Με αυστηρούς όρους, «σφιχτά» χρονοδιαγράμματα, διαρκή και εντατική επιτήρηση των απαιτούμενων μέτρων από τους δανειστές αλλά και με δυσοίωνες προβλέψεις σε περίπτωση παρέκκλισης από το πολυετές πρόγραμμα διαρθρωτικών παρεμβάσεων και δημοσιονομικών μέτρων εγκρίθηκε από τη χθεσινή σύνοδο του eurogroup «η μεγάλης εμβέλειας συμφωνία» για την «άνευ προηγουμένου» απομείωση του ελληνικού χρέους (το κείμενο της απόφασης του Eurogroup εδώ).

Η «ιστορικής σημασίας» απόφαση (διαβάστε στα αγγλικά), όπως χαρακτηρίστηκε η συμφωνία από τον πρωθυπουργό Λουκά Παπαδήμο, προβλέπει τη χρηματοδότηση της χώρας με ένα νέο πακέτο 130 δισ. ευρώ η οποία όμως συνδέεται άμεσα με την οριστικοποίηση της συμμετοχής των ιδιωτών πιστωτών (PSI) στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.
To σχέδιο που ενέκριναν μετά από 13 ώρες διαβούλευσης οι 17 υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης στις Βρυξέλλες προβλέπει ότι το χρέος της Ελλάδας θα διαμορφωθεί στο 120,5% του ΑΕΠ το 2020 μετά την ολοκλήρωση του PSI και το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων κατά 53,5% επί της ονομαστικής τους αξίας.
Μία από τις βασικές προϋποθέσεις για την παροχή του νέου δανείου είναι η δημιουργία ειδικού λογαριασμού (όπως είχε προταθεί προ ημερών από τη γερμανίδα καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ και τον γάλλο πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί) από τον οποίο θα καταβάλλονται από το ελληνικό δημόσιο κατά προτεραιότητα έναντι άλλων δαπανών οι τόκοι του δανείου. Μάλιστα η θέσπιση αυτού του μηχανισμού για τη διασφάλιση των πιστωτών προβλέπεται να λάβει συνταγματική κατοχύρωση «το συντομότερο δυνατό».
Επιπλέον η παρουσία της «Ομάδας δράσης» (task force) με επικεφαλής τον Χορστ Ράιχενμπαχ καθίσταται μόνιμη και πιο ισχυρή στο πλαίσιο της εποπτείας των μεταρρυθμιστικών μέτρων τα οποία καλείται να λάβει η ελληνική κυβέρνηση. Επίσης προβλέπεται η θέσπιση μιας μόνιμης αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Αθήνα στα πρότυπα του αντίστοιχου γραφείου που διατηρεί ήδη το ΔΝΤ στην Τράπεζα της Ελλάδας.
Σημειώνεται ότι η διαδικασία ανταλλαγής των ελληνικών ομολόγων ξεκινά τις επόμενες ημέρες και αναμένεται να ολοκληρωθεί τις επόμενες ημέρες μετά τις «προαπαιτούμενες ενέργειες» τις οποίες έχει δεσμευθεί να αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση.

Το ελληνικό πρόγραμμα θα παραμείνει επισφαλές
Ωστόσο στο χθεσινό eurogroup παρουσιάστηκε η έκθεση του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και της Κομισιόν για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Στο κείμενο των 9 σελίδων σημειώνεται ότι χωρίς την έγκαιρη και κατά γράμμα εφαρμογή των μέτρων που έχει δεσμευθεί να υλοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση το χρέος θα ακολουθήσει ανοδική πορεία τα επόμενα χρόνια, αγγίζοντας το 178% του ΑΕΠ το 2015 για να περιοριστεί στο 160% το 2020. Ακόμα εκτιμάται ότι αν επιβραδυνθούν οι μεταρρυθμίσεις ή δεν εισπραχθούν τα προσδοκώμενα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις τότε η επίτευξη θετικού ρυθμού ανάπτυξης μετατίθεται για το 2014 (με ανάπτυξη του ΑΕΠ κοντά στο 1,5%).
Ομως ακόμα πιο ανησυχητικό είναι ένα από τα εναλλακτικά σενάρια της έκθεσης που προβλέπει την πιθανότητα να χρειαστεί νέα χρηματοδότηση της Ελλάδας με ποσό κοντά στα 50 δισ. ευρώ το 2014, όταν δηλαδή θα έχει ολοκληρωθεί η εκταμίευση των δόσεων του πρώτου δανείου. Συγκεκριμένα σημειώνεται ότι:
-αν η Ελλάδα δεν καταφέρει να καλύψει το πρωτογενές έλλειμμα του προϋπολογισμού (στο -1% το 2012) και να καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα πάνω από 2,5%, τότε το χρέος αντί να μειωθεί θα αυξηθεί.
-αν τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις δεν φτάσουν τα 46 δισ. ευρώ όπως είχε υπολογιστεί αρχικά αλλά περιοριστούν στα 10 δισ. ευρώ μέχρι το 2020, τότε το χρέος θα φτάσει την ίδια χρονιά το 148%.
-αν ο ρυθμός ανάπτυξης δεν παραμείνει σε ετήσια βάση διαρκώς πάνω από το 1%, τότε το χρέος θα φτάσει το 143%.
-αν το κόστος δανεισμού του μηχανισμού στήριξης (από τον οποίο χρηματοδοτείται κατά μεγάλο μέρος η Ελλάδα) αυξηθεί κατά 100 μονάδες βάσης (λόγω υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας), τότε το ελληνικό χρέος θα ανέλθει στο τέλος της δεκαετίας στο 135%.

Τα μέτρα θα επιτείνουν βραχυπρόθεσμα την ύφεση
Η ανάλυση της τρόικας επισημαίνει ότι «ίσως καταστεί αναγκαία η συμμετοχή του επίσημου τομέα» στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ενώ υπογραμμίζεται ότι οι εκτιμήσεις για την πορεία του χρέους θα πρέπει να αναθεωρηθούν μετά τα αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης για τη συμμετοχή ιδιωτών πιστωτών στο κούρεμα.

Το βασικό σενάριο σύμφωνα με το οποίο το χρέος θα φτάσει το 129% το 2020 βασίζεται στην υπόθεση ότι η συμμετοχή ιδιωτών θα ανέλθει στο 95%. Ομως για κάθε πέντε ποσοστιαίες μονάδες απόκλισης από αυτό το ποσοστό το χρέος θα αυξάνεται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες μέχρι το 2020. Για παράδειγμα αν η συμμετοχή στην αναδιάρθρωση ανέλθει στο 90% το χρέος (σύμφωνα με το «αισιόδοξο» βασικό σενάριο) θα φτάσει το 131%.

Οι συντάκτες της έκθεσης σημειώνουν ότι «αν δεν ενταθεί η εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων τότε η ανεργία θα σημειώσει μεγαλύτερη αύξηση και ύφεση θα βαθύνει επιμηκύνοντας τη διαδικασία εσωτερικής υποτίμησης.
Τα αρνητικά σενάρια της αναθεωρημένης έκθεσης της τρόικας βασίζονται σε τρεις θεμελιώδεις διαπιστώσεις. Η πρώτη αφορά την βαθύτερη του αναμενόμενου ύφεση για το 2011 ενώ η δεύτερη σχετίζεται με αρνητικές προοπτικές για το σύνολο της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας οικονομίας. Όμως ο τρίτος παράγοντας είναι η ίδια εφαρμογή των συμφωνηθέντων μεταρρυθμίσεων η οποία μακροπρόθεσμα θα δώσει ώθηση στην ανάπτυξη όμως «αρχικά θα βαθύνει την οικονομική επιβράδυνση».
Η έκθεση αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «δεδομένων των κινδύνων, το ελληνικό πρόγραμμα πιθανόν θα εξακολουθήσει να είναι ευεπίφορο σε κάποιο ατύχημα ενώ θα παραμείνουν τα ερωτηματικά σχετικά με τη βιωσιμότητά του»


Ολόκληρη η συνέντευξη του πρωθυπουργού, Λ. Παπαδήμου, και του υπουργού Οικονομικών, Ευ. Βενιζέλου, μετά την ολοκλήρωση του Eurogroup

Αναλυτικά όλες οι συμβάσεις:

Eurogroup statement

Greece: Preliminary Debt Sustainability Analysis

Terms for bond swap

Η συμφωνία για το PSI