Τι κοινό μπορεί να έχουν η Αιδηψός, οι ιαματικές πηγές Θερμοπυλών και οι θέρμες του Μοντεκατίνι; Την Ιστορία και τον θερμαλισμό, δύο στοιχεία που στο μέλλον θα συνδυαστούν για την ανάπτυξη ενός διευρυμένου τουριστικού προϊόντος.
«Οι πιο σημαντικοί στόχοι του οργανισμού μας περιλαμβάνουν τη δημιουργία και την προώθηση του θερμαλιστικού μοντέλου, σε συνάρτηση με την ιστορία του, στο παρόν και στο μέλλον» αναφέρει στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Οργανισμού Θερμαλισμού κ. Ενιο Γκόρι. «Ο θερμαλισμός βιώνει μια σημαντική εξέλιξη, ειδικά στην Ευρώπη, περνώντας από τη μονοδιάστατη προσέγγιση του θερμαλιστικού τουρισμού, με εγκαταστάσεις ευεξίας και spa, στη θερμαλιστική υγεία» εξηγεί.
Ο ίδιος τονίζει ότι χρειάζεται η «δημιουργία ενός τουριστικού δικτύου, το οποίο να παρέχει τυπικά τουριστικά προϊόντα, πολιτιστικές και γαστρονομικές εκδηλώσεις, με στόχο την προώθηση της λουτρόπολης». Η Ευρώπη «θα μπορούσε να είναι η σωστή διάσταση για την προώθηση του μοντέλου» σημειώνει αναφερόμενος και στην ευρωπαϊκή οδηγία 24/2011 για τη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη, η οποία νομοθετήθηκε στις χώρες της ΕΕ. Και προσθέτει: «Χάρη στην πλούσια κληρονομιά της, στην παράδοση και στο κλίμα, η Ελλάδα είναι ένας σημαντικός τουριστικός προορισμός για όλη την Ευρώπη. Οι θερμαλιστικές υποδομές και τα σύγχρονα spa, με νέες, αυθεντικές πρωτοβουλίες οι οποίες στοχεύουν στο μέλλον, θα συμβάλουν στην τουριστική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας».
23 εκατομμύρια Ευρωπαίοι


Οι δυνατότητες για μεγιστοποίηση των εσόδων είναι σημαντικές, καθώς τα ασφαλιστικά ταμεία της Ευρώπης καλύπτουν τον θερμαλισμό ως θεραπευτική αγωγή, αποκατάσταση και πρόληψη. «Στην Ευρώπη υπάρχουν περί τα 23 εκατ. άνθρωποι οι οποίοι επισκέπτονται 1.600 περιοχές με ιαματικούς πόρους, διαθέτοντας ποσά μεταξύ 1.500 και 1.700 ευρώ, τα οποία καλύπτονται από τα ταμεία» λέει ο πρόεδρος της Ενωσης Επιχειρήσεων Θερμαλισμού Ελλάδας δρ Ζήσης Αγγελίδης. Στην Ελλάδα υπάρχουν 112 περιοχές που έχουν αναγνωριστεί ως ιαματικοί φυσικοί πόροι από το κράτος από το 1920 ως και το 2007 και 750 μεταλλικές πηγές. Ο κλάδος όμως στηρίζεται κυρίως στην ελληνική αγορά και σε 80 επιχειρήσεις θερμαλισμού, αν και τελευταία παρατηρείται μεγάλη μείωση της κινητικότητας, με ελάχιστες εξαιρέσεις.
Ρωμαϊκοί χρόνοι


Η Ελλάδα συμμορφώθηκε με την οδηγία της ΕΕ και τα υπουργεία Υγείας και Τουρισμού αναγνώρισαν την υδροθεραπεία ως πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Για να λειτουργήσει όμως η αγορά, «το υπουργείο Υγείας θα πρέπει να αναγνωρίσει και τις μονάδες υδροθεραπείας ως μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας» εξηγεί ο κ. Αγγελίδης. Εν τω μεταξύ οι αναγνωρισμένες με βάση τον νόμο 3498/2006 ιαματικές πηγές στην Ελλάδα ανέρχονται σε 20.

«Θέλουμε να προσεγγίσουμε τη θερμαλιστική κουλτούρα στους αρχαίους ρωμαϊκούς χρόνους. Εκπονούμε μια επιστημονική μελέτη» και «στόχος είναι να συνδέσουμε την Ιστορία και τον πολιτισμό με τον διεθνή και ευρωπαϊκό τουρισμό, με απώτερα οικονομικά οφέλη» λέει η εκπρόσωπος του προγράμματος «In the footsteps of the Romans» («Στα βήματα των Ρωμαίων») στην Ελλάδα κυρία Αννα Αγγελίδου. Το πρόγραμμα, το οποίο συντονίζει η Ευρωπαϊκή Ενωση Θερμαλισμού (ESPA), θα παρουσιαστεί στο διεθνές συνέδριο «Προοπτικές του τουρισμού – θερμαλισμού σε διαφορετικές γεωγραφικές ενότητες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού νόμου για την υγεία», το οποίο πραγματοποιείται στην Αιδηψό στις 9-11 Οκτωβρίου.
Στη δράση συμμετέχουν 11 μέλη από οκτώ χώρες της ΕΕ (Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Πορτογαλία και Ρουμανία, ενώ υποστηρικτής είναι και η Ισπανία). Φιλοδοξία είναι «η δημιουργία τουριστικών πακέτων για τουρίστες από την Ευρώπη, οι οποίοι θα συνδυάζουν την περιήγηση στα αξιοθέατα με τον ιατρικό τουρισμό», εξηγεί, τονίζοντας ότι είναι ευκαιρία να μπουν στον χάρτη νέοι θεματικοί προορισμοί, καθώς και «να συνυπάρξουν ο πολιτιστικός και ο ιατρικός τουρισμός». Υπάρχουν «πάνω από 200 λουτρά με αρχαίες ρωμαϊκές καταβολές στη χώρα, όπου βρίσκονται και εγκαταστάσεις θερμαλισμού», σημειώνει η κυρία Αγγελίδου.
Το πρόγραμμα, το οποίο χρηματοδοτείται και από την ΕΕ, αναμένεται να ολοκληρωθεί ως το τέλος του 2015. Η κοινοπραξία, στην οποία συμμετέχει και η Ενωση Επιχειρήσεων Θερμαλισμού Ελλάδας, επικεντρώνεται στην ιδέα ότι η αξιοποίηση των ρωμαϊκών λουτρών αντιστοιχεί σε ένα κοινό διακρατικό σχέδιο γύρω από την ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά, την ταυτότητα και την υγεία, στοιχεία που περιλαμβάνουν έναν μεγάλο αριθμό τουριστικών προορισμών σε διάφορα κράτη-μέλη, σύμφωνα με τον κ. Ράινχαρντ Πέτρι, νομικό σύμβουλο της ESPA. Η τελευταία εκπροσωπεί πάνω από 1.400 ιαματικά λουτρά και κέντρα υγείας σε 20 ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με την ESPA, η ευρωπαϊκή αγορά αποτελείται από 10.000 εγκαταστάσεις, με τη βιομηχανία να απασχολεί άμεσα και έμμεσα περίπου 750.000 άτομα και ετήσιο κύκλο εργασιών 45 δισ. ευρώ.
Εξάρτηση από την ελληνική αγορά
Τα σημάδια ανάκαμψης που εμφάνισαν οι λουτρότοποι στη χώρα το 2013, με 880.188 εισιτήρια έναντι 875.197 το 2012, δεν μπορούν να θεωρηθούν πρόδρομος μιας νέας ανοδικής πορείας.
Η κρίση, η αδυναμία των εγχώριων ασφαλιστικών ταμείων, η έλλειψη σύγχρονων υποδομών και η εξάρτηση των επιχειρήσεων θερμαλισμού της χώρας από την ελληνική αγορά τις έχουν εγκλωβίσει σε μια φθίνουσα πορεία τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του Ερευνητικού Προγράμματος «Ιαματικές πηγές και λουτρότοποι» (2010-2014), Επισκόπηση Επισκεψιμότητας Λουτρικών Μονάδων 2005-2013, που υλοποιεί η Ομάδα Περιβάλλοντος του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), την περυσινή χρονιά παρατηρείται σταθεροποίηση στο κατώτερο επίπεδο του 2012, χρονιά δραματικής μείωσης 62,2% έναντι του 2009 και 44,25% έναντι του 2005. Η αντίστροφη πορεία και η συνεχής μείωση αρχίζουν από το 2010, με την πτώση να αγγίζει το 11% έναντι του 2009. Το 2011 η υστέρηση σε σχέση με το 2009 ανέρχεται σε 31,7% και σε 19,8% έναντι του 2005. Αντίθετα, μεταξύ 2005 και 2009 ο συνολικός αριθμός εισιτηρίων όλων των λουτρικών μονάδων αυξήθηκε κατά 17,3%.
Η Κεντρική Μακεδονία εξελίσσεται πλέον σε ισχυρό πόλο έλξης ιαματικού τουρισμού, καθώς οι δημοτικές επιχειρήσεις φαίνεται να προσελκύουν και άλλους επισκέπτες εκτός από τους δικαιούχους μέσω ασφαλιστικών ταμείων. Ετσι η Περιφέρεια διατηρεί ανοδική πορεία από το 2005 (24,49%) ως το 2009 (31,1%) και από το 2010 και μετά προηγείται της Στερεάς Ελλάδας, με ποσοστό 50,87% έναντι 13,28%, αντίστοιχα. Αντίθετα, σημαντική πτώση παρουσιάζεται στις επιχειρήσεις άλλων περιφερειών. Συγκεκριμένα, παρατηρείται μείωση στις περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης κατά 11,76%, στην Ηπειρο κατά 19,52%, στη Θεσσαλία κατά 6,26%, στη Δυτική Ελλάδα κατά 17,22%, στην Πελοπόννησο κατά 7,65% και στο Νότιο Αιγαίο κατά 8,62%.
Η οικονομική κρίση ευθύνεται για τη σημαντική μείωση των επισκεπτών χωρίς ασφαλιστική κάλυψη σε όλες τις λουτρικές μονάδες. Ωστόσο την περυσινή χρονιά παρατηρείται αξιοσημείωτη άνοδος 39,8% σε ετήσια βάση στις δημοτικές επιχειρήσεις του Βόρειου Αιγαίου (Λέσβος και Ικαρία) και της Κεντρικής Μακεδονίας (Σιδηρόκαστρο και Αγκιστρο), χωρίς όμως να προσεγγίζονται τα παλαιότερα επίπεδα εισιτηρίων (2005-2009). Αύξηση 9% καταγράφεται και στην Περιφέρεια Αττικής, χάρη στην ενίσχυση της επισκεψιμότητας στην ιδιωτική εκμετάλλευση της «Λίμνης Βουλιαγμένης».
Από την άλλη, σε όλες τις ιδιωτικές μονάδες παρατηρείται μείωση επισκεψιμότητας, με εξαιρέσεις τη «Λίμνη Βουλιαγμένης» και το «Θέρμαι Σύλλα» της Αιδηψού, που διαμόρφωσαν το σύνολο των ιδιωτικών επιχειρήσεων σε ποσοστό 23% των συνολικών εισιτηρίων πανελλαδικά το 2013, όταν το 2009 το αντίστοιχο ποσοστό άγγιζε το 38,5%.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ