«Η Ελλάδα πρέπει να αντλήσει παραδείγματα από τις πιο πετυχημένες μικρές χώρες στον κόσμο και να προσελκύσει επενδυτές «μακράς πνοής»» επισημαίνει ο δικηγόρος με βάση την Αθήνα και το Λονδίνο κ. Δημήτρης Παρασκευάς ο οποίος έχει συμμετάσχει σε συναλλαγές και δίκες ύψους άνω των 400 δισ. δολαρίων και έχει υπηρετήσει ως ειδικός γραμματέας Αποκρατικοποίησης από το 1993 ως το 1999. Σύμφωνα με τον ίδιο οι επενδυτές θα επανακάμψουν, αρκεί να αισθανθούν ασφαλείς. «Η εμπειρία καταδεικνύει ότι οι αγορές δεν έχουν μνήμη» αναφέρει χαρακτηριστικά. Για να συμβεί αυτό όμως, επισημαίνει, θα πρέπει η επόμενη κυβέρνηση και η χώρα να λειτουργήσουν «νοικοκυρεμένα και επαγγελματικά».
Πώς αξιολογείτε τη σημερινή κατάσταση με βάση την εμπειρία που έχετε από τη συμμετοχή σας στην πραγματοποίηση πολλών ξένων επενδύσεων και αποκρατικοποιήσεων στη χώρα τα τελευταία χρόνια;
«Η Ελλάδα πάντα μας εκπλήσσει: άλλοτε είναι το «μαύρο πρόβατο» και άλλοτε πρωταθλήτρια. Αλλού πρώτη και αλλού τελευταία. Το 2004 ήμασταν στα «πάνω μας», σήμερα είμαστε στα «κάτω μας». Το ελληνικό χρηματιστήριο το 2014 ήταν το τρίτο χειρότερο στον κόσμο, τα ομόλογα του Δημοσίου και πάλι «σκουπίδια» (junk), τα ακίνητα «παγωμένα» κ.τ.λ. Είμαστε στο ναδίρ ή κοντά σε αυτό. Οι περισσότεροι προβλέπουν μια καταστροφή. Εκτιμώ όμως ότι δεν θα επαληθευθούν οι προβλέψεις αυτές, αλλά για πολλά χρόνια η Ελλάδα θα υποφέρει».
Τι συνέβη και από εκεί που η χώρα είχε επιστρέψει στις αγορές, οι τράπεζες και άλλες εισηγμένες είχαν προσελκύσει κεφάλαια πάνω από 12 δισ. ευρώ, το επενδυτικό ενδιαφέρον είχε φουντώσει, ξαφνικά κανένας δεν αγγίζει την Ελλάδα;
«Αναμφίβολα η κυβέρνηση Σαμαρά την πρώτη περίοδό της πραγματοποίησε έναν άθλο. Εξαφάνισε τον συναλλαγματικό και πολιτικό κίνδυνο, τα δίδυμα ελλείμματα, βελτίωσε την ανταγωνιστικότητα, ξεκίνησε τις μεταρρυθμίσεις, έφερε πολλούς από τους κορυφαίους διεθνείς επενδυτές. Εκανε το «άλμα» να συνεργαστούν οι δύο παραδοσιακοί πολιτικοί αντίπαλοι. Ομως στη δεύτερη περίοδό της, μετά τις ευρωεκλογές, επικράτησε ο λαϊκισμός. Πραγματοποιήθηκε μια στροφή και αναλήφθηκε ένα μεγάλο στοίχημα: η θέση ότι η κρίση τελειώνει, η έξοδος στις αγορές, η εκτίμηση για ελαστικότητα της Ευρώπης».
Τι θέλουν οι επενδυτές;
«Αυτό που λέμε «αγορά» περιλαμβάνει όλων των ειδών τους ανθρώπους. Νοικοκύρηδες, φιλόδοξους, καιροσκόπους. Τους ενώνει η επιθυμία κατ’ αρχήν να μη χάσουν τα χρήματά τους. Κανένας δεν θέλει να βγει ζημιωμένος. Αν φοβηθούν, απομακρύνονται. Αν αισθανθούν ασφαλείς, επανακάμπτουν. Η εμπειρία καταδεικνύει ότι οι αγορές δεν έχουν μνήμη. Απλώς, όπως έλεγε ο διάσημος τραπεζίτης JP Morgan, ανεβοκατεβαίνουν. Τώρα τους διώξαμε (ΧΑΑ, ομόλογα, ακίνητα, κ.τ.λ.). Θα τους ξαναμαζέψουμε.Η Ελλάδα σκότωσε πρώτα τη βιομηχανία, μετά τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ύστερα την οικοδομή και τώρα απειλεί τον τουρισμό και τη ναυτιλία, ό,τι δηλαδή μας έχει απομείνει, στο οποίο μπορούμε να είμαστε παγκόσμιοι πρωταθλητές».
Τι πρέπει να γίνει για την ανάκαμψη των επενδύσεων και της οικονομίας;
«Πρέπει να διαμορφωθεί ένα απλό, σοβαρό, ανταγωνιστικό, δίκαιο και προπάντων σταθερό φορολογικό πλαίσιο που θα καταρτίσουν οι καλύτεροι στον κόσμο.Να μειωθεί πολύ ακόμη, αλλά και να αναβαθμιστεί, το κράτος. Στο Δημόσιο πρέπει να μπουν νέοι, ορεξάτοι, έντιμοι και τεχνολογικά καταρτισμένοι άνθρωποι. Το κράτος να τεθεί στην υπηρεσία του φορολογούμενου πολίτη. Να υπάρχει μηδενική ανοχή στη διαφθορά και στην τεμπελιά. Πρέπει να δοθεί έμφαση στην πληροφορική και στην εκπαίδευση, παντού. Η Ελλάδα πρέπει να αντλήσει παραδείγματα από τις πιο πετυχημένες μικρές χώρες στον κόσμο και να προσελκύσει επενδυτές «μακράς πνοής». Η χώρα έχει τεράστιες δυνατότητες: κλιματικές συνθήκες, φυσική ομορφιά, εξαιρετική γεωγραφική θέση, ανθρώπινο δυναμικό με εξαιρετικά καταρτισμένους, έξυπνους και καλούς ανθρώπους. Η ναυτιλία, ο τουρισμός και ορισμένοι άλλοι τομείς μπορούν να γίνουν η ατμομηχανή μιας μεγάλης ανάπτυξης».
Επικίνδυνο εγχείρημα
Δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος εξόδου από το ευρώ
Επικίνδυνο εγχείρημα
Δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος εξόδου από το ευρώ
Υπάρχει κίνδυνος εξόδου από το ευρώ;
«Για μια σειρά από λόγους, θεωρώ ότι δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος. Η απουσία θεσμικού πλαισίου, η επένδυση που η Ευρώπη έχει κάνει στο ενιαίο νόμισμα και το κλίμα που μπορεί να δημιουργηθεί είναι παράγοντες που μας επιτρέπουν να παραμείνουμε στο ευρώ, όσο αυτό υπάρχει. Προφανώς, όμως, τίποτα δεν είναι απίθανο.
Ωστόσο, έχει υποστηριχθεί ότι η έξοδος από το ευρώ ίσως είναι η μόνη επιλογή για να γίνει ανταγωνιστική η ελληνική οικονομία ή ότι είναι αναπόφευκτη.
Η επιστροφή στη δραχμή είναι μια εξαιρετικά σύνθετη και παρακινδυνευμένη επιλογή νομισματικής πολιτικής. Κορυφαίοι οικονομολόγοι δεν έχουν καταλήξει καν εάν θα προσέθετε στην ανταγωνιστικότητα. Και στην Αγγλία το κλίμα είναι εναντίον του ευρώ. Είναι όμως ένα εγχείρημα εξαιρετικά επικίνδυνο. Σίγουρα βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα θα οδηγούσε τη χώρα σε τριτοκοσμική κατάσταση. Αυτό μαζί με την αδυναμία να σχεδιαστεί σωστά ένα τέτοιο εγχείρημα οδηγούν στο ρητό: «Καλύτερα ο διάβολος που ξέρω παρά ο άγγελος που δεν ξέρω»».
Υπάρχει κίνδυνος να συμβούν στην Ελλάδα καταστάσεις με τις τράπεζες ανάλογες με εκείνες στην Κύπρο;
«Το ένα τρίτο των φορολογημένων ή μη κεφαλαίων που βρίσκονταν κατατεθειμένα στις ελληνικές τράπεζες έχει ήδη διοχετευθεί νόμιμα στο εξωτερικό, στο πλαίσιο της ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων. Η ανάλυση των καταθέσεων που έχουν απομείνει, η αδυναμία να γίνει εσωτερικός δανεισμός επειδή τα κεφάλαια εντός του συστήματος είναι δανεισμένα, η εγγύηση των καταθέσεων έως 100.000 ευρώ, τα μεγάλα ποσά που υπάρχουν εκτός τραπεζικού συστήματος ή εκτός Ελλάδας και ο μηχανισμός στήριξης ELA καθιστούν απίθανες τις συνέπειες από την εμφάνιση του φαινομένου «bank run». Νομίζω ότι αν η επόμενη κυβέρνηση δεν κάνει κάποια μεγάλη απερισκεψία, όπως π.χ. να παραβιάσει τις υφιστάμενες δανειακές συμβάσεις και να μην πληρώσει τόκους, θα συνεχίσουμε τον ανηφορικό μακρύ δρόμο, αλλά δεν θα καταστραφούμε. Δυστυχώς, στην πολιτική μας ζωή συμμετέχουν απολύτως ακατάλληλα πρόσωπα, με ευθύνη όλων σχεδόν των πολιτικών αρχηγών. Εκτιμώ πως είναι μειοψηφία και οι –ας μου επιτραπεί η έκφραση –γελοίες αντιλήψεις τους δεν θα καταστρέψουν τη χώρα».
Μάλλον απίθανο το κούρεμα
Αν δεν υπάρξει ανάπτυξη, το χρέος δεν είναι βιώσιμο
Αν δεν υπάρξει ανάπτυξη, το χρέος δεν είναι βιώσιμο
Είναι βιώσιμο το χρέος;
«Οταν ξεκίνησε η κρίση, το δημόσιο χρέος ήταν 125% του ΑΕΠ. Τώρα είναι 177%, ενώ έχουμε «φάει» πάνω από 230 δισ. ευρώ σε ζημιές και στη μεγαλύτερη βοήθεια που δόθηκε ιστορικά στον κόσμο. Αν δεν υπάρξει ανάπτυξη, το χρέος δεν είναι βιώσιμο, αλλά για πολιτικούς λόγους το κούρεμά του είναι μάλλον απίθανο. Ωστόσο, η κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί με επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και περαιτέρω μείωση επιτοκίων. Αν παραιτηθούμε και λειτουργήσουμε φοβισμένα και μπαταχτσίδικα, θα καταστραφούμε. Αν λειτουργήσουμε νοικοκυρεμένα και επαγγελματικά, η Ευρώπη θα μας βοηθήσει. Γιατί οι μόνοι εχθροί μας δυστυχώς είμαστε εμείς οι ίδιοι».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
