Ουδείς εμπιστεύεται το Ιnternet, αλλά όλοι το χρησιμοποιούν

Τα δύο χρόνια που μεσολάβησαν από το πάνδημο σοκ που προκάλεσε η αποκάλυψη των προγραμμάτων μαζικής παρακολούθησης πολιτών που έχει αναπτύξει η αμερικανική Υπηρεσία Εθνικής Aσφαλείας (NSA) χαρακτηρίστηκαν από πλήθος πρόσθετων αποκαλύψεων που επιβεβαιώνουν την κακή διαχείριση (είναι σίγουρα επιεικής η διατύπωση) των προσωπικών δεδομένων από τις μεγάλες, σύγχρονες και δημοφιλείς επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας.

Ο κόσμος πληροφορήθηκε, φέρ’ ειπείν, ότι κάποιες δραστηριότητες, όπως π.χ. το πρόγραμμα Prism, προέκυψαν το 2007 από τη συνεργασία της NSA με τουλάχιστον εννέα μεγάλους αμερικανικούς ιντερνετικούς επιχειρηματικούς ομίλους, μεταξύ των οποίων το Facebook και η Google, με στόχο τη συλλογή συνομιλιών που έχουν μέσω του Διαδικτύου μη αμερικανοί χρήστες. Πληροφορήθηκε επίσης ότι το «δόσιμο» προσωπικών συνομιλιών από το Facebook, την Google και τους άλλους διαύλους καθημερινής ηλεκτρονικής επικοινωνίας των ανθρώπων αποτελεί μια διόλου ευκαταφρόνητη πηγή προσόδων των εταιρειών αυτών.

Κατόπιν όλων αυτών των κατακλυσμιαίων αποκαλύψεων δεν πρέπει να προκαλούν εντύπωση τα πορίσματα έρευνας για την ιδέα και τα αισθήματα που έχουν οι Αμερικανοί για τον σεβασμό της ιδιωτικής τους ζωής και για την ασφάλειά τους που δημοσιοποίησε την Πέμπτη το αμερικανικό ερευνητικό κέντρο Pew Research Center.

Τα πορίσματα της έρευνας συνοψίζονται στη γενική και αδιαμφισβήτητη διαπίστωση πως, παρότι πρόκειται για… «αμερικανάκια», καθότι η έρευνα διενεργήθηκε στις ΗΠΑ, οι ερωτηθέντες δεν έχουν πλέον εμπιστοσύνη στις διαφορετικές υπηρεσίες, δημόσιες ή ιδιωτικές, που ακολουθούν κατά βήμα τα ψηφιακά τους ίχνη και συλλέγουν και διαχειρίζονται τα προσωπικά τους δεδομένα. Σημειωτέον ότι οι αμερικανοί πολίτες βάζουν στο ίδιο καλάθι των «ρουφιάνων της καθημερινότητάς τους» τις κυβερνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών, ακόμη και τις αλυσίδες εμπορικών καταστημάτων! Μιλάμε για 11 κατηγορίες κρατικών υπηρεσιών ή οργανισμών και ιδιωτικών επιχειρήσεων που έβαλαν στο μικροσκόπιο ως εν δυνάμει εμπλεκόμενες στο διαρκώς διευρυνόμενο και επεκτεινόμενο (απότοκο της αντιτρομοκρατικής υστερίας που πυροδότησε η 11η Σεπτεμβρίου 2001) δίκτυο παρακολουθήσεων και ελέγχων για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ και των συμμάχων τους (κατά της «όπου γης» τρομοκρατίας, εννοείται). Εν πάση περιπτώσει, μόλις το 40% των Αμερικανών εμπιστεύονται συνολικά το διαπλεκόμενο κρατικο-επιχειρηματικό δίκτυο προστασίας της ζωής και της ακεραιότητάς τους. Από τους επιχειρηματικούς τομείς που συνεργάζονται για τη συγκρότηση του δικτύου αυτού τη μικρότερη εμπιστοσύνη απολαμβάνουν οι εταιρείες διαφήμισης, τα κοινωνικά δίκτυα και οι ιντερνετικοί κολοσσοί, καθώς και τα ερευνητικά κέντρα: το 66% ως 76% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι οι κλάδοι αυτοί επιχειρηματικών δραστηριοτήτων δεν εγγυώνται την ασφάλεια και τη μυστικότητα των προσωπικών δεδομένων τους.

Παρά τη γενικότερη δυσπιστία που έχουν οι Αμερικανοί απέναντι σε όσους οι ίδιοι εμπιστεύονται πολλά από τα μυστικά τους, οι συμμετάσχοντες στην έρευνα του Pew Research Center παραδέχονται ότι δεν παίρνουν κανένα μέτρο για να προστατευθούν. Οι μισοί εκ των ερωτηθέντων συγκεκριμένα αισθάνονται ανίσχυροι και ανυπεράσπιστοι απέναντι στον «Μεγάλο Αδελφό» που τους παρακολουθεί και τους καταγράφει.

Σε ποσοστό 37% δηλώνουν ότι διατηρούν «πολύ μικρό έλεγχο» σε ό,τι αφορά τα προσωπικά τους στοιχεία που συλλέγονται και χρησιμοποιούντα. Το 13% πιστεύει ότι δεν διατηρεί «κανέναν έλεγχο» επ’ αυτών. Μόνο ένα μικρό ποσοστό από αυτούς που σερφάρουν στο Διαδίκτυο δηλώνει ότι χρησιμοποιεί τεχνικές για να προστατεύσει τα προσωπικά του δεδομένα: το 10% χρησιμοποιεί συστήματα απόκρυψης της ταυτότητάς τους όταν πραγματοποιούν τηλεφωνικές κλήσεις ή στέλνουν SMS και e-mail. Και μόνο το 9% χρησιμοποιεί συστήματα, όπως το Tor, το VPN ή το proxy, που του επιτρέπουν να σερφάρει ανωνύμως στο Internet.

Οι περισσότεροι χρησιμοποιούν μεθόδους προστασίας της ιδιωτικότητάς τους που απαιτούν λιγότερες τεχνικές γνώσεις και δεξιότητες. Το 59% σβήνει, π.χ., τα cookies και το ιστορικό στο σύστημα διαδικτυακής πλοήγησης που χρησιμοποιεί. Επίσης το 57% αρνείται να δώσει κάποιες πληροφορίες που του ζητούνται όταν πραγματοποιούν πληρωμές μέσω Διαδικτύου. Επίσης, το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων δηλώνει ότι έχει ήδη χρησιμοποιήσει μια προσωρινή ηλεκτρονική διεύθυνση για να λαμβάνει e-mail, ότι δίνει ψεύτικα στοιχεία ταυτότητας ή ότι δεν μπαίνει σε ιστοσελίδες που δεν δέχονται επισκέπτες με ψευδώνυμο.

Η ιστοσελίδα του γαλλικού «Figaro», που αναδημοσιεύει τα πορίσματα της έρευνας του Pew Research Center, σημειώνει ότι μια ανάλογη έρευνα που διενήργησε η εταιρεία Havas στη Γαλλία κατέληξε σε ανάλογα συμπεράσματα. Η πλειονότητα των Γάλλων έχει συναίσθηση και ανησυχεί για την κλοπή και συλλογή των προσωπικών δεδομένων. Ωστόσο, η έρευνα της Havas έχει και ένα πρόσθετο ερώτημα: με πόσα χρήματα θα συνεργάζονταν οι Γάλλοι με τον «Μεγάλο Αδελφό» παρέχοντάς του καθημερινά πληροφορίες για την προσωπικότητα, τις ορέξεις και τις επιθυμίες τους. Λοιπόν, με 500 ευρώ ετησίως το 46% των συμμετασχόντων στην έρευνα της Havas θα επέτρεπαν σε όποιον ήθελε να τους κρυφοκοιτά και να τους κρυφακούει μέσω Διαδικτύου και τηλεπικοινωνιών εν γένει!

«Εχει και η ιδιωτικότητα την τιμή της» γράφει η «Figaro». Αλλά γιατί να πληρώσει κάποιος γι’ αυτήν όταν μπορεί να την αποκτήσει δωρεάν;