Απώλειες 185 δισ. ευρώ εμφανίζουν στα χρόνια του μνημονίου οι αξίες στην Ελλάδα με ό,τι αυτό σημαίνει για την επίπτωση στα νοικοκυριά. Μπορεί ο φόβος για την τύχη ακόμη και των καταθέσεων στην ευρωζώνη και στην Ελλάδα να έχει πλέον ενταθεί, εν τούτοις περίπου 11.000 έλληνες μικρο-ομολογιούχοι είδαν ήδη πρώτοι πριν λίγο καιρό τις τοποθετήσεις τους στα ασφαλή ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου να εξατμίζονται σε μία νύχτα. Οι συνολικά 900.000 επενδυτές του Χρηματιστηρίου της Αθήνας, είδαν τις τοποθετήσεις από το τελευταίο υψηλό πριν την υπογραφή του μνημονίου να καταβαραθρώνονται καθώς οι ζημίες στις ελληνικές μετοχές διαμορφώθηκαν στα 65 δισ. ευρώ με τις μετοχές των τραπεζών να υποχωρούν ακόμη και κατά 98%. Με τη χώρα μας για έκτη συνεχή χρονιά σε ύφεση, η αξία των αστικών ακινήτων υποχωρεί κατά 100 δισ. ευρώ, ενώ οι κατάρρευση των ομολόγων οδήγησε σε απώλειες για μικρο-ομολογιούχους και θεσμικούς επενδυτές που ξεπερνούν τα 20 δισ. ευρώ.

Και ενώ οι ανησυχίες –μετά και το προηγούμενο της Κύπρου –για το ενδεχόμενο συμμετοχής και των καταθετών στις διασώσεις τραπεζών αυξάνονται, ήδη στα χρόνια του μνημονίου οι αξίες στην Ελλάδα σημειώνουν απώλειες που εκτιμώνται στα 185 δισ. ευρώ.

Οι μετοχές στο Χρηματιστήριο Αθηνών χάνουν σχεδόν 65 δισ. ευρώ, η αξία των αστικών ακινήτων υποχωρεί σύμφωνα με τις εκτιμήσεις κατά 100 δισ. ευρώ, αφού οι τιμές τους έπεσαν κατά περισσότερο από 40%, ενώ η κατάρρευση των ομολόγων οδήγησε σε απώλειες για μικρο-ομολογιούχους, ασφαλιστικά ταμεία, τράπεζες και θεσμικούς επενδυτές (αμοιβαία κεφάλαια και εταιρείες επενδύσεων) που ξεπερνούν τα 20 δισ. ευρώ. Και ενώ οι εξελίξεις στην Κύπρο οδηγούν στην κλοπή του ιδιωτικού πλούτου και των Ελλήνων που είχαν τα λεφτά τους στις τράπεζες της Μεγαλονήσου, περίπου 11.000 έλληνες μικροομολογιούχοι (ή περίπου 90.000 πολίτες, αν προστεθούν και τα μέλη της οικογένειάς τους) είδαν πρώτοι πριν από λίγο καιρό τις τοποθετήσεις τους στα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου να εξατμίζονται σε μια νύχτα. Με βάση το πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων (PSI) έμειναν με τα χαρτιά… στα χέρια χάνοντας κυριολεκτικά το 48% της αξίας τους, ενώ το υπόλοιπο 52% θα αρχίσει να εξοφλείται και να αποδίδει τόκους από το 2023 ως το 2042. Το συνολικό ποσό των ομολόγων που «κουρεύτηκαν» ξεπερνά τα 2,6 δισ. ευρώ, ενώ από τους 11.000 μικρο-ομολογιούχους οι 9.500 είχαν επενδύσει ποσά μικρότερα των 100.000 ευρώ.
Η συμμετοχή των τραπεζών στο «κούρεμα» των ομολόγων έπληξε 500.000 μικροεπενδυτές, ασφαλιστικά ταμεία (έχασαν 12 δισ. ευρώ) και ομολογιούχους χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Οι εκατοντάδες χιλιάδες μέτοχοι των τραπεζών, μεταξύ των οποίων εγχώρια και ξένα ασφαλιστικά ταμεία αλλά και απλοί ιδιώτες, έχασαν ως και το 90% της αξίας των κεφαλαίων τους.
Οι συνολικά 900.000 επενδυτές του Χρηματιστηρίου Αθηνών είδαν τις τοποθετήσεις από το τελευταίο υψηλό πριν από την υπογραφή του μνημονίου να καταβαραθρώνονται. Τις μεγαλύτερες απώλειες σε αξία εμφανίζουν σύμφωνα με στοιχεία της Merit Χρηματιστηριακής οι τέσσερις αποκαλούμενες και ως συστημικές τράπεζες, με την Εθνική να χάνει 15,6 δισ. ευρώ, τη Eurobank 6,5 δισ. ευρώ, την Alpha Bank 5,26 δισ. ευρώ και την Πειραιώς 4,2 δισ. ευρώ, ενώ κοντά σε απώλειες ήταν και η Τράπεζα Κύπρου με 3,2 δισ. ευρώ. Οι μέτοχοι των ΑΤΕ και ΤΤ, η αξία των οποίων έχει υποχωρήσει κατά 1,54 δισ. ευρώ και 1,46 δισ. ευρώ αντίστοιχα, έχασαν τελικά (όπως και οι αντίστοιχοι των TBank και Proton) τα πάντα αφού τα εν λόγω χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διαχωρίστηκαν σε «καλή» και «κακή» τράπεζα. Σε επίπεδο αποδόσεων μετοχών η πτώση για την Εθνική ξεπέρασε το υψηλό τής 19.10.2010, την περίοδο δηλαδή πριν από το μνημόνιο, αφού από τα 22,946 ευρώ υποχώρησε σήμερα στα 0,67 ευρώ. Η πτώση για τη μετοχή της Eurobank πλησίασε το 98% αφού από τα 12,31 ευρώ βρέθηκε στα 0,249, ενώ της Alpha Bank υποχώρησε στα 0,702 ευρώ από τα 12,477 ευρώ (-94,37%). Τέλος, η μετοχή της άλλης συστημικής τράπεζας, της Πειραιώς, από τα 6,87 ευρώ βρέθηκε στα 0,211 (-93%). Εν τω μεταξύ στην τελική ευθεία φέρεται ότι εισέρχεται το bail-in για τους ομολογιούχους των τραπεζών, το «κούρεμα» δηλαδή των κατόχων υβριδικών τίτλων και ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης (subordinated bonds), καθώς η τρόικα πιέζει να διευθετηθεί το θέμα πριν από την έναρξη των επικείμενων αυξήσεων κεφαλαίου.
Από τους ομίλους εκτός τραπεζών τις μεγαλύτερες απώλειες σημείωσαν ο ΟΤΕ με 4 δισ. ευρώ, ο ΟΠΑΠ με 3,6 δισ. ευρώ και η ΔΕΗ με 2,25 δισ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι με βάση τους υπολογισμούς του Economist κάθε έλληνας πολίτης οφείλει στους δανειστές της χώρας 21.657 ευρώ έναντι 12.500 ευρώ που χρωστά πλέον ο κάθε Κύπριος.
Από την άλλη πλευρά, καθώς σύμφωνα με στοιχεία μεγάλων τραπεζών το 81% των περιουσιακών στοιχείων των νοικοκυριών της χώρας αφορά τα ακίνητα έναντι 17% που αποτελούν οι καταθέσεις και μόλις 2% μετοχών (από 6% πριν από μερικά χρόνια), η πτώση των τιμών των ακινήτων έχει σημαντικές επιπτώσεις όχι μόνο στην εξυπηρέτηση των δανείων (τα «κόκκινα δάνεια» αποτελούν το 1/3 του συνόλου των 85 δισ. ευρω των στεγαστικών δανείων) αλλά και στην αίσθηση του πλούτου συνολικά στη χώρα.
Για τους Ελληνες εξάλλου οι αγορές ακινήτων αποτελούσαν παραδοσιακά την πλέον διαδεδομένη επένδυση στην οποία τοποθετούσαν τις αποταμιεύσεις τους. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μάλιστα οι επενδύσεις σε οικόπεδα και σπίτια βρέθηκαν στην καρδιά της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας, με την ιδιοκατοίκηση να ξεπερνά συνολικά το 80% και στις αγροτικές περιοχές να φθάνει το 97%.
Με τη χώρα μας όμως για έκτη συνεχή χρονιά (συμπεριλαμβανομένου του 2013) σε ύφεση, η κατρακύλα των τιμών εύλογα οδήγησε στην κατάρρευση της κτηματαγοράς. Δεδομένου ότι με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος οι αγοραπωλησίες ακινήτων στην πενταετία πριν από την κορύφωση της κρίσης ξεπέρασαν το 1 εκατ. συμβόλαια, των οποίων η μέση αξία κυμαινόταν στα 250 δισ. ευρω, η πτώση κατά 40% των τιμών οδηγεί σε απώλειες της αξίας κατά 100 δισ. ευρώ.
Καθώς μάλιστα το σύνολο της αξίας της ακίνητης περιουσίας, κρατικής και ιδιωτικής, εκτιμάται από ορισμένες τράπεζες ότι ξεπερνά τα 900 δισ. ευρώ, η απομείωση της αξίας της ακίνητης περιουσίας της χώρας παίρνει μεγάλες διαστάσεις. Πάντως σήμερα οι αγοραπωλησίες έχουν παγώσει, ενώ, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις οι τιμές για όσους διαθέτουν μετρητά είναι χαμηλότερες από το κόστος κατασκευής, τα δεδομένα δείχνουν πως η εν λόγω αγορά δύσκολα μπορεί να πάρει την ανιούσα προτού η πραγματική οικονομία αρχίσει να ανακάμπτει πραγματικά.

Η Ελλάδα πληρώνει ακριβά την κυπριακή κρίση
Η Credit Suisse υπολογίζει τη συνολική επίπτωση στον ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ στη μία ποσοστιαία μονάδα
Σε βαθύτερη ύφεση, κίνδυνο μιας νέας αποσταθεροποίησης του ελληνικού τραπεζικού συστήματος αλλά και τόνωση του αντιμνημονιακού κλίματος με παράλληλη ενίσχυση των αντίστοιχων κομμάτων ενδεχομένως να οδηγήσει στην Ελλάδα η κυπριακή κρίση, εκτίμησε η ελβετική τράπεζα Credit Suisse.
Στο μέτωπο της οικονομίας και της ανάπτυξης οι συνέπειες έχουν να κάνουν με το κούρεμα των καταθέσεων των ελληνικών επιχειρήσεων αλλά και από τους εμπορικούς δεσμούς με το νησί. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις πραγματοποιούν το 6% των συνολικών εξαγωγών τους στην Κύπρο, ο ελβετικός επενδυτικός οίκος υπολογίζει τη συνολική επίπτωση στον ρυθμό μεταβολής του ελληνικού ΑΕΠ στη μία ποσοστιαία μονάδα. Το μεγαλύτερο ρίσκο θα μπορούσε να προκύψει από το ενδεχόμενο τα γεγονότα στην Κύπρο να πυροδοτούσαν μια νέα φυγή καταθέσεων από τις ελληνικές τράπεζες. Αν κάτι τέτοιο συνέβαινε, οι επιπτώσεις στην ανάπτυξη θα ήταν πολύ μεγαλύτερες, προειδοποιεί.
Από την άλλη πλευρά, το πλήγμα στην εμπιστοσύνη και μια βαθύτερη ύφεση εξαιτίας της Κύπρου θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τις προσπάθειες της κυβέρνησης και να θέσουν σε κίνδυνο τη σταθερότητά της. Ακόμη περισσότερο, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος οι εξελίξεις στην Κύπρο να ενισχύσουν το αντιμνημονιακό αίσθημα στην Ελλάδα, δίνοντας περαιτέρω ώθηση στα λαϊκιστικά κόμματα της αντιπολίτευσης και δυσχεραίνοντας την εφαρμογή του προγράμματος.
Ωστόσο η Credit Suisse παρατηρούσε πως η Ελλάδα δείχνει φερέγγυα για την επόμενη δεκαετία, καθώς η επόμενη σημαντική πληρωμή κρατικών ομολόγων προς τον ιδιωτικό τομέα επεκτείνεται στο 2023.
Με το «de facto 20ετές ομόλογο μηδενικού κουπονιού», η χώρα παρά το υψηλό χρέος είναι πρακτικά φερέγγυα για μία δεκαετία.
Τον κίνδυνο ντόμινο στις οικονομίες από τις «αδέξιες» αποφάσεις για την Κύπρο επισημαίνει η Moody’s, θεωρώντας πως το σχέδιο διάσωσης δείχνει ότι οι πολιτικοί υπερεκτιμούν την ικανότητά τους να περιορίσουν την κρίση.
«Τα ευρωπαϊκά τραπεζικά συστήματα που κινδυνεύουν να βιώσουν τη μαζική έξοδο καταθέσεων» εντόπισε η Nomura. Η ιαπωνική τράπεζα σημειώνει σε πρώτη φάση πως η Ελλάδα είναι οικονομικά κοντά στην Κύπρο και η αλληλεξάρτησή της την καθιστά πολύ «καλό υποψήφιο». Θεωρεί ωστόσο πως υπάρχουν πολλές άλλες χώρες που μπορεί να εκτεθούν σε ένα καθεστώς αποσταθεροποίησης των ξένων καταθέσεών τους.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ