Εντός των επόμενων ημερών αναμένεται να συνεδριάσουν τα ΔΣ των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, για το πολύπλοκο και κρίσιμο ζήτημα της συμμετοχής ή μη των Ταμείων στη διαδικασία αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής Τράπεζας.
Η εξίσωση που καλούνται να λύσουν είναι ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς από τη μία η συνεχώς επιδεινούμενη οικονομική κατάσταση των Ταμείων δεν επιτρέπει επενδύσεις, αλλά ακριβώς ο ίδιος λόγος απαγορεύει και αποφάσεις που θα φέρουν νέες απώλειες.
Η κυβέρνηση επισήμως ρίχνει το μπαλάκι στις διοικήσεις των Ταμείων και δηλώνει ότι δεν θα δώσει καμία κατεύθυνση. Την ίδια ώρα όμως στελέχη του αρμόδιου υπουργείου δηλώνουν ότι ενδεχόμενη μείωση του ποσοστού συμμετοχής τους στο μετοχικό κεφάλαιο της Εθνικής Τράπεζας, «δεν συνεπάγεται οπωσδήποτε οικονομικές απώλειες για τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης».
Σήμερα, οι ασφαλιστικοί φορείς κατέχουν το 16% των μετοχών της τράπεζας και σύμφωνα με στελέχη των Ταμείων, η μη συμμετοχή τους στη διαδικασία της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου θα έχει σαν αποτέλεσμα τον περιορισμό της συμμετοχής του Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο της τράπεζας.
Η αξία των μετοχών της Εθνικής Τράπεζας που κατέχουν τα ασφαλιστικά ταμεία είναι περίπου 150 εκατ. ευρώ, ενώ, μόνο το ΙΚΑ έχει στο χαρτοφυλάκιο του 8% έως 10% των μετοχών, που αντιστοιχεί στο ποσό των 75 έως 80 εκατ. ευρώ.
Σε δήλωσή του, την προηγούμενη Τρίτη, ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, είχε ξεκαθαρίσει ότι «η κυβέρνηση δεν θα προσπαθήσει να κατευθύνει τα ταμεία που έχουν αυτονομία στη λήψη αποφάσεων και θα αποφασίσουν εκτιμώντας το ύψος των διαθεσίμων τους, στο πλαίσιο του συμφέροντος του φορέα και των ασφαλισμένων του».
Οι ασφαλιστικοί φορείς έχουν υποστεί σημαντικές απώλειες στα αποθεματικά τους από το PSI, αλλά αντιμετωπίζουν και σοβαρά προβλήματα ρευστότητας.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχει δώσει ο υπουργός Εργασίας, κατά τη διάρκεια του κοινοβουλευτικού ελέγχου, το σύνολο των τηρούμενων στο Κοινό Κεφάλαιο της Τράπεζας της Ελλάδος διαθεσίμων κεφαλαίων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, ανερχόταν, πριν την εφαρμογή του PSI, στο ποσό των 15,79 δισ. ευρώ και το σύνολο της ονομαστικής αξίας των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου σε 6,52 δισ. ευρώ.
Τα ποσά αυτά υπήχθησαν στη διαδικασία απομείωσης του ελληνικού χρέους κατά 53,50%.
Επίσης, σύμφωνα με την έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, η ονομαστική αξία των τίτλων που κατέχουν σήμερα τα Ταμεία αντιστοιχεί στο ποσό που αναμένεται να εισπραχθεί από το Ελληνικό Δημόσιο στη λήξη των τίτλων και δεν πρέπει να συγχέεται με την τρέχουσα αγοραία αξία των τίτλων, η οποία προκύπτει από τις τιμές διαπραγμάτευσής τους στην ασφαλιστική αγορά.
Εάν, δηλαδή, οι τίτλοι αυτοί ρευστοποιηθούν σε τρέχουσες τιμές, τα ποσά που θα εισπραχθούν θα είναι πολύ μικρότερα από την ονομαστική τους αξία.
Όμως, τα ταμεία είχαν υποστεί σημαντικές απώλειες και πριν από το κούρεμα των κρατικών ομολόγων.
Για παράδειγμα, το ΙΚΑ, το οποίο θα πρέπει να καταβάλει περί τα 75 εκατ. ευρώ, προκειμένου να μετάσχει στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής Τράπεζας, είχε υποστεί στο τέλος του το 2010, πριν το PSI, απώλειες της περιουσίας του σε ομόλογα κατά 580 εκατ. ευρώ, λόγω δανεισμού, ενώ, η αξία των αμοιβαίων κεφαλαίων που διέθετε στο χαρτοφυλάκιό του είχε μειωθεί, αντίστοιχα, κατά περίπου 185 εκατ. ευρώ.
Για το 2013, το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) προβλέπει ύφεση κατά 4,6% και ανεργία 27,6%, ενώ, υπολογίζεται ότι κάθε μονάδα της ύφεσης επιβαρύνει τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης κατά 500 εκατ. ευρώ ετησίως.
Τα έσοδα του ΙΚΑ παρουσιάζουν από την αρχή του έτους υστέρηση κατά 14%, αντί του 7% που είχε αρχικά προϋπολογισθεί.
Η αδήλωτη εργασία, σύμφωνα με τα στοιχεία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ), επιφέρει απώλειες στα ταμεία τουλάχιστον 6 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ, περί τα 15 δισ. ευρώ υπολογίζονται οι οφειλές προς τους ασφαλιστικούς φορείς, που αφορούν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90% το ΙΚΑ και τον ΟΑΕΕ.
Ανώτεροι υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Εργασίας εκτιμούν, πάντως, ότι τα ταμεία «θα αντιμετωπίσουν το θέμα ως επενδυτές» και υποστηρίζουν ότι ενδεχόμενη μείωση του ποσοστού συμμετοχής τους στο μετοχικό κεφάλαιο της Εθνικής Τράπεζας, «δεν συνεπάγεται οπωσδήποτε οικονομικές απώλειες για τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης».
