Απολογιστική έκθεση της διετίας 2012- 2014 έδωσε στη δημοσιότητα ο γενικός γραμματέας Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Γιώργος Σούρλας.

Η απολογιστική έκθεση ως προς το σκέλος της διαφάνειας επιφυλάσσει σημαντικά στοιχεία για τον τομέα του λαθρεμπορίου καυσίμων, των offshore εταιρειών αλλά και το φαινόμενο των πλαστών και εικονικών στοιχείων. Ειδικά για το τελευταίο, η Γενική Γραμματεία δίνει στη δημοσιότητα έγγραφο του ΣΔΟΕ με τον χαρακτήρα (ΕΜΠ) (σ.σ. εμπιστευτικό) που δείχνει τις υποθέσεις πλαστών και εικονικών φορολογικών στοιχείων τις οποίες διαπίστωσαν έλεγχοι, την περίοδο 2012- 2013.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των παραβάσεων το 2012 ήταν 143.700, τα ποσά των συναλλαγών ήταν 1.099.509.576 ευρώ και τα πρόστιμα 2.712.288.981 ευρώ. Το 2013, οι παραβάσεις που διαπιστώθηκαν ήταν 93.611, τα ποσά των συναλλαγών ήταν 763.663.280 ευρώ και τα πρόστιμα 1.959.602.575 ευρώ. Σημειώνεται δε ότι τα στοιχεία αυτά αφορούν λιγότερο από το 15% του συνόλου των επιχειρήσεων.

Λαθρεμπόριο καυσίμων

Για το λαθρεμπόριο καυσίμων, στον απολογισμό της Γενικής Γραμματείας αναφέρεται ότι «πέρασαν 15 χρόνια από τότε που εκφράστηκε η πολιτική βούληση για την πάταξη του λαθρεμπορίου και της νοθείας των καυσίμων καθώς και για την εγκατάσταση ολοκληρωμένων συστημάτων ελέγχου εισροών- εκροών, σε όλα τα στάδια διακίνησης και διάθεσης πετρελαιοειδών προϊόντων, Όλα αυτά όμως παρέμειναν σε θεωρητικό επίπεδο». Αναφέρεται ειδικότερα ότι πέρασαν πέντε χρόνια από την ψήφιση της πρώτης νομοθετικής ρύθμισης και ακόμη τα συστήματα δεν λειτουργούν στο σύνολό τους, στην πράξη.

Η Γενική Γραμματεία υπολογίζει ότι οι απώλειες για την εθνική οικονομία ανέρχονται σε δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ και επισημαίνει ότι «το 2009, το υπουργείο Οικονομικών καλλιέργησε πολλές προσδοκίες με την προμήθεια δύο σκαφών για την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου, τα οποία κόστισαν 2.030.000 ευρώ. Όμως, όλως παραδόξως, μετά την παραλαβή και παρέμειναν ακινητοποιημένα περίπου τέσσερα χρόνια, σε μια χρονική περίοδο κατά την οποία ήταν διαπιστωμένο ότι το λαθρεμπόριο καυσίμων έπληττε την εθνική οικονομία και οι απώλειες ανέρχονταν σε δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ, ετέθησαν σε λειτουργία».

Ως προς τις νομοθετικές ρυθμίσεις την περίοδο 2009- 2013, αναφέρεται ότι έπειτα από δώδεκα χρόνια περίεργης διαδρομής αρχίζουν νομοθετικές ρυθμίσεις, που όμως κινούνται στην κατεύθυνση αποσπασματικής και όχι συνολικής αντιμετώπισης. Επισημαίνεται ειδικότερα ότι το 2009, ενώ ψηφίστηκε ο νόμος 3784/2009 που προέβλεπε την εγκατάσταση συστήματος εισροών- εκροών στα πρατήρια καυσίμων, «κατά περίεργο τρόπο εξαιρέθηκαν οι εγκαταστάσεις διυλιστηρίων και εταιρειών εμπορίας».

Στη συνέχεια, το 2012 ψηφίζεται ο ν. 4072/2012 βάσει του οποίου επεκτάθηκε η εφαρμογή ελέγχου εισροών- εκροών σε πλωτά μέσα μεταφοράς πετρελαιοειδών, αλλά «και πάλι τα διυλιστήρια εξαιρούνται από την εγκατάσταση συστήματος!».

Στην έκθεση γίνεται μνεία και στο 2013, οπότε και ψηφίστηκε ο ν. 4171/2013 με τον οποίο προβλέφθηκε η τοποθέτηση σε πάσης φύσεως εγκαταστάσεις των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών και των διυλιστηρίων για να διαπιστώσει ότι «χρειάστηκε να περάσουν πέντε χρόνια από την πρώτη νομοθετική ρύθμιση εγκατάστασης συστημάτων εισροών- εκροών για να συμπεριληφθούν και τα διυλιστήρια και να καταλήξουν σε ρυθμίσεις με τις οποίες να επιδιώκεται η συνολική αντιμετώπιση του προβλήματος, σαν να μην γνώριζαν τι και πώς έπρεπε να πράξουν προ ετών».

Επισημαίνεται τέλος για το 2014, ότι «ενώ αναμενόταν με ενδιαφέρον η έκδοση ΚΥΑ για να τεθεί τέλος στη δυνατότητα δράσης των κυκλωμάτων, δόθηκε παράταση δράσης αυτών, μέσω ΚΥΑ που εκδόθηκε (ΦΕΚ 1156/Β/2014) και όριζε ότι η εφαρμογή συστημάτων εισροών- εκροών στα διυλιστήρια θα υλοποιούνταν μετά παρέλευσης δύο ετών και τριών μηνών».

Σήμερα παραμένει σε εκκρεμότητα, χωρίς χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης, η έκδοση υπουργικών αποφάσεων όπως συνομολογείται και από το υπουργείο Οικονομικών, για το ζήτημα της εγκατάστασης συστήματος ελέγχου εισροών- εκροών, σε:
– Πλωτά μέσα μεταφοράς.
– Πρατήρια ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.
– Ελεύθερες εγκαταστάσεις των εταιρειών εμπορίας πετρελαιοειδών και διυλιστηρίων.
– (ΚΑΕ) Πρατήρια διάθεσης αφορολογήτων καυσίμων.

Επίσης, παραμένει σε εκκρεμότητα η εξαγγελία για GPS στα βυτιοφόρα, ενώ εκκρεμούν η μοριακή ιχνηθέτηση των ναυτιλιακών καυσίμων, ο ευρύτερος έλεγχος διακίνησης των αφορολογήτων ναυτιλιακών καυσίμων και οι εξαγωγές αφορολόγητων καυσίμων προς τρίτες χώρες.

Στην απολογιστική έκθεση τονίζεται ότι ενώ υπάρχουν εκκρεμότητες και καθυστερούν αδικαιολόγητα αποφάσεις, ανοίγουν νέα παράθυρα που διευκολύνουν το λαθρεμπόριο. «Αυτό γίνεται με τη διάταξη ν. 4254/2014 που αναφέρει ότι επιτρέπεται η αποθήκευση καυσίμων στους ιδιωτικούς χώρους επιχειρήσεων για τον ανεφοδιασμό αυτοκινήτων ιδιωτικής ή δημόσιας χρήσης, χωρίς να προβλέπεται η εγκατάσταση συστημάτων εισροών- εκροών».
Καύσιμα Ενόπλων Δυνάμεων

Ωστόσο, η έκθεση επιφυλάσσει θετικές διαπιστώσεις στον τομέα της νοθείας καυσίμων των Ενόπλων Δυνάμεων και αναφέρει συγκεκριμένα ότι για το λαθρεμπόριο καυσίμων, μέσα στα δύο τελευταία χρόνια, με την κυβέρνηση Σαμαρά έγιναν όσα έπρεπε να γίνουν τα δεκατρία προηγούμενα χρόνια. Ψηφίστηκαν δηλαδή διατάξεις για να είναι εφικτός ο έλεγχος της διακίνησης των καυσίμων, συγκροτήθηκε διυπουργική επιτροπή για την παρακολούθηση των υποχρεώσεων ολοκλήρωσης της εγκατάστασης συστημάτων καταπολέμησης λαθρεμπορίου και της νοθείας των καυσίμων και συγκροτήθηκε ομάδα εργασίας για την ολοκλήρωση των δράσεων (νομοθετικών και παρακολούθησης υλοποίησης συστημάτων) προκειμένου να αντιμετωπιστεί το λαθρεμπόριο και η νοθεία καυσίμων.

Γίνεται μνεία στους πρώην υπουργούς Εθνικής Άμυνας, Πάνο Παναγιωτόπουλο, γιατί υπέγραψε το 2012 υπουργική απόφαση για την προμήθεια καυσίμων με διεθνή διαγωνισμό και Δημήτρη Αβραμόπουλο, γιατί τον Φεβρουάριο του 2012 έδωσε τη δυνατότητα να γίνεται έλεγχος ποιότητας των καυσίμων από το ΣΔΟΕ για να τεθεί τέρμα στο άβατο των Ενόπλων Δυνάμεων και της νοθείας καυσίμων.

Offshore εταιρείες

Για το ζήτημα των offshore εταιρειών, επισημαίνεται ότι ελληνικές τράπεζες, έχοντας ιδρύσει υποκαταστήματα σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί από τον ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ ως φορολογικοί παράδεισοι, προσφέρουν σε μόνιμους κατοίκους της Ελλάδας σειρά offshore τραπεζικών υπηρεσιών. Τουλάχιστον έξι τραπεζικοί όμιλοι έχουν εκδώσει τέτοιους τίτλους και το αποδίδουν στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τον διεθνή ανταγωνισμό.

Ως προς τη φορολογική τους αντιμετώπιση, επισημαίνεται ότι οι μέτοχοι των offshore απαλλάσσονται από φόρο κληρονομιάς, δωρεών και μεταβίβασης ακίνητης περιουσίας ενώ κατοχυρώνεται η ανωνυμία των μετόχων. Η Γενική Γραμματεία Διαφάνειας προτείνει να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές για τις εταιρείες στην Ελλάδα ώστε να αποτρέπεται η δραστηριότητα μέσω των offshore, να φορολογούνται οι Έλληνες μόνιμοι κάτοικοι της χώρας και στην Ελλάδα για το παγκόσμιο εισόδημά τους που προκύπτει από δραστηριότητα offshore εταιρειών.

Προτείνεται επίσης, όσον αφορά στις εισαγωγές προϊόντων, να θεωρείται νόμιμο το τιμολόγιο που εκδίδεται από την προμηθεύτρια εταιρεία απευθείας στον συναλλασσόμενο και όχι μέσω offshore, να είναι υποχρεωμένοι οι των off shore να δηλώσουν προέλευση των χρημάτων τους και να φορολογούνται όπως όλοι οι άλλοι πολίτες και οι επιχειρηματίες.

Σε κάθε περίπτωση, εκείνο που πρέπει να γίνει άμεσα είναι ο έλεγχος των offshore, καθώς υπολογίζεται ότι οι φόροι θα είναι πάνω από 2 δισ. ευρώ.

Καπνικό εμπόριο

Στην έκθεση γίνεται αναφορά στο πρόβλημα των υπερτιμολογήσεων και των τριγωνικών συναλλαγών αλλά και στο ζήτημα του λαθρεμπορίου των καπνικών προϊόντων. Η Γενική Γραμματεία Διαφάνειας επικαλείται μελέτη της KPMG, σύμφωνα με την οποία το παράνομο εμπόριο τσιγάρων στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 4,4% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά και το παράνομο εμπόριο το 2013, ανέρχεται στο 11,8% επί του συνόλου των πωλήσεων στην ΕΕ.

Όπως επισημαίνεται, η τοποθέτηση μηχανημάτων X-Ray στα τελωνεία εισαγωγής εμπορευματοκιβωτίων θα εξαλείψει ή τουλάχιστον θα περιορίσει σε μεγάλο βαθμό το λαθρεμπόριο τσιγάρων.

Πλαστά και εικονικά φορολογικά στοιχεία

Ανάμεσα στις διαπιστώσεις της έκθεσης είναι και αυτή σύμφωνα με την οποία, «τα φαινόμενα έκδοσης πλαστών και εικονικών φορολογικών στοιχείων δεν αντιμετωπίστηκαν αποτελεσματικά παρά τα νομοθετικά και διοικητικά μέτρα τα τελευταία δύο χρόνια. Η Γενική Γραμματεία επικαλείται έγγραφο του ΣΔΟΕ, του Σεπτεμβρίου του 2014, που χαρακτηρίζεται μάλιστα (ΕΜΠ) και που δείχνει ότι ο αριθμός των παραβάσεων το 2012 ήταν 143.700, τα ποσά των συναλλαγών ήταν 1.099.509.576 ευρώ και τα πρόστιμα 2.712.288.981 ευρώ. Το 2013, οι παραβάσεις που διαπιστώθηκαν ήταν 93.611, τα ποσά των συναλλαγών ήταν 763.663.280 ευρώ και τα πρόστιμα 1.959.602.575 ευρώ.

Επισημαίνεται στο σημείο αυτό ότι οι έλεγχοι είναι δειγματοληπτικοί και τα στοιχεία που αναφέρονται αντιστοιχούν σε λιγότερο από το 15% του συνόλου των επιχειρήσεων. Βάσει αυτών των στοιχείων, η επιβάρυνση της εθνικής οικονομίας εκτιμάται ότι ξεπερνάει τα 2,5 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Ξεχωριστό κεφάλαιο υπάρχει μεταξύ άλλων στην έκθεση για τη διαφάνεια και για την κατάσταση στον αθλητισμό, την υγεία, τα ΜΜΕ.