Η Ευρώπη θα μπορούσε να ενισχύσει τη νομισματική ένωσή της δίνοντας στους ευρωπαίους πολιτικούς την εξουσία να κηρύσσουν σε χρεοκοπία ένα κράτος και να αναλαμβάνουν τη δημοσιονομική πολιτική του, δήλωσε την Πέμπτη ο πρώην
επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Ζαν-Κλοντ Τρισέ παρουσιάζοντας μια τολμηρή πρόταση για τη σωτηρία του ευρώ.
Το σχέδιο του Τρισέ, ο οποίος αποχώρησε τον περασμένο Νοέμβριο από τη θέση του προέδρου της ΕΚΤ, αντιμετωπίζει μια θεμελιώδη αδυναμία του ενιαίου νομίσματος, το οποίο υφίσταται εδώ και 13 χρόνια. Η νομισματική ένωση ανέκαθεν θεωρούνταν ότι αψηφούσε οικονομικές αρχές, επειδή το ευρώ υιοθετήθηκε πριν από μια δημοσιονομική ή πολιτική ένωση της Ευρώπης. Το γεγονός αυτό δημιούργησε πιέσεις σε χώρες με μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα –κυρίως στην Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία, την Ισπανία και την Ιταλία– που οδήγησαν σε προβλήματα χρηματοδότησης και πιέσεις στο τραπεζικό σύστημα.
Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, στο πλαίσιο των οποίων τα κράτη θα παραχωρούσαν ένα μεγάλο τμήμα δημοσιονομικής εξουσίας στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, δεν είναι ευπρόσδεκτες πολιτικά, δήλωσε ο Τρισέ.
Μια εναλλακτική επιλογή θα ήταν να ενεργοποιούνται οι ομοσπονδιακές εξουσίες της ΕΕ μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις, όταν οι δημοσιονομικές πολιτικές μιας χώρας απειλούν την ευρύτερη νομισματική ένωση, δήλωσε.
«Η ομοσπονδία σε εξαιρετικές περιστάσεις μου φαίνεται όχι μόνον απαραίτητη για να εξασφαλιστεί ότι έχουμε μια σταθερή Οικονομική και Νομισματική Ένωση, αλλά μπορεί επίσης να ταιριάζει στην ίδια τη φύση της Ευρώπης μακροπρόθεσμα. Δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει ένας μεγάλος (κεντρικός) προϋπολογισμός της ΕΕ», πρόσθεσε ο Τρισέ σε ομιλία του στο Ινστιτούτο Πίτερσον για τη Διεθνή Οικονομία στην Ουάσινγκτον.
«Είναι ένα κβαντικό άλμα στη διακυβέρνηση, που πιστεύω ότι είναι απαραίτητο για το επόμενο βήμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης», τόνισε.
Η πρότασή του παρουσιάστηκε στην Ουάσινγκτον την παραμονή της συνάντησης της Ομάδας των Οκτώ (G8), με οικοδεσπότη τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος θα πιέσει την Ευρώπη να εντείνει τις προσπάθειες για την επίλυση της κρίσης του κρατικού χρέους, που απειλεί την εύθραυστη παγκόσμια ανάκαμψη.
Έρχεται επίσης πριν από μια κρίσιμη συνάντηση ηγετών της ΕΕ στις 23 Μαΐου για να συζητήσουν τρόπους για τη στήριξη της ανάπτυξης. Οι ως τώρα αυστηρές δημοσιονομικές πολιτικές έχουν οδηγήσει σε ύφεση πολλές χώρες, σε πολιτική
αναταραχή και, στην περίπτωση της Ελλάδας, σε αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης μετά τις πρόσφατες εκλογές.
Ο Τρισέ δήλωσε πως υπάρχουν ήδη οι προϋποθέσεις για να προχωρήσει το δημοσιονομικό του σχέδιο.
Οι χώρες έχουν συμφωνήσει στην αμοιβαία παρακολούθηση των προϋπολογισμών τους και έχουν συμφωνήσει στην επιβολή προστίμων σε χώρες που έχουν υπερβολικά δημοσιονομικά ελλείμματα. Το επόμενο βήμα θα ήταν να τίθεται μια χώρα υπό διαχείριση όταν οι πολιτικοί ηγέτες ή το κοινοβούλιό της δεν μπορούν να εφαρμόσουν υγιείς δημοσιονομικές πολιτικές εγκεκριμένες από την ΕΕ. Ο Τρισέ δήλωσε πως η κίνηση αυτή θα έχει δημοκρατική νομιμότητα αν εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των αρχηγών κρατών της ΕΕ και από το αιρετό Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η ιδέα έγινε με θέρμη δεκτή από κορυφαίους οικονομολόγους και σημαντικούς ευρωπαίους αξιωματούχους που παρακολούθησαν την ομιλία.
«Είναι μια πολυ ριζοσπαστική πρόταση, διατυπωμένη σαν ένα μετριοπαθές βήμα», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Κούπερ, διεθνής οικονομολόγος στο Χάρβαρντ.
Ο Κάιο Κοχ Βέσερ, πρώην υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, δήλωσε ότι την βρίσκει «πολύ ελκυστική» επειδή αντιμετωπίζει το πρόβλημα μιας ισχυρής ΕΚΤ, μιας αδύναμης Επιτροπής που ενεργεί ως ο εκτελεστικός κλάδος της ΕΕ, και ενός αμήχανου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που προσφέρει πολιτική ηγεσία.
