Στη μέγγενη του μνημονίου οι επιχειρήσεις

Μπορεί τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού να είναι ενθαρρυντικά και τα δημοσιο-οικονομικά μεγέθη να συνηγορούν στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στο τέλος του έτους, αλλά η εικόνα στις επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα παραμένει ζοφερή και ενδεχομένως θα χειροτερέψει με τα νέα μέτρα των 11,8 δισ. ευρώ, ποσό που θα λείψει από την αγορά.

Από τα ενοποιημένα αποτελέσματα 22.573 επιχειρήσεων το 2011 που επεξεργάστηκε η ICAP προκύπτει εικόνα δραστικής επιδείνωσης, η οποία ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Για δεύτερο κατά σειρά έτος τα αποτελέσματα στους πέντε βασικούς κλάδους επιχειρήσεων (βιομηχανία, εμπόριο, υπηρεσίες, κατασκευές και τουρισμός) ήταν συνολικά ζημιογόνα, οι δε ζημιές σχεδόν διπλασιάστηκαν και έφτασαν τα 7,6 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2010. Ακόμη και σε λειτουργικό επίπεδο το αποτέλεσμα ήταν ζημιογόνο, αφού οι λειτουργικές δαπάνες δεν κατέστη δυνατό να περιοριστούν. Η βουτιά του ΑΕΠ κατά 6,9% το περασμένο έτος, απόρροια της πτώσης της ιδιωτικής και δημόσιας κατανάλωσης (κατά 7,1% και 9,1% αντίστοιχα), διέλυσε κάθε μηχανισμό άμυνας των επιχειρήσεων.

Μόλις το 46% του συνόλου των εταιρειών είναι πλέον κερδοφόρες, ενώ το 54% είναι ζημιογόνες. Στο δείγμα δεν περιλαμβάνονται τράπεζες και ασφάλειες. Δεδομένων των μεγάλων ζημιών που είχαν οι τράπεζες το 2011, εάν είχαν υπολογιστεί στο δείγμα, το ύψος των ζημιών του συνόλου των επιχειρήσεων της χώρας θα ήταν πολλαπλάσιο.

Βάσει των ενοποιημένων αποτελεσμάτων χρήσης όλων των επιχειρήσεων (ανεξαρτήτως κλάδου), προκύπτει κατ’ αρχήν μικρή μόνο υποχώρηση, κατά 1,07%, των συνολικών πωλήσεων στα 164,1 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2010. Παράλληλα όμως δεν υπήρξε και ανάλογη συγκράτηση του κόστους των πωλήσεων, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα και πάλι τη σημαντική μείωση (-8,8%) των μεικτών κερδών, αλλά και του περιθωρίου μεικτού κέρδους κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα (σε 17,85% το 2011). Περαιτέρω, οι πολύ υψηλές λειτουργικές δαπάνες (υπερκαλύπτουν τα αντίστοιχα μεικτά κέρδη το 2011) είχαν καταλυτική επίδραση, δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις εμφάνισαν υψηλές λειτουργικές ζημιές (-4,26 δισ. ευρώ), από οριακά κέρδη (μόλις 2,5 εκατ. ευρώ) το 2010, οδήγησαν δηλαδή σε ανατροπή του λειτουργικού αποτελέσματος το 2011.

Την κατάσταση επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο τα μη λειτουργικά έξοδα που επιβάρυναν τις επιχειρήσεις (όπως έκτακτα & ανόργανα έξοδα, έξοδα προηγουμένων χρήσεων, έκτακτες ζημιές κ.ά.), με συνέπεια τελικά την περαιτέρω δραστική επιδείνωση του καθαρού αποτελέσματος με την καταγραφή συνολικών ζημιών ύψους 7,62 δισ. ευρώ το 2011 σε σχέση με αντίστοιχες ζημιές 3,83 δισ. ευρώ το 2010. Τέλος, τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 30,4%, δηλαδή σε 7,6 δισ. ευρώ το 2011 σε σχέση με 10,9 δισ. ευρώ του προηγούμενου έτους.

Τα ίδια κεφάλαια επίσης μειώθηκαν κατά 2,1%. Πέραν αυτών και ο συνολικός δανεισμός των επιχειρήσεων υποχώρησε το 2011 κατά 4,7 δισ. ευρώ, μεταβολή που προήλθε αποκλειστικά από τη συρρίκνωση του μακροπρόθεσμου δανεισμού (μειώθηκε κατά 9%), ενώ αντίθετα οι βραχυπρόθεσμες τραπεζικές υποχρεώσεις αυξήθηκαν κατά 5,7%. Το γεγονός αποδίδεται ως έναν βαθμό σε ανάλογη στάση του τραπεζικού τομέα, που αφορά την κατά προτεραιότητα εξυπηρέτηση των μακροπρόθεσμων πιστώσεων, ενώ παράλληλα προτιμάται η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων κυρίως με βραχυπρόθεσμο δανεισμό.