€220 εκατ. σε περιβαλλοντικά έργα

Οι αιτίες είναι γνωστές. Η χρονική υστέρηση των δημόσιου τομέα στην υιοθέτηση κάθε είδους νέας τεχνολογίας, η μικροπολιτική αντιμετώπιση των τοπικών αρχόντων και, λιγότερο, οι αντιδράσεις των πολιτών που είναι επιφυλακτικοί σε κάθε προσπάθεια δημιουργίας μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων στις περιοχές τους.

Η ταφή εξακολουθεί να αποτελεί τη βασική μέθοδο διαχείρισης απορριμμάτων στην Ελλάδα σε διπλάσιο ποσοστό σχετικά με τον μέσο όρο στην Ευρώπη των «27». Οι οδηγίες της ΕΕ είναι σαφείς και επιβάλλουν τη μείωση των χώρων ταφής αλλά και του όγκου των σκουπιδιών προς ταφή μέσω της δημιουργίας μονάδων επεξεργασίας.

Η Ελλάδα είναι εκτός στόχων και γι’ αυτόν τον λόγο από 1ης Ιανουαρίου 2014 επιβάλλεται και ειδικό τέλος (πρόστιμο) 35 ευρώ ανά τόνο ανεπεξέργαστου προς ταφή απορρίμματος.

Η παραπάνω εικόνα πάντως φαίνεται να αλλάζει. Μέσω των Συμπράξεων Δημόσιου – Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) τέσσερα περιβαλλοντικά έργα για τη δημιουργία μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων βρίσκονται στη φάση ανακήρυξης προσωρινού αναδόχου και μέσα από επενδύσεις 220 εκατ. ευρώ θα βρίσκονται σε λειτουργία ως το τέλος του 2015 ισάριθμα εργοστάσια σε Δυτική Μακεδονία, Ηλεία, Σέρρες και Περιφέρεια Πελοποννήσου.

Τα κεφάλαια από το ΕΣΠΑ, ο τραπεζικός δανεισμός και τα ίδια κεφάλαια των ιδιωτών χρηματοδοτούν τα τέσσερα εργοστάσια τα οποία θα έχουν τη δυνατότητα επεξεργασίας περίπου 500.000 τόνων σκουπιδιών, τα οποία σε διαφορετική περίπτωση θα πήγαιναν για ταφή ενώ τώρα θα τύχουν επεξεργασίας.

Η μέθοδος που έχει επιλεγεί και στα τέσσερα έργα δεν περιλαμβάνει καύση αλλά μηχανική επεξεργασία, αναερόβια χώνευση και κομποστοποίηση.

Ενδεικτικό των καθυστερήσεων είναι ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να έστελνε το 2013 προς επεξεργασία 1.930.000 τόνους σκουπιδιών, ενώ μόλις στο τέλος του 2015 θα σταλούν οι πρώτοι 300.000 τόνοι (το 60% των 500.000 τόνων, αφού το 40% θα θάβεται). Το αποτέλεσμα είναι εκτός από την περιβαλλοντική επιβάρυνση να έχουν χαθεί οι χρηματοδοτήσεις από το ΕΣΠΑ και πλέον η προσπάθεια εξεύρεσης κονδυλίων να εστιάζεται στη νέα περίοδο του ΕΣΠΑ 2014-2020.

Η μέση τιμή για την επεξεργασία και την τελική διάθεση των υπολειμμάτων ανά τόνο απορριμμάτων που θα κληθεί να πληρώσει ο πολίτης –λαμβάνοντας υπόψη τη συνεισφορά (επιδότηση) από τους πόρους του ΕΣΠΑ –θα ανέρχεται σε 60 ευρώ ανά τόνο.

Η σημερινή χρέωση του πολίτη είναι κατά μέσο όρο 30 ευρώ ανά τόνο. Αν όμως προστεθεί το ειδικό τέλος ταφής από 1ης Ιανουαρίου 2014 που ανέρχεται σε 35 ευρώ ανά τόνο ανεπεξέργαστου προς ταφή απορρίμματος, αυξανόμενο κατά 5 ευρώ ετησίως ως το ποσό των 60 ευρώ, τότε το συνολικό κόστος, χωρίς άμεσες παρεμβάσεις, θα φθάσει τα 90 ευρώ ανά τόνο.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο project της Δυτικής Μακεδονίας δεν υπάρχει συμβολή του ΕΣΠΑ αλλά προβλέπεται συνεισφορά του Δημοσίου επί του τέλους εισόδου (gate fee).

Η οικονομική ύφεση έχει οδηγήσει σε σημαντική μείωση την αγορά των ΣΔΙΤ στην Ευρώπη, τόσο σε συμβασιοποιημένα έργα όσο και σε μείωση των διαθέσιμων επενδυτικών κεφαλαίων.

Στην Ελλάδα ωστόσο υπάρχουν έντονη κινητικότητα, προκηρύξεις διαγωνισμών, συμβασιοποίηση έργων, ενώ επτά projects βρίσκονται στη διαδικασία τελικών προσφορών.

Οι πόροι της Ευρωπαϊκής Ενωσης, οι ελληνικές τράπεζες, η ΕΤΕΠ και τα ίδια κεφάλαια ιδιωτών – παραχωρησιούχων εξασφαλίζουν τη χρηματοδότηση.

Παράλληλα καταγράφονται κρούσεις από μακροπρόθεσμα επενδυτικά κεφάλαια που επιθυμούν να αποκτήσουν ποσοστά στις εταιρείες λειτουργίας των έργων, αφού τέτοιες συμμετοχές σε εταιρείες παραχώρησης θεωρούνται αμυντική επένδυση με εξασφαλισμένα σταθερά έσοδα.