Στην «κόψη του ξυραφιού» βρίσκονται δεκάδες αλυσίδες μαζικής εστίασης (fast food) αδυνατώντας να παρακολουθήσουν την τρομακτική πτώση των πωλήσεων. Τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης επιδείνωσε η κατά 15 μονάδες αύξηση του ΦΠΑ (από 8% σε 23%), με αποτέλεσμα σχεδόν όλες οι αλυσίδες να είναι ζημιογόνες. Παράλληλα φαίνεται ότι λόγω του υψηλού ΦΠΑ έχει αποκτήσει μεγάλες διαστάσεις το φαινόμενο της φοροδιαφυγής, δεδομένου ότι, όπως εξηγούν πηγές της αγοράς, το κίνητρο πλέον είναι ισχυρό. Και έτσι δημιουργείται περιβάλλον αθέμιτου ανταγωνισμού από τα χιλιάδες μικρά καταστήματα εστίασης σε βάρος των μεγάλων αλυσίδων, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν έχουν τη δυνατότητα να μην κόψουν αποδείξεις.
Οπως τονίζεται χαρακτηριστικά από παράγοντες της αγοράς, ο υψηλός συντελεστής του ΦΠΑ στον οποίο έχει ενταχθεί η μαζική εστίαση από τον Σεπτέμβριο του 2011 είναι «ένα μέτρο που προωθεί και ενθαρρύνει την ανομία και τη φοροδιαφυγή, πλήττοντας ακόμη περισσότερο τον κρατικό προϋπολογισμό. Τα ποσοστά αυτών που δεν κόβουν αποδείξεις αυξάνονται επικίνδυνα προκαλώντας αθέμιτο ανταγωνισμό στην αγορά και δημιουργούν προϋποθέσεις για διεύρυνση της παραοικονομίας». Πόσω μάλλον που οι αποδείξεις δεν συντελούν στην αύξηση του αφορολόγητου ορίου.
Ο μετρούμενος κλάδος μαζικής εστίασης – δεν συμπεριλαμβάνονται οι φούρνοι και τα μεμονωμένα «ανώνυμα» εστιατόρια – είναι από τους σημαντικότερους της ελληνικής αγοράς. Οι ετήσιες πωλήσεις του ανέρχονται σε 2,1 δισ. ευρώ. Ωστόσο μόνο το 27% ελέγχεται από τις οργανωμένες αλυσίδες του κλάδου – Goody’s, Everest, McDonald’s, Γρηγόρης, KFC, Roma Pizza, Bενέτης, Pizza Hut, Πίτα Παν κτλ. -, ενώ το υπόλοιπο 73% ανήκει σε χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις.
Η κρίση έχει αλλάξει τον τρόπο ζωής των καταναλωτών. Σύμφωνα με έρευνα της Nielsen, το 88% έχει μειώσει αισθητά τις εξόδους του συγκριτικά με άλλους Ευρωπαίους, με την πρόοδο της κρίσης συνεχίζουν να μην προτιμούν τα γεύματα εκτός σπιτιού και ένας στους τρεις έλληνες καταναλωτές δεν έχει χρηματική ρευστότητα, ενώ τα όποια επιπλέον χρήματα διατίθενται για την αποπληρωμή δανείων και πιστωτικών καρτών.
Τη μεγαλύτερη πτώση πωλήσεων παρουσιάζει η αγορά της πίτσας με 30%, ακολουθούν το σουβλάκι με 28%, οι αλυδίδες καταστημάτων με μπέργκερ (fast food) με 26%, οι αλυσίδες με σάντουιτς με 24%, με καφέ 24% και τα επώνυμα εστιατόρια με 23%. Και το ενδεχόμενο ανάκαμψης, αν δεν γίνει «κάτι», δεν είναι ορατό.
Σε επιστολή που απέστειλε στα μέσα του περασμένου Δεκεμβρίου ο κ. Θανάσης Παπανικολάου, πρόεδρος του Συνδέσμου Επωνύμων Οργανωμένων Αλυσίδων Εστίασης (ΣΕΠΟΑ), προς τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Οικονομικών κ. Ευ. Βενιζέλο διεκτραγωδώντας την κατάσταση που επικρατεί στον κλάδο σημειώνει: «Παρατηρείται μέχρι σήμερα μείωση πωλήσεων 40%, με πρόβλεψη ως τον Μάρτιο του 2012 το ποσοστό αυτό να διαμορφωθεί σε δυσθεώρητα ποσοστά, με βάση τη συνεχώς μειούμενη διαθέσιμη δαπάνη των καταναλωτών μας. Ως αποτέλεσμα, δεκάδες καταστήματα οδηγήθηκαν σε «λουκέτο», με άμεση συνέπεια τη δραματική μείωση χιλιάδων θέσεων εργασίας. Υπενθυμίζεται ότι ο κλάδος της εστίασης τον Σεπτέμβριο του 2011 απασχολούσε 600.000 εργαζομένους, ενώ η μείωση κατά 20%, όπως διαφαίνεται, των θέσεων εργασίας για την επόμενη χρονιά θα δημιουργήσει πάνω από 100.000 νέους ανέργους».
Προς επίρρωσιν αυτών των εκτιμήσεων ο κ. Παπανικολάου, ο οποίος είναι και ο μάνατζερ του τομέα μαζικής εστίασης του ομίλου MIG (Goody’s, Everest, La Pasteria κτλ.), μιλώντας προς «Το Βήμα» είπε: «Κάθε μήνα απολύουμε εικοσάδες εργαζομένων, η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Από τα 167 καταστήματα Goody’s τα 84 είναι ζημιογόνα».
Αν και ο υπουργός Οικονομικών δεν φαίνεται να συζητεί το ενδεχόμενο μείωσης του ΦΠΑ στα επίπεδα του 10%, όπως ζητούν οι αλυσίδες μαζικής εστίασης, ωστόσο ευήκοον ους τείνει ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας κ. Αντώνης Σαμαράς.
Σε συνάντηση που είχαν μαζί του οι εκπρόσωποι του ΣΕΠΟΑ απέσπασαν τη διαβεβαίωση του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας ότι θα ικανοποιήσει το αίτημά τους και, αν δεν είναι δυνατόν αυτό να γίνει στο ποσοστό που ζητούν οι επιχειρήσεις, σίγουρα η μείωση θα είναι σημαντική. Εν αναμονή λοιπόν των – πιθανόν – ευνοϊκών εξελίξεων, οι επιχειρήσεις του κλάδου αναζητούν τρόπους επιβίωσης. Προς το παρόν κλείνουν καταστήματα, περιορίζοντας το ζημιογόνο τμήμα του δικτύου τους, και κάνουν απολύσεις εργαζομένων, προκειμένου να μειώσουν το κόστος λειτουργίας.

Επιπτώσεις στον τουρισμό
Ως τον περασμένο Σεπτέμβριο που ο ΦΠΑ απογειώθηκε στο 23% η πτώση των πωλήσεων σε σχέση με το 2010 ήταν της τάξεως του 16%. Αμέσως μετά, λόγω της έντασης της κρίσης, η πτώση των πωλήσεων πλέον «τρέχει» με 40%.
Και όλα αυτά ενώ στην περιοχή της Μεσογείου όλες οι ανταγωνίστριες προς την Ελλάδα χώρες στον τουρισμό έχουν ΦΠΑ στη μαζική εστίαση που κυμαίνεται από 7% ως και 10%, έχοντας ως εκ τούτου συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι της χώρας μας. Στη Γαλλία ο ΦΠΑ της μαζικής εστίασης είναι 7%, στην Ιταλία 10%, στην Ισπανία 8%, στην Κύπρο 8%, όπως και στην Τουρκία.
Στην επιστολή που απέστειλε στα μέσα του περασμένου Δεκεμβρίου ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επωνύμων Οργανωμένων Αλυσίδων Εστίασης (ΣΕΠΟΑ) κ. Θανάσης Παπανικολάου προς τον υπουργό Οικονομικών κ. Ευάγγελο Βενιζέλο επισημαίνεται χαρακτηριστικά ότι «ελλοχεύει ο κίνδυνος υπονόμευσης του συνολικού τουριστικού προϊόντος, αφού το κονδύλι της εστίασης, απαραίτητο σε κάθε τουριστικό προϋπολογισμό, καθίσταται μη ανταγωνιστικό σε σχέση με τις άλλες γειτονικές ή μεσογειακές χώρες-προορισμούς και αυτό επηρεάζει πολύ τα πακέτα χαμηλού προϋπολογισμού».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ