Ως «σανίδα σωτηρίας» στις δύσκολες στιγµές που περνούν οι ελληνικές τράπεζες µπορούν να λειτουργήσουν στην παρούσα κρίση οι θυγατρικές τους στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και της Τουρκίας. Η διορατικότητα των διοικήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυµάτων να επενδύσουν την προηγούµενη δεκαετία στις αναδυόµενες αγορές των χωρών του πρώην ανατολικού µπλοκ αποδεικνύεται καθοριστικής σηµασίας για το µέλλον των εγχώριων χρηµατοπιστωτικών οµίλων. Η συνεισφορά των κερδών από το εξωτερικό στα συνολικά τους µεγέθη έφτασε σε επίπεδα που επέτρεψαν την τελευταία διετία, µετά το ξέσπασµα της κρίσης, την αντιστάθµιση των ζηµιών που καταγράφονται στην ελληνική αγορά. Ακόµη και µετά την αποτύπωση του «κουρέµατος» των οµολόγων κατά 21% στα µεγέθη του δευτέρου τριµήνου, το τελικό αποτέλεσµα για την πλειονότητα των οµίλων ήταν θετικό.
Σήµερα η ρευστοποίηση µονά δων εκτός Ελλάδος αποτελεί µέρος των σχεδίων που εκπονούν οι τραπεζίτες για να αναπληρώσουν τα κεφάλαια που θα χαθούν από τη διαδικασία του PSI αλλά και από τις προβλέψεις που θα διενεργηθούν καθ΄ υπόδειξη της Τράπεζας της Ελλάδος, µε βάση σχετική µελέτη του ελεγκτικού οίκου της BlackRock Solutions. Αν και ακόµη δεν µπορούν να γίνουν ακριβείς προβλέψεις για το µέγεθος των κεφαλαιακών αναγκών που θα προκύψουν και θα πρέπει να καλυφθούν ως και το τέλος του τρίτου τριµήνου του 2011, εκτιµάται ότι οι ιδιωτικές τράπεζες θα αναγκαστούν να προχωρήσουν σε αυξήσεις που µπορεί να προσεγγίσουν τα 30 δισ. ευρώ. Αν επαληθευτεί αυτό το σενάριο, θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο, υπό τις παρούσες συνθήκες που επικρατούν στις αγορές, να αντληθούν αυτά τα κεφάλαια µόνο από εκδόσεις νέων µετοχών και οµολόγων, χωρίς τη στήριξη του ∆ηµοσίου.
Ο διευθύνων σύµβουλος της Εθνικής Τράπεζας κ. Απ. Ταµβακάκης µιλώντας την περασµένη εβδοµάδα σε στελέχη της τράπεζας από όλη την Ελλάδα υπογράµµισε ότι πρωταρχικός στόχος αποτελεί η αποφυγή της προσφυγής στο Ταµείο Χρηµατοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), το οποίο σε µια τέτοια περίπτωση θα αποκτήσει λόγο στις αποφάσεις της διοίκησης. Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής η πώληση µειοψηφικών ποσοστών ή ακόµη και του 100% θυγατρικών αποτελεί µια εναλλακτική λύση άντλησης κεφαλαίων για όλες τις τράπεζες µε διεθνή παρουσία.
Οι θυγατρικές στο εξωτερικό αποτελούν ένα τραπεζικό σύστηµα από µόνες τους, µε ενεργητικό πάνω από τα 50 δισ. ευρώ, δίκτυο άνω των 3.500 καταστηµάτων και 40.000 εργαζοµένους, που στην παρούσα φάση µπορεί να συµβάλουν για να µη χαθεί ο έλεγχος των τραπεζών από τους σηµερινούς µετόχους τους.
Στο εννεάµηνο του 2011 τα κέρδη από τις δραστηριότητες σε Βαλκάνια, Ανατολική Ευρώπη, Τουρκία και Ρωσία για τις έξι µεγαλύτερες ελληνοκυπριακές τράπεζες διαµορφώθηκαν στα 332 εκατ. ευρώ, παρά τις δυσµενείς συνθήκες ρευστότητας που επικρατούν. Ειδικά από το µέσο του περασµένου καλοκαιριού η κατάσταση επιδεινώθηκε λόγω της καταγραφής εκροών στις καταθέσεις, ως αποτέλεσµα της αρνητικής ειδησεογραφίας για την Ελλάδα. «Υπό φυσιολογικές συνθήκες η ανάκαµψη των οικονοµιών στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης θα αποτελούσε ευκαιρία για τις ελληνικές τράπεζες για αύξηση της κερδοφορίας τους και ενίσχυση των µεριδίων τους στις τοπικές αγορές» σηµειώνει τραπεζικό στέλεχος που έχει περάσει από ελληνικό πιστωτικό ίδρυµα στα Βαλκάνια, προσθέτοντας ότι «δεν έχουµε τα “καύσιµα” για να ανταποκριθούµε στη ζήτηση για δανεικά».
Οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι, αφού λάβουν τον ερχόμενο Φεβρουάριο από την Τράπεζα της Ελλάδος το «λογαριασμό» για τις ανάγκες τους σε νέα κεφάλαια, θα έχουν περιθώριο περίπου δύο μηνών για να παρουσιάσουν τα σχέδια δράσης τους. Αυτά, εκτός από αυξήσεις κεφαλαίου, αναμένεται να περιλαμβάνουν και πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων. Πηγές από την Τράπεζα της Ελλάδος σημειώνουν ότι η εγχώρια νομισματική αρχή δεν θα έθετε εμπόδια στη διάθεση ακόμη και πλειοψηφικών πακέτων μετοχών των θυγατρικών. Η αξία του συνόλου των μονάδων στο εξωτερικό, όπως αποτυπώνεται στα «βιβλία» των ελληνικών ομίλων, φτάνει τα 15 δισ. ευρώ, ποσό που θεωρητικά μπορεί να καλύψει μεγάλο μέρος των κεφαλαιακών τους αναγκών και ταυτόχρονα να απελευθερώσει σημαντική ποσότητα ρευστότητας.
Οι τράπεζες έχουν ήδη δρομολογήσει κινήσεις πώλησης ορισμένων μονάδων τους, στο πλαίσιο σχεδίων επανακεφαλαιοποίησης που έχουν θέσει σε εφαρμογή νωρίτερα μέσα στο 2011. Η Εθνική Τράπεζα έχει εντάξει στο πλάνο κεφαλαιακής της ενίσχυσης την πώληση μειοψηφικού ποσοστού της Finansbank στην Τουρκία, ωστόσο η επιδείνωση των συνθηκών στις αγορές δεν επέτρεψε την ολοκλήρωση της συναλλαγής. Ο αρχικός στόχος ήταν η διάθεση του 20% της τουρκικής θυγατρικής για την άντληση τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ. Οι τελικές αποφάσεις αναμένονται μετά την ολοκλήρωση του PSI. Από την άλλη πλευρά, η Eurobank πούλησε το 70% της Polbank στην Πολωνία έναντι 490 εκατ. ευρώ, ενώ προωθεί και τη ρευστοποίηση ποσοστού ως και 70% στην τουρκική Tekfen, η οποία, σύµφωνα µε υπολογισµούς, νωρίτερα µέσα στον χρόνο µπορούσε να αποφέρει περί τα 400 εκατ. ευρώ.
Πωλητήριο έχει βάλει και η Τράπεζα Πειραιώς στη θυγατρική της στην Αίγυπτο Piraeus Bank Egypt. Ενδιαφέρον για την απόκτησή της είχε εκφράσει η Standard Chartered, ωστόσο τα γεγονότα στην περιοχή δεν επέτρεψαν την ολοκλήρωση της συµφωνίας. Σε κάθε περίπτωση, όµως, η πώληση της θυγατρικής αποτελεί αναπόσπαστο µέρος του σχεδίου κεφαλαιακής ενίσχυσης του οµίλου.
Εξάλλου, στο πλαίσιο του δικού της σχεδίου αναδιάρθρωσης, η ATEbank θα προχωρήσει σε διεθνή διαγωνισµό για την πώληση της θυγατρικής της ATEbank Romania. Η διοίκηση της τράπεζας ευελπιστεί ότι η πώληση θα έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος του πρώτου εξαµήνου του 2012.
* Οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών έχουν θέσει σε εφαρμογή σχέδια για την αυτονόμηση των θυγατρικών τους στο εξωτερικό ως προς το θέμα της ρευστότητας. Αυτή η ανεξαρτητοποίηση κρίνεται απαραίτητη λόγω της αδυναμίας των μητρικών να χρηματοδοτηθούν από την ελεύθερη αγορά. Το πρόβλημα ρευστότητας επηρεάζει αρνητικά τη δραστηριότητα των ελληνικών ομίλων στη ΝΑ Ευρώπη.
* Η κατάσταση αυτή είναι εμφανής στα αποτελέσματα εννεαμήνου των θυγατρικών στο εξωτερικό, όπου σε ετήσια βάση καταγράφεται μείωση των υπολοίπων στις χορηγήσεις ακόμη και άνω του 10% σε ορισμένες περιπτώσεις. Εξαίρεση αποτελεί η θυγατρική της Εθνικής Τράπεζας Finansbank, η οποία αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς, τόσο λόγω της ισχυρής ανάπτυξης στην τουρκική οικονομία όσο και εξαιτίας της χρηματοδοτικής αυτονομίας της. Η διοίκηση της Εθνικής πρόσφατα παρουσίασε πλάνο για τη δημιουργία μιας ενιαίας «ομπρέλας» υπό την οποία θα βρίσκονται όλες οι θυγατρικές στη ΝΑ Ευρώπη. Με τον τρόπο αυτόν θα είναι πιο εύκολη και φθηνή η εξασφάλιση ρευστότητας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
