Η αιφνιδιαστική κίνηση του Πεκίνου να υποτιμήσει το γουάν στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 20 χρόνων έφερε στη μνήμη των αναλυτών και οικονομολόγων κορυφαίων τραπεζών τον Σουν Βου (544 π.Χ. – 496 π.Χ.), συγγραφέα της «Τέχνης του πολέμου», σε μια προσπάθεια, όπως λέγεται, να περιγραφεί η «τέχνη του νομισματικού πολέμου» που εξελίσσεται σήμερα στον κόσμο, καθώς οι ισχυρές κεντρικές τράπεζες αύξησαν τους ισολογισμούς τους μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers κατά σχεδόν 10 τρισ. δολάρια «τυπώνοντας χρήμα» για να στηρίξουν την ανάκαμψη.
Η υποτίμηση του γουάν προκαλεί διακυμάνσεις στις αναδυόμενες αγορές και στα νομίσματα που στηρίζονται σε εμπορεύματα, ενώ η ανατίμηση του δολαρίου ίσως προσφέρει στην Τζάνετ Γέλεν, πρόεδρο της Fed, λόγους να καθυστερήσει την αύξηση των επιτοκίων που αναμένεται τον επόμενο μήνα, την ώρα που ευρωζώνη και Ιαπωνία, που βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια νομισματικής χαλάρωσης, επιθυμούν υποτίμηση των νομισμάτων τους σε μια προσπάθεια να τονώσουν τους εξαγωγείς που έχουν μεγάλες εμπορικές σχέσεις με την Κίνα.
Αύξηση του ρίσκου


Καθώς μάλιστα ένα ισχυρό ευρώ δεν αποτελεί επιλογή του προέδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, η υποτίμηση του γουάν έχει αυξήσει το ρίσκο της επέκτασης του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ πέραν του Σεπτεμβρίου του 2016.

«Η μεγαλύτερη τέχνη στον πόλεμο είναι να υποτάξεις τον εχθρό χωρίς μάχη» ανέφερε πάντως ο κινέζος φιλόσοφος Σουν Βου που πήρε τον τιμητικό τίτλο Σουν Τσου («Αφέντης Σουν»), με τους αναλυτές της Royal Bank of Canada να θεωρούν ότι η κλιμάκωση του «νομισματικού πολέμου» δεικνύει πως η επιβράδυνση της οικονομίας της Κίνας ίσως τελικά να είναι χαμηλότερη των επίσημων στοιχείων και τον Τάο Γουάνγκ, οικονομολόγο της UBS, να προβλέπει ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ μόλις 6,8% εφέτος.
Ο Μα Τζουν, επικεφαλής οικονομολόγος της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας, έχει δηλώσει πάντως ότι η χώρα δεν έχει «καμία πρόθεση ή ανάγκη να συμμετάσχει σε έναν πόλεμο νομισμάτων», ενώ η κίνησή της εντάσσεται στην προσπάθεια μετάβασης σε μια πιο ελεύθερη κυμαινόμενη συναλλαγματική ισοτιμία για το νόμισμά της.
Μια νέα φάση


Μπορεί η κυριαρχία του δολαρίου ΗΠΑ ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος να μην αμφισβητείται, τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον, με το ευρώ να διατηρεί επίσης τη θέση του ως του δεύτερου νομίσματος στις διεθνείς συναλλαγές, το ρενμίμπι (RMB) ωστόσο, όπως είναι η επίσημη ονομασία του κινεζικού νομίσματος, γνωστότερου ως γουάν, δείχνει να ενισχύει σταδιακά τη θέση του ως ενός από τα βασικά παγκόσμια νομίσματα.
Ο Simon Cooper, Chief Executive στο Commercial Banking της HSBC, ανέφερε προσφάτως: «Το νόμισμα βρέθηκε σε μια νέα φάση στη διαδικασία της απελευθέρωσής του. Αν μάλιστα συναλλάσσεσαι με την Κίνα, τη μεγαλύτερη εμπορική δύναμη παγκοσμίως, πρέπει να σκεφθείς σοβαρά να χρησιμοποιήσεις και το νόμισμά της». Πριν από το τέλος της χρονιάς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα αποφασίσει εξάλλου αν θα συμπεριλάβει το γουάν στα ειδικά τραβηκτικά του δικαιώματα (special drawing rights), ένα παγκόσμιο αποθεματικό στοιχείο ενεργητικού που αποτελείται από το δολάριο, το ευρώ, τη βρετανική στερλίνα και το γεν. Μια συμπερίληψη του γουάν θα σημαίνει και την αποδοχή του ως επίσημου αποθεματικού νομίσματος.
Παρεμβάσεις


Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι η υποτίμηση του γουάν μπορεί να φθάσει το 10%, ενώ o Daniel Brehon, στρατηγικός αναλυτής της Deutsche Bank, παρατηρεί πως, ενώ το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Κίνας αυξήθηκε από το 1994 ως σήμερα κατά 133% περισσότερο από τους βασικούς εμπορικούς εταίρους της, εν τούτοις η αντίστοιχη αύξηση της ισοτιμίας του νομίσματός της ήταν μόλις 64%.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η Κίνα θα παρεμβαίνει στις αγορές συναλλάγματος τους επόμενους τρεις μήνες για να προλάβει οποιαδήποτε εκροή κεφαλαίου. Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται πτώση 40 δισ. δολαρίων τον μήνα των συναλλαγματικών αποθεμάτων της στα 3,45 τρισ. δολάρια. To selloff στο γουάν ξύπνησε πάντως μνήμες από την ασιατική κρίση του ’90. Μια τέτοια σύγκριση είναι αδικαιολόγητη, σύμφωνα με τη Nomura, καθώς η Κίνα διαθέτει αρκετή «δύναμη πυρός» για να συνεχίσει να ελέγχει την αγορά συναλλάγματος. Τα συναλλαγματικά αποθέματα της Κίνας παραμένουν τα μεγαλύτερα στον κόσμο, ενώ είναι επαρκή για να καλύψουν δύο χρόνια εισαγωγών ακόμη και μετά τη συρρίκνωσή τους από το υψηλό των 4 τρισ. δολαρίων.


Οι δύο λόγοι που εξηγούν την κίνηση της Κίνας
Διεύρυνση της χρήσης του γουάν στις παγκόσμιες συναλλαγές
Υπάρχουν δύο λόγοι που εξηγούν την κίνηση της Κίνας, εκτιμά ο John J. Hardy, επικεφαλής Στρατηγικής Συναλλάγματος της Saxo Bank. Ο πρώτος είναι ότι εδώ και καιρό επιδιώκει την απελευθέρωση της πολιτικής συναλλαγματικής ισοτιμίας της με στόχο τη διεύρυνση της χρήσης του γουάν στις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές συναλλαγές με τους εμπορικούς εταίρους της.
Ο δεύτερος, λιγότερο θετικός λόγος είναι ότι η οικονομία της χώρας βρίσκεται ξεκάθαρα σε κάμψη και έπειτα από μια περίοδο συνεχόμενης ενίσχυσης του νομίσματος η Κίνα διεκδικεί πλέον μια συμμετοχή στους παγκόσμιους νομισματικούς πολέμους, στο πλαίσιο των οποίων έλαβε χώρα μια ολόκληρη σειρά υποτιμήσεων σε διάφορα νομίσματα από την έναρξη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα η Κίνα θέλει την ένταξη του γουάν στην ομάδα των κύριων αποθεματικών νομισμάτων. Η πολιτική αυτή θα βοηθήσει την Κίνα, θεωρητικά τουλάχιστον, να εισαγάγει παγκόσμια πλεονάσματα ώστε να χρηματοδοτήσει το χρέος της και να εξαγάγει ένα μέρος των αποπληθωριστικών πιέσεων.
Από εδώ και στο εξής οι διαδοχικές εξελίξεις θα εξαρτηθούν από τον βαθμό διακύμανσης που θα επιτραπεί στο γουάν. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε ένα κύμα αποπληθωρισμού προς τον υπόλοιπο κόσμο, με σαφείς συνέπειες στην πολιτική των κεντρικών τραπεζών παγκοσμίως. Για τον ίδιο κάποιοι θεωρούν ότι η κίνηση δημιουργίας τουλάχιστον του θεωρητικού πλαισίου για μια ελεύθερα κυμαινόμενη συναλλαγματική ισοτιμία αποτελεί ένα θετικό βήμα στην προσπάθεια της Κίνας να μεταμορφωθεί σε ένα πλήρως λειτουργικό μέλος της διεθνούς οικονομικής κοινότητας. Αλλοι πάλι θα ανταπαντήσουν ότι η συγκεκριμένη κίνηση ενδέχεται να επιφέρει καταστροφικές συνέπειες και να οδηγήσει στο επόμενο και πιο σκληρό στάδιο των παγκόσμιων νομισματικών πολέμων. Μήπως τελικά έχουν και οι δύο πλευρές δίκιο;

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ