Κίνδυνος υψηλής τάσης στις βιομηχανίες

Οταν η απεργία στη Χαλυβουργία Ελλάδος έληξε αφήνοντας πίσω της καμένη γη, οι ιδιοκτήτες της εταιρείας μονολογούσαν:«Από το ΠΑΜΕ και τους συνδικαλιστές γλιτώσαμε, να δούμε τώρα πώς θα τα βγάλουμε πέρα με τη ΔΕΗ».

Πρόκειται για έναν προβληματισμό όλων των διοικήσεων των ενεργοβόρων επιχειρήσεων της χώρας, αφού κατά γενική ομολογία οι χρεώσεις που υφίστανται στο ρεύμα είναι μεγαλύτερες από τους ανταγωνιστές τους στο εξωτερικό και σε συνδυασμό με την επιβολή αλλεπάλληλων φόρων λόγω της κακής δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας τα κόστη τους έχουν εκτιναχθεί.

Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι εταιρείες που τιμολογούνται στην υψηλή τάση (Σιδενόρ, Χαλυβουργική, Χαλυβουργία Ελλάδος, Λάρκο, Αλουμίνιον της Ελλάδος κ.ά.) είναι ζημιογόνες και έχουν επιδοθεί σε σκληρά προγράμματα εξοικονόμησης δαπανών για να παραμείνουν ανταγωνιστικές.

Τον Μάιο του 2010 το κράτος επέβαλε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης στην ηλεκτρική ενέργεια ο οποίος είναι πενταπλάσιος σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Τον Ιούνιο του 2010 εικοσαπλασιάστηκε το τέλος των ΑΠΕ (εξαιρέθηκαν τα οικιακά τιμολόγια και επιβαρύνθηκαν τα βιομηχανικά) και τον Σεπτέμβριο του 2011 επιβλήθηκε Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης, δεκαπλάσιος σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρώπης.

Η μεγάλη κόντρα όμως είναι με τη ΔΕΗ και τις χρεώσεις που επιβάλλει η τελευταία. Η διαμάχη άρχισε όταν τον Ιούνιο του 2008 ο τότε υπουργός Ανάπτυξης κ. Χρ. Φώλιας είχε εγκρίνει αυξήσεις στα βιομηχανικά τιμολόγια υψηλής τάσης ως 10%, προτρέποντας τη ΔΕΗ να διαπραγματευτεί με τους πελάτες της για να καθορίσει το τελικό ύψος, αλλά η ΔΕΗ μονομερώς προχώρησε σε αύξηση των τιμολογίων και μάλιστα στην ανώτατη τιμή. Αυτόματα το κόστος για μια ενεργοβόρο βιομηχανία που λειτουργεί σταθερά όλο το 24ωρο εκτινάχθηκε κοντά στα 80 ευρώ η μεγαβατώρα.

Για τις 25 επιχειρήσεις-πελάτες της ΔΕΗ που τιμολογούνται στην υψηλή τάση το ενεργειακό κόστος κυμαίνεται από 20% ως και 50% (ανάλογα με τη δραστηριότητα) επί του συνολικού κόστους παραγωγής, οπότε μια αύξηση της τάξης του 10% είναι πολύ σημαντική και αυξάνει τις δαπάνες της παραγωγικής δραστηριότητας.

Η Χαλυβουργία Ελλάδος προσέφυγε στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) ζητώντας να ακυρωθεί η απόφαση της ΔΕΗ με τον ισχυρισμό ότι η τελευταία δεν προέβη σε διαβούλευση πριν επιβάλει την αύξηση των τιμολογίων. Η ΡΑΕ δικαίωσε την εταιρεία και απηύθυνε σύσταση προς τη ΔΕΗ να προχωρήσει σε ουσιαστική διαπραγμάτευση με τη Χαλυβουργία, ώστε να καταλήξουν σε συμφωνία επί των χρεώσεων.

Η ΡΑΕ επενέβη και στη διαμάχη ΔΕΗ και Αλουμίνιον και όρισε στα 45 ευρώ τη μεγαβατώρα ως ότου η διαιτησία στην οποία προσέφυγαν οι δύο εταιρείες αποφασίσει για την οριστική φόρμουλα υπολογισμού της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος. Βεβαίως στη συγκεκριμένη διαμάχη επενέβη και η Δικαιοσύνη ασκώντας ποινικές διώξεις. Στο πλαίσιο της προκαταρκτικής έρευνας είχαν κληθεί με την ιδιότητα του υπόπτου υπεύθυνοι και από τις δύο εταιρείες έπειτα από καταγγελίες ότι η Αλουμίνιον χρωστά στη ΔΕΗ αρκετά εκατομμύρια ευρώ.

Οπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, όσο η ΔΕΗ δεν προσέρχεται στο τραπέζι του διαλόγου ξεχωριστά με την κάθε βιομηχανία προκειμένου να συμφωνήσουν ποιο είναι το ενδεδειγμένο τιμολόγιο – όπως άλλωστε επιτάσσει και η ΡΑΕ -, αλλά στέλνει τελεσίγραφα «αυτό είναι το τιμολόγιο και αν σου αρέσει», τόσο θα βρίσκει απέναντι πελάτες που θα την κατηγορούν για υπερβολικές χρεώσεις, δεν θα πληρώνουν και θα προσφεύγουν στη διαιτησία.

«Υπάρχει ένα κλίμα τρομοκρατίας. Οι διοικήσεις της ΔΕΗ δεν κάνουν ξεχωριστές διαπραγματεύσεις γιατί φοβούνται τις καταγγελίες. Κάθε ρύθμιση που μπορεί να είναι προς όφελος και των δύο πλευρών, δηλαδή της ΔΕΗ και της εκάστοτε επιχείρησης, αμέσως ανάγεται στη σφαίρα της απιστίας» αναφέρουν στο «Βήμα της Κυριακής» στελέχη του κλάδου της βαριάς βιομηχανίας.

Η ΔΕΗ με τη σειρά της υποστηρίζει ότι τα τιμολόγια υψηλής τάσης πρέπει να αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το κόστος της «για να μην καταστεί η επιχείρηση ένα θνησιγενές επί ζημία μονοπώλιο» και επικαλείται «ότι το κόστος παραγωγής και διάθεσης ηλεκτρικής ενέργειας έχει μεταβληθεί ουσιωδώς από εξωγενείς παράγοντες (τιμές καυσίμων, αγορές ενέργειας, κόστος δανεισμού) και δεν αντισταθμίζεται από τη δραστική μείωση της συνολικής μισθοδοσίας που υπέστησαν οι εργαζόμενοι λόγω του μνημονίου».

Βολές από τη Λάρκο

Την απάντηση στην παραπάνω αιτιολογία της ΔΕΗ έδωσε η διοίκηση μιας άλλης κρατικής εταιρείας, της Λάρκο: «Το λογιστικό κόστος που αναδύεται από τις καταστάσεις της ΔΕΗ μπορεί να είναι πραγματικό με την έννοια π.χ. ότι οι καταγραφόμενες δαπάνες είναι πραγματικές, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το πρόσθετο κόστος που σχετίζεται με φαινόμενα όπως ο διοικητικός πληθωρισμός, οι υπεραποθεματοποιήσεις υλικών κτλ. θα πρέπει να μεταφέρεται μέσω εξωπραγματικών τιμών στην εγκλωβισμένη Λάρκο που δεν έχει δυνατότητα προσφυγής σε εναλλακτικό προμηθευτή».

Ευθέως δηλαδή η Λάρκο κατηγορεί τη ΔΕΗ ότι έχει υψηλά τιμολόγια επειδή συντηρεί υπεράριθμο προσωπικό και στις προμήθειες υλικών γίνεται πάρτι.

«Είναι αδιανόητο να έχεις πρόσβαση σε δωρεάν πρώτη ύλη (λιγνίτη και υδροηλεκτρικά), να έχεις αποσβέσει τις μονάδες σου, να έχεις εξοικονομήσει 700 εκατ. ευρώ από τη μείωση των μισθών και την ίδια ώρα να διαμαρτύρεσαι για υψηλά κόστη» αναφέρουν παράγοντες της αγοράς και αναμένουν με ενδιαφέρον τα κοστολόγια που θα δώσει στη ΡΑΕ η ΔΕΗ με τα στοιχεία των λιγνιτικών και των υδροηλεκτρικών σταθμών παραγωγής για να φανεί ότι υπολείπεται από τον μέσο όρο.

Την ίδια ώρα στη ΔΕΗ έχουν πονοκέφαλο όχι τόσο με το ύψος των ανεξόφλητων λογαριασμών, αλλά με τις πραγματικά επισφαλείς απαιτήσεις (δηλαδή με χρωστούμενα που γνωρίζουν ότι δεν θα τα πάρουν ποτέ), οι οποίες σε σχέση με το 2010 έχουν υπερδιπλασιαστεί και θα πρέπει να καταγραφούν στον ισολογισμό της επιχείρησης οι ανάλογες προβλέψεις.

Κλείνουν τα εργοστάσια στον ευρωπαϊκό Νότο
Στη Γερμανία αυξάνουν την παραγωγή και στις μεσογειακές χώρες βάζουν λουκέτα
Η κατάσταση στην Ελλάδα με τις ενεργοβόρες βιομηχανίες αποτελεί τη μικρή εικόνα του παζλ. Η μεγάλη εικόνα καταδεικνύει ότι οι βιομηχανίες του ευρωπαϊκού Νότου κλείνουν προς όφελος των βορείων που εμφανίζουν σειρά συγκριτικών πλεονεκτημάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι την ώρα που η ύφεση στην Ευρώπη αγγίζει όλες τις χώρες, η νορβηγική Nordsk Hydro προβλέπει τριπλασιασμό παραγωγής στο εργοστάσιό της στη Γερμανία ως τα μέσα του 2013. Το 2009 η εταιρεία είχε μειώσει την παραγωγή της στους 50.000 τόνους, αλλά εξασφάλισε αφενός μεν κυβερνητική επιδότηση για τον φόρο CO₂ στο ρεύμα και αφετέρου δε συμφωνία με τη Vattenfal για ένα 5ετές συμβόλαιο ηλεκτρικής ενέργειας (250 ΜW, 2,2 ΤWh) με αποτέλεσμα από το 2013 να καλύπτει παραγωγή 150 kt αλουμινίου.

Την ίδια στιγμή, η αμερικανική Alcoa έχει ξεκινήσει τη σταδιακή διακοπή της λειτουργίας του ιταλικού εργοστασίου στη Σαρδηνία απολύοντας εκατοντάδες εργαζομένους. Οι μόνες βιομηχανίες αλουμινίου στον ευρωπαϊκό Νότο σήμερα είναι οι ισπανικές και το Αλουμίνιο της Ελλάδος.

Οι μεγάλες βιομηχανίες του Νότου έχουν να αντιμετωπίσουν υψηλότερο ενεργειακό κόστος (60 – 75 ευρώ η MWh, σε σχέση με 40 – 50 ευρώ η MWh στη Γερμανία), υψηλό κόστος χρήματος (επιτόκια 8% – 10% στον Νότο, 2% – 4% στον Βορρά), συνεχείς νέες και έκτακτες φορολογίες για το κλείσιμο των δημοσιονομικών ελλειμμάτων σε σχέση με τη σταθερή φορολογία για τον Βορρά και σχεδόν διπλάσιες τιμές φυσικού αερίου και χρήσης συστημάτων μεταφοράς στον Νότο, έναντι χαμηλότερων τιμών στον Βορρά λόγω απελευθέρωσης των αγορών εδώ και χρόνια. Παράλληλα διαθέτουν πεπαλαιωμένες εγκαταστάσεις και υποδομές.