειακό προϋπολογισμό
Βασικό μέλημα του μεγαλύτερου μέρους της ελληνικής κοινωνίας είναι οι τιμές των ειδών διατροφής. Και όπως επισημαίνει η διοίκηση της ΓΣΕΒΕΕ στο υπόμνημά της προς τον Πρωθυπουργό, η μετάταξη των προϊόντων διατροφής από τον μεσαίο στον υψηλό συντελεστή του ΦΠΑ προ μηνών επιβάρυνε σημαντικά τα νοικοκυριά. Αναφέρει συγκεκριμένα η διοίκηση της ΓΣΕΒΕΕ ότι «μια πολύ σημαντική πτυχή στην κατανομή των φορολογικών εσόδων αποτελεί η διάρθρωση των έμμεσων φορολογικών συντελεστών».
Οπως προκύπτει από επεξεργασμένα στοιχεία της πιο πρόσφατης μελέτης εισοδήματος των νοικοκυριών του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ (Ιανουάριος 2016), το 70,1% των νοικοκυριών δηλώνει ότι θα αντιμετωπίσει σοβαρό οικονομικό πρόβλημα αν αυξηθούν οι τιμές στα είδη διατροφής που καταναλώνει. Και σημειώνει πως «είναι προφανές ότι η αύξηση του ΦΠΑ που αποφασίστηκε το προηγούμενο εξάμηνο στα τρόφιμα από το 13% στο 23% επιδείνωσε τη θέση των νοικοκυριών».
Ο δημόσιος διάλογος που διεξήχθη το προηγούμενο διάστημα σχετικά με το άριστο μείγμα προσδιορισμού συντελεστών ΦΠΑ σε διάφορες κατηγορίες αγαθών και επιχειρηματικές δραστηριότητες / κλάδους υποβάθμισε τη σημασία που έχει ο κλάδος τροφίμων / διατροφής στο καλάθι της νοικοκυράς, καθώς όπως φαίνεται επιβαρύνεται σημαντικά ο οικογενειακός προϋπολογισμός και μειώνονται οι εισοδηματικές δυνατότητες των νοικοκυριών.


ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ