Αποστολή στο Στρασβούργο
Ανήσυχος και επιφυλακτικός για την εμπλοκή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους και κατ’ επέκταση στην τρόικα είχε δηλώσει ήδη από το ξέσπασμά της στην Ελλάδα ο Ζαν – Κλοντ Τρισέ. Ο πρώην Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) τόνισε, μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο πλαίσιο των ακροάσεων για την έκθεση επί του ρόλου της τρόικας, ότι αρκετά κράτη – μέλη της ευρωζώνης δεν ήταν διατεθειμένα να βοηθήσουν έναν εταίρο τους που αντιμετώπιζε τόσο σοβαρό πρόβλημα.
Η «ρήτρα της μη διάσωσης» (no bailout clause) οδήγησε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, κατά την εκτίμηση του κ. Τρισέ, «να πετάξουν το μπαλάκι στο ΔΝΤ». Ωστόσο, η δημιουργία της τρόικας ήταν, λόγω της κατάστασης που είχε διαμορφωθεί, ό,τι καλύτερο μπορούσε να γίνει, με το ΔΝΤ να εκπροσωπεί τον διεθνή παράγοντα. Εξέφρασε όμως την ελπίδα ότι καθώς κάποια κράτη αρχίζουν να εξέρχονται από το Μνημόνιο, η έννοια της τρόικας δεν θα έχει πλέον νόημα και θα εξαφανιστεί.
Ο γάλλος πρώην κεντρικός τραπεζίτης δέχθηκε αρκετά πυρά για την αντίθεσή του να υπάρξει αναδιάρθρωση του ελληνικού δημοσίου χρέους πολύ νωρίτερα από το 2012, ώστε η ύφεση στην Ελλάδα να μην φθάσει σε αυτά τα δυσθεώρητα επίπεδα. Ο ίδιος προσπάθησε να τα αποκρούσει. «Η Ελλάδα είχε στον ρόλο της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους τον ρόλο που είχε η Ταϋλάνδη στην ασιατική κρίση χρέους» τόνισε χαρακτηριστικά. Υπενθύμισε μάλιστα ότι τον Μάιο του 2010, με το πρόγραμμα SMP (Securities Market Program), η ΕΚΤ παρενέβη να αγοράσει ελληνικά ομόλογα.
Ήταν αυτή η κίνηση, όπως και η ανάλογη του Αυγούστου του 2011 να παρέμβει για να αποτρέψει τις κερδοσκοπικές επιθέσεις στα ομόλογα Ισπανίας και Ιταλίας, που επέτρεψε αργότερα στον διάδοχό του Μάριο Ντράγκι να προχωρήσει στο πρόγραμμα ΟΜΤ (Outright Monetary Transactions). «Αν δεν είχαμε παρέμβει τότε, και είχαμε δεχθεί κριτική τότε, δεν θα μιλούσαμε εδώ σήμερα» είπε.
Σχετικά με το ελληνικό PSI, ο κ. Τρισέ τόνισε ότι το ενέκρινε και δεν αντιτάχθηκε σε αυτό όταν αποφασίστηκε για πρώτη φορά, τον Ιούλιο του 2011. Αυτό στο οποίο διαφωνούσε διότι τον ανησυχούσε σφόδρα ήταν, όπως είπε, ότι πριν από τότε, το Eurogroup και ορισμένα κράτη στους κόλπους του ήθελαν το PSI γίνει όρος για βοήθεια προς τα κράτη που θα είχαν μελλοντικά ανάγκη – σε μία εμφανή κριτική στη Συμφωνία του Ντοβίλ, τον Οκτώβριο του 2010, μεταξύ της γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ και του πρώην προέδρου της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί.
«Θα ήταν σαν να προσκαλούσαμε τους κερδοσκόπους και να τους λέγαμε ότι θα μπορούσαν να βγάλουν χρήματα» υπογράμμισε. Αυτός ήταν και ο λόγος που η Ελλάδα χαρακτηρίστηκε τελικά ως «μοναδική περίπτωση». Ο κ. Τρισέ πρόσθεσε ότι η επίθεση εναντίον των ισπανικών και ιταλικών ομολόγων το καλοκαίρι του 2011, μετά το πρώτο ελληνικό PSI, απέδειξε ότι οι φόβοι του ήταν βάσιμοι. Ερωτηθείς πάντως για το αν πρέπει να υπάρξει νέο κούρεμα του ελληνικού χρέους, ο κ. Τρισέ τόνισε ότι υπάρχουν τρόποι να καταστεί βιώσιμο με προοδευτικό τρόπο και σταδιακά βήματα.
Πάντως, απαντώντας σε ερωτήσεις δύο ελλήνων ευρωβουλευτών, των κυριών Άννυ Ποδηματά και Ρόδης Κράτσα, ο κ. Τρισέ επέμεινε ότι το ελληνικό κράτος και η δημόσια διοίκηση πρέπει να βελτιώσουν τη λειτουργία τους και τούτο συνιστά μεγάλη πρόκληση. Οι απαιτούμενες αλλαγές, όπως π.χ η βελτίωση του φορολογικού μηχανισμού, θα πάρουν χρόνο και δεν απαιτήσουν μόνο την έξωθεν βοήθεια.
Ο πρώην πρόεδρος της ΕΚΤ, αν και απέφυγε να ονομάσει ποιοι ήθελαν την παρουσία του ΔΝΤ στην τρόικα, άφησε αρκετές διπλωματικές υπόνοιες, όταν τόνισε ότι οι ισχυρές χώρες της ευρωζώνης είχαν φροντίσει να αποδυναμώσουν την οικονομική διακυβέρνηση του κοινού νομίσματος παραβιάζοντας το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Για τον ίδιο, ο ρόλος της ΕΚΤ υπήρξε κρίσιμος για να μη χειροτερεύσει περισσότερο η «μεγαλύτερη κρίση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο» και να μην επαναληφθεί η Μεγάλη Ύφεση του 1929. Επανέλαβε δε πάνω από πέντε φορές ότι ήδη από το 2005, οι αποκλίσεις σε θέματα ανταγωνιστικότητας και ελλειμμάτων στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών είχαν τόσο πολύ διευρυνθεί που έπρεπε να αντιμετωπιστούν άμεσα και ότι η Φραγκφούρτη είχε προειδοποιήσει επί αυτών.
