Η αυτοσυγκράτηση χαρακτήριζε ανέκαθεν και εθεωρείτο συστατικό της «αυστηρής» ιδιοσυγκρασίας των Γερμανών. Δεν ξέχασαν όμως τα μπόνους στους εργαζομένους στη βαριά βιομηχανία. Σε ό,τι αφορά την οικονομική διαχείριση το γερμανικό πρότυπο συνίσταται στην αποφυγή των υπερβολών –για να το πει κανείς στρογγυλεμένα. Και βεβαίως στην αρχή του ισοσκελισμού εισροών και εκροών, είτε αυτές αφορούν τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό είτε το ταμείο μιας επιχείρησης είτε τους οικογενειακούς ή προσωπικούς τραπεζικούς λογαριασμούς. Η σταθερά της αυτοσυγκράτησης ισχύει ακόμη και σε περιπτώσεις ξεχωριστές όπως είναι η περίπτωση της Volkswagen. Διότι πρόκειται για έναν βιομηχανικό όμιλο που δεν μοιάζει με κανέναν άλλον σε επίπεδο διαχείρισης, λειτουργίας και παραγωγής.

Υπό το πρίσμα αυτό η μείωση κατά 300 ευρώ του πριμ παραγωγικότητος που ανακοίνωσε ότι θα μοιράσει εφέτος στους περίπου 100.000 μισθωτούς που απασχολεί στη Γερμανία ο όμιλος Volkswagen δεν πρέπει να εκπλήσσει τον παρατηρητή –την περασμένη Τετάρτη η VW ανακοίνωσε ότι κάθε εργαζόμενος επί γερμανικού εδάφους θα λάβει 7.200 ευρώ ενώ πέρυσι είχε λάβει 7.500 ευρώ. Στο ίδιο πνεύμα ο διευθύνων σύμβουλος Μάρτιν Βίντενκορν, π.χ., θα λάβει μπόνους μειωμένο κατά 20% συγκριτικά με πέρυσι –14,5 εκατ. ευρώ αντί των 17,5 εκατ. ευρώ που είχε εισπράξει πέρυσι προκαλώντας μέγα σκάνδαλο!..
Πράγματι ο όμιλος VW εμφάνισε κέρδη-ρεκόρ που άγγιξαν τα 22 δισ. ευρώ το 2012. Εν καιρώ κρίσης μάλιστα! Διότι δεν είναι μόνο η Νότια Ευρώπη που μόνο ανταλλακτικά πλέον αγοράζει από τη VW, δεν είναι οι ΗΠΑ που κι αυτές πασχίζουν να ανακάμψουν οικονομικά και να αποκαταστήσουν τις παραδοσιακές καταναλωτικές τους συνήθειες, είναι και οι Βορειοευρωπαίοι που επηρεάζονται από τη γενικευμένη αίσθηση οικονομικής δυσπραγίας. Ας σημειωθεί ότι ακόμη και στη Γερμανία το τελευταίο τρίμηνο της περασμένης χρονιάς το ΑΕΠ ακολούθησε αρνητική πορεία (συρρικνώθηκε κατά 0,6% συγκριτικά με το τρίτο τρίμηνο). Αν συνυπολογίσει κανείς και την περιγραφείσα γερμανική ιδιοσυγκρασία (που αποτελεί το άκρον άωτον της αμερικανικής παρεμπιπτόντως), αντιλαμβάνεται ότι δεν ήταν η εσωτερική κατανάλωση που στήριξε τον όμιλο.
Ο Σρέντερ και η Ατζέντα 2010


Παρά ταύτα, η VW με τις θυγατρικές της (Audi, Seat, Skoda, Bentley, Lamborghini, Ducati, Porsche, Bugatti, MAN, Scania και VW Commercial) πέτυχε κέρδη-ρεκόρ (ας είναι καλά οι νεόπλουτοι Κινέζοι). Και παρά ταύτα (τα κέρδη-ρεκόρ), μείωσε τα πριμ και τα μπόνους διοίκησης και εργαζομένων, πιστή στην τευτονική αντίληψη περί λιτότητας που η πολιτική ηγεσία της Γερμανίας οραματίζεται να μεταλαμπαδεύσει (κατά πολλούς να επιβάλει) σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Παρενθετικά αξίζει τον κόπο να αναφερθεί ότι, πέρα από έξεις, γονίδια και DNA, δεν είναι η σημερινή πριμαντόνα της λιτότητας Ανγκελα Μέρκελ και οι συμπρωταγωνιστές της, ο βαρύτονος Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και ο τενόρος του νεοφιλελευθερισμού Φίλιπ Ρέσλερ, οι εμπνευστές του μοντέλου της οικονομικής λιτότητας στο Δημόσιο και στις επιχειρήσεις στη Γερμανία. Είναι ο προκάτοχός της στην καγκελαρία, σοσιαλδημοκράτης Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος κατά τη δεύτερη θητεία του (το 2003 συγκεκριμένα) εμπνεύστηκε από τη Συνθήκη της Λισαβόνας για να σχεδιάσει και να εφαρμόσει στη χώρα του την περίφημη Ατζέντα 2010. Οι μισθοί όλων των εργαζομένων –ακόμη και εκείνων που απασχολούνται στην «ιερή αγελάδα» της γερμανικής βιομηχανίας, που είναι ο όμιλος Volkswagen –είχαν μειωθεί ή στην καλύτερη περίπτωση «παγώσει».
Στις αρχές του 2011, βεβαίως, το μεγαλύτερο συνδικάτο της χώρας IG Metall είχε πετύχει για τους εργαζομένους της Volkswagen σημαντικές αυξήσεις μισθών (4,3% συνολικά) ως τα τέλη του 2012. Οπότε, σε ό,τι αφορά τη VW, θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι με αυτές κατά κάποιον τρόπο αντισταθμίζεται το προαναγγελθέν «κούρεμα» πριμ και μπόνους. Εν πάση περιπτώσει, χάρη (ή εξαιτίας;) της Ατζέντας 2010 το κόστος εργασίας στη Γερμανία την περίοδο 2001-2011 αυξήθηκε μόνο κατά 19,4%, ενώ στη Γαλλία, ας πούμε, αυξήθηκε κατά 40%. Ακόμη και μετά την Ατζέντα, τη διετία 2011-2012, οι πραγματικές αυξήσεις (αποπληθωρισμένες) που πήραν οι Γερμανοί δεν ξεπέρασαν το 2,5%. Η πρακτική αυτή συνεισέφερε τα μάλα στην τεράστια απόκλιση Βορρά και Νότου στην Ευρώπη (με την τεράστια μεταφορά κεφαλαίων από τον Νότο προς τον Βορρά), στην ισχυροποίηση του ευρώ, στη δημιουργία τεράστιων δημοσιονομικών και κυρίως ανταγωνιστικών ελλειμμάτων στον Νότο και δημιούργησε συνθήκες κατάρρευσης του ευρώ.
Ιδιότυπο επιχειρηματικό μοντέλο
«Κάποιοι στον κλάδο του αυτοκινήτου μάχονται για την επιβίωσή τους. Στη VW είχαμε κέρδη-ρεκόρ παρά την κρίση των πωλήσεων στη Δυτική και στη Νότια Ευρώπη. Γι’ αυτό δίνουμε και πριμ στους εργαζομένους μας. Θέλουμε να καταδείξουμε ότι η συνέπεια και η παραγωγικότητα ανταμείβονται»
δήλωσε ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ομίλου Μπερντ Οστερλοχ. Η αλήθεια είναι ότι ο όμιλος Volkswagen αποτελεί μια ιδιότυπη εφαρμογή του γερμανικού επιχειρηματικού μοντέλου. Και σε ό,τι αφορά τη διοίκηση και σε ό,τι αφορά την παραγωγή.
Στο διοικητικό συμβούλιο του Volkswagen Group μετέχουν εκπρόσωποι των εργαζομένων, όπως επίσης και ο εκάστοτε πρωθυπουργός του κρατιδίου της Κάτω Σαξονίας (από το 1990 ως το 1998 συμμετείχε και ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, αλλά το προσωνύμιο «Audi man» το απέκτησε μετά τον τέταρτο γάμο του το 1997 με την Ντόρις Κεπφ λόγω των τεσσάρων δαχτυλιδιών που έχει το σήμα της Audi). Ο ειδικευμένος στον κλάδο του αυτοκινήτου αμερικανός αναλυτής Τζον Μακιλρόι θεωρεί ότι η VW μοιάζει σήμερα με την General Motors της περιόδου 1920-1970. Το modus operandi της VW δεν συμφωνεί, υποστηρίζει ο Μακιλρόι, με τα παραδοσιακά επιχειρηματικά μοντέλα.
Η VW μοιάζει με την παλιά GM στην καθετοποιημένη ενσωμάτωση των θυγατρικών τους. Η GM είχε τότε εννέα θυγατρικές (Chevrolet, Pontiac, Buick, Cadillac, Oldsmobile, GMC, Opel, Vauxhall και Holden) που η καθεμιά τους είχε και άλλη προσωπικότητα. Το ίδιο συμβαίνει σήμερα με τη VW. Κάθε θυγατρική του γερμανικού ομίλου έχει δική της διοίκηση, δικό της σχεδιαστήριο (παρ’ ότι κάποια μοντέλα βασίζονται σε κοινά πατώματα) και κυρίως ξεχωριστή προσωπικότητα. Ετσι, τα μοντέλα του ομίλου απευθύνονται σε διακριτό και ιδιαίτερο καταναλωτικό κοινό. Και η ιδιαιτερότητα πληρώνεται…

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ