Το «νέο ΕΣΠΑ» της περιόδου 2014-2020

Ωστόσο η διαπραγμάτευση δεν θα είναι εύκολη καθώς η χώρα μας αντιμετωπίζει ένα σύνθετο πρόβλημα. Στατιστικά, οι Περιφέρεις της Ελλάδας εμφανίζουν άνοδο του βιοτικού επιπέδου ως το 2009 και έτσι μετά την ένταξη φτωχότερων χωρών στην Ευρωπαϊκή Ενωση (όπως η Ρουμανία και η Βουλγαρία) η χώρα μας κινδυνεύει να λάβει ένα ποσό επιδότησης μικρότερο από τα 20 δισ. ευρώ του τωρινού ΕΣΠΑ (2007-2013). Το μεγάλο στοίχημα για την ελληνική πλευρά είναι να συνυπολογισθούν οι επιπτώσεις της κρίσης για την οικονομία της Ελλάδας ώστε το ποσό να μην είναι κάτω από τα 20 δις. ευρώ του ΕΣΠΑ αλλά ει δυνατόν υψηλότερο.

Η διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Ενωση για το θέμα «έτρεχε» ως και πριν από λίγες ημέρες με ευθύνη του Μεγάρου Μαξίμου και του υπουργείου Εξωτερικών.

Το «Βήμα της Κυριακής» εξασφάλισε το πλήρες κείμενο της πρώτης εγκυκλίου της Εθνικής Αρχής Συντονισμού για το επόμενο κοινοτικό πλαίσιο στήριξης. Το οξύμωρο είναι ότι την ίδια στιγμή που η Ελλάδα καλείται να διαπραγματευθεί σκληρά για το νέο πακέτο, κινδυνεύει να χάσει κεφάλαια 180 εκατ. ευρώ από έργα του Γ’ ΚΠΣ που δεν προχώρησαν. Ακόμη περισσότερο, η διαδικασία της απορρόφησης του ΕΣΠΑ έχει παγώσει (απομένουν 15 δισ. ευρώ συγχρηματοδοτούμενης δαπάνης) καθώς οι πάντες στην αρμόδια Εδική Γραμματεία έχουν κατεβάσει τα μολύβια εν αναμονή της νέας κυβέρνησης. Καμία υπογραφή δεν μπαίνει, καμία διαπραγμάτευση δεν γίνεται, τίποτα δεν προχωράει.

Αυτή τη στιγμή έχουν παγώσει οι διαδικασίες για τη λειτουργία του Ταμείου Εγγυήσεων για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με 1 δισ. ευρώ μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Παρότι η λειτουργία του ταμείου υπογράφηκε από την πρώην υπουργό Ανάπτυξης κυρία Αννα Διαμαντοπούλου και τον επικεφαλής της ΕΤΕπ κ. Πλ. Σακελάρη, η λειτουργία του προσκρούει σε διαδικαστικά ζητήματα και στην επιφυλακτικότητα της ΕΤΕπ να «περάσει» τη συμφωνημένη ρευστότητα μέσω των ελληνικών τραπεζών στην αγορά όσο βρίσκονται σε εκκρεμότητα δύο ζητήματα. Πρώτον, η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και, δεύτερον, η δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της έκθεσης της Blackrock για τα επισφαλή δάνεια των ελληνικών τραπεζών.

Δισεπίλυτο είναι το εξίσου σημαντικό ζήτημα της επανεκκίνησης των μεγάλων έργων υποδομής που έχουν σταματήσει από το 2010. Η διαπραγμάτευση της Ελλάδας με την ΕΤΕπ για τη δημιουργία ενός αντιστοίχου εργαλείου (Risk Sharing Instrument -RSI) το οποίο θα επιτρέψει την επανέναρξη των έργων έχει οδηγηθεί τις τελευταίες εβδομάδες σε αδιέξοδο. Για να υπάρξει συμφωνία, σύμφωνα με πηγές και από τις δύο πλευρές, απαιτείται επανασχεδιασμός και συμφωνία για ένα νέο μίγμα έργων που θα περιλαμβάνει οδικούς άξονες αλλά και ενεργειακά έργα (φωτοβολταϊκά κλπ.), ζήτημα στο οποίο φαίνεται να επιμένει η Γερμανία, η οποία έχει κυρίαρχο ρόλο στις αποφάσεις της ΕΤΕπ.

Η εγκύκλιος που κατήρτισε η ελληνική πλευρά για το πέμπτο κατά σειρά πακέτο στήριξης της ΕΕ εστιάζει στην κατάσταση της χώρας και των περιφερειών που έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση και την ανεργία.

Το μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης της ανεργίας σε επίπεδο Περιφερειών (για το δ΄τρίμηνο 2011 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2010) καταγράφεται στις Περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας (66,4%) και Βορείου Αιγαίου (60,0%). Αύξηση 57% παρουσίασε η ανεργία στην Πελοπόννησο, 53,9% στην Αττική και 49,0% στην Κεντρική Μακεδονία. Μείωση της ανεργίας χάρη στον τουρισμό καταγράφηκε το 2011 μόνο στα Ιόνια Νησιά (-23,2%) και Νότιο Αιγαίο (-26,5%). Αντιθέτως στην Κρήτη καταγράφηκε άλμα 36,9%.

Χαρακτηριστικό είναι ότι στο τέλος του 2011 το ποσοστό των «νέων ανέργων» σε όλη την επικράτεια, δηλαδή όσων εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας αναζητώντας απασχόληση, ανέρχεται στο 24,0% του συνόλου των ανέργων ενώ οι μακροχρόνια άνεργοι (αυτοί που αναζητούν εργασία για 12 μήνες και άνω, ανεξάρτητα αν είναι «νέοι» ή «παλαιοί» άνεργοι), αποτελούν αντίστοιχα το 54,6%.

Συνοπτικά, οι θεματικοί στόχοι της κοινής ευρωπαϊκής στρατηγική (Ε2020) είναι οι ακόλουθοι: «1. Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας. 2. Ενίσχυση της πρόσβασης, χρήσης και ποιότητας, των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών. 3. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, του γεωργικού τομέα, και της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών. 4. Ενίσχυση της μετάβασης προς την οικονομία χαμηλών εκπομπών ρύπων σε όλους τους τομείς. 5. Προώθηση της προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές, της πρόληψης και της διαχείρισης του κινδύνου. 6. Προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων. 7 Προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και απομάκρυνση των σημείων συμφόρησης σε σημαντικά δίκτυα υποδομών. 8 Προώθηση της απασχόλησης και υποστήριξη της κινητικότητας των εργαζομένων. 9. Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης της φτώχειας. 10. Επένδυση στην εκπαίδευση, τις δεξιότητες και στη δια βίου μάθηση. 11. Βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης».

Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει ότι το δίμηνο Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου 2012 θα γίνει «υποβολή προτάσεων φορέων για κατευθύνσεις Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής και Διαμόρφωση Κατευθύνσεων Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής», ουσιαστικά η Ελλάδα θα διατυπώσει με σαφήνεια τις ανάγκες και τις προτεραιότητες της. Στις αρχές του 2013 αναμένεται η έγκριση σε επίπεδο Ενωσης των Κανονισμών των διαρθρωτικών ταμείων, του Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου και του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου. Το φθινόπωρο 2013 προβλέπεται η υποβολή των επιχειρησιακών Προγραμμάτων στην ΕΕ με στόχο την ένταξη της ροής των κονδυλίων από το 2014 και μετά.

Ο σχεδιασμός της συνολικής αναπτυξιακής στρατηγικής της χώρας θα γίνει με αρμοδιότητα του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (ΥΠΑΑΝ), σε συνεργασία με τα καθ΄ύλην αρμόδια Υπουργεία και τις Περιφερειακές Αρχές.