Αναταράξεις στον αεροπορικό κλάδο της Ευρώπης – και όχι µόνο – προκάλεσε την εβδοµάδα που πέρασε ο σερ Στέλιος Χατζηιωάννου. Ο πληθωρικός ελληνοκύπριος επιχειρηµατίας ανακοίνωσε τη δηµιουργία µιας νέας αεροπορικής εταιρείας χαµηλού κόστους υπό την επωνυµία… fastJet. Πρόκειται βεβαίως – εφόσον το σχέδιο υλοποιηθεί και δεν αποτελέσει έναν τακτικό ελιγµό – για µια εταιρεία ευθέως ανταγωνιστική της περίφηµης easyJet, της εταιρείας δηλαδή που ο ίδιος ο sir Stelios ίδρυσε πριν από 16 χρόνια και αποτελεί το διαµάντι του στέµµατος του επιχειρηµατικού του οµίλου easyGroup. Είναι γνωστό, βέβαια, ότι ο sir Stelios βρίσκεται στα… µαχαίρια µε την easyJet, στην οποία, ειρήσθω εν παρόδω, είναι ο µεγαλοµέτοχος µε µερίδιο που φθάνει στο 38% του µετοχικού κεφαλαίου της. Αιτία της διαµάχης είναι η διαφωνία του µεγαλοµετόχου µε τις στρατηγικές της διοίκησης της επιχείρησης. Ο sir Stelios διαφώνησε από πέρυσι µε τα σχέδια επέκτασης της easyJet και συγκεκριµένα µε τα σχέδια της διοίκησης να αγοράσει νέα αεροσκάφη Airbus. ∆ιαφωνίες µεταξύ Χατζηιωάννου και διοίκησης υπήρξαν και για το θέµα καταβολής µερίσµατος από την επιχείρηση. Η easyJet αµέσως προειδοποίησε ότι θα κινηθεί δικαστικώς αν τα σχέδια για τη δηµιουργία της fastJet παραβιάζουν τη συµφωνία στην οποία είχε καταλήξει η εταιρεία µε τον πρώην επικεφαλής της. Συγκεκριµένα διευκρίνισε ότι η ίδρυση της fastJet παραβιάζει συµφωνία που είχε υπογράψει η easyJet µε τον κ. Χατζηιωάννου, σύµφωνα µε την οποία επί δύο έτη, δηλαδή ως τον Οκτώβριο του 2012, ο επιχειρηµατίας δεν θα αποκτήσει µερίδιο άνω του 10% σε ανταγωνιστική αεροπορική εταιρεία στην Ευρώπη. Προσέθεσε, ωστόσο, η easyJet ότι θα επιδιώξει να έχει έναν «εποικοδοµητικό διάλογο» µε τον sir Stelios.
Η πλευρά του Στέλιου Χατζηιωάννου ισχυρίζεται ότι η συµφωνία του Οκτωβρίου 2010 δεν ισχύει επειδή την έχει παραβιάσει πρώτη η easyJet, κάτι που η εταιρεία αρνήθηκε. Ο ίδιος ο κ. Χατζηιωάννου, άλλωστε, ο οποίος ελέγχει τα δικαιώµατα λειτουργίας της easyJet, προσέθεσε ότι θα εξακολουθήσει να προασπίζεται τη φήµη της easyJet και γενικά της επωνυµίας easy. Οπως αναφέρουν οι «Financial Times», «κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο sir Stelios θα συναντήσει δυσκολίες στην ίδρυση της νέας αεροπορικής εταιρείας». Η βρετανική οικονοµική εφηµερίδα επικαλούµενη στέλεχος της easyJet που δεν κατονοµάζει αναφέρει ότι «δεν υπάρχει χώρος στην Ευρώπη για άλλη αεροπορική εταιρεία χαµηλού κόστους».
Σύµφωνα µε τη δήλωση του στελέχους της easyJet, η προαναγγελία ίδρυσης ανταγωνίστριας εταιρείας από τον sir Stelios δεν είναι υλοποιήσιµη. «Η πιο ανησυχητική εξέλιξη είναι ότι ο sir Stelios ενδεχοµένως αποφάσισε να κλιµακώσει τον πόλεµο µε τη διοίκηση της εταιρείας» φέρεται να δήλωσε το στέλεχος της easyJet. Σε αναφορά του το BBC, άλλωστε, σηµειώνει ότι τον περασµένο µήνα ο sir Stelios συνεκάλεσε έκτακτη συνέλευση των µετόχων της easyJet για να εξεταστεί αίτηµά του να αποµακρυνθεί από τη διοίκηση της επιχείρησης ο µη εκτελεστικός διευθυντής Ρήγας Δογάνης. Το αίτηµα οφείλεται στην αντίθεση του sir Stelios στην απόφαση της εταιρείας να παραγγείλει νέα αεροσκάφη από την Airbus.
Την περασµένη Παρασκευή, ωστόσο, όπως αναφέρει το BBC, η easyJet ανακοίνωσε ότι ο κ. Χατζηιωάννου απέσυρε το αίτηµά του για έκτακτη συνέλευση των µετόχων. Την προηγουµένη η easyJet είχε ανακοινώσει ότι θα επιστρέψει περί τα 190 εκατ. στερλίνες (218,6 εκατ. ευρώ) στους µετόχους της, ποσό στο οποίο περιλαµβάνεται έκτακτο µέρισµα συνολικού ύψους 150 εκατ. στερλινών (172,5 εκατ. ευρώ). Ηταν µια «δικαίωση» του sir Stelios, ο οποίος το τελευταίο διάστηµα ζητούσε µεγαλύτερες ανταµοιβές στους µετόχους και περιορισµό των σχεδίων για επέκταση του στόλου.
Ο βρετανικός επενδυτικός όµιλος Schroders, που είναι ο πέµπτος µεγαλοµέτοχος της easyJet, χαρακτήρισε «περίεργο» το φαινόµενο «τη µια στιγµή ο sir Stelios να ασκεί κριτική στην εταιρεία επειδή θέλει να παραγγείλει νέα αεροσκάφη και την εποµένη να σχεδιάζει τη δηµιουργία µιας νέας αεροπορικής εταιρείας». Εν πάση περιπτώσει, οι ιδέες δεν έλειψαν ποτέ από τον ηλικίας 44 ετών επιχειρηµατία. Είτε πρόκειται για επιχειρηµατικές ιδέες – ας µην ξεχνάµε ότι ο όµιλός του δραστηριοποιείται ή δραστηριοποιήθηκε κατά καιρούς στην ενοικίαση αυτοκινήτων (easyCar), στις θαλάσσιες κρουαζιέρες (easyCruise), στα Ιnternet cafes (easyInternetcafe), στα ξενοδοχεία (easyHotel) και στις τηλεπικοινωνίες (easyMobile) – είτε πρόκειται για ιδέες που µοιάζουν περισσότερο µε στρατηγικούς ελιγµούς.
Η easyJet ιδρύθηκε το 1995 από τον δισεκατοµµυριούχο ελληνοκύπριο επιχειρηµατία σερ Στέλιο Χατζηιωάννου (ήταν τότε µόλις 28 ετών) χάρη σε ένα δάνειο 5 εκατ. στερλινών που πήρε από τον εφοπλιστή πατέ ρα του Λουκά. Οπως είχε εξηγήσει τότε ένας εκπρόσωπος της εταιρείας, «σκοπός µας είναι να πουλάµε εισιτήρια από το Ιnternet σε µια ενιαία τιµή που είναι ανταγωνιστική και να µην περιµένουµε την τελευταία στιγµή για να γεµίσουµε τα αεροπλάνα. ∆εν έχουµε ούτε λίστες αναµονής ούτε κρατήσεις θέσεων ούτε συνεργασίες µε άλλες εταιρείες ούτε σαλόνια ούτε επίναυλους καυσίµων. Πρόσθετες υπηρεσίες όπως το φαγητό και το ποτό χρεώνονται επιπλέον» .
Πρόκειται για ένα επιχειρηµατικό µοντέλο που αµφισβητήθηκε έντονα τον πρώτο καιρό της λειτουργίας του. Πολεµήθηκε, βεβαίως, από τις παραδοσιακές αεροπορικές εταιρείες, που κήρυξαν «πόλεµο τιµών» στην easyJet, κυρίως στις πιο προσοδοφόρες γραµµές της. Επίσης αντιµετωπίστηκε µε καχυποψία από το Σίτι του Λονδίνου, που στοιχηµάτιζε ότι το πείραµα δεν θα είχε µεγάλη διάρκεια. Και όµως το 2000 η εταιρεία εισήχθη στο Χρηµατιστήριο του Λονδίνου. Επειτα από την εξαγορά το 2002 της Go Fly, θυγατρικής της British Airways, η easyJet γιγαντώθηκε. Και την επόµενη χρονιά µε την παραγγελία 240 Airbus 319 η εταιρεία εκσυγχρονίστηκε και σκαρφάλωσε γρήγορα στη δεύτερη θέση της κατάταξης των ευρωπαϊκών εταιρειών χαµηλού κόστους, υπολειπόµενη µόνο της ιρλανδικής Ryanair σε επιβατική κίνηση.
Η εταιρεία που ξεκίνησε το 1995 τις πτήσεις της µε δύο νοικιασµένα Boeing 737-200 σήµερα διαθέτει έναν στόλο που αποτελείται από 186 αεροσκάφη (περιµένει να της παραδοθούν άλλα 37 που έχει παραγγείλει). Πέρυσι µετέφερε 42,4 εκατ. επιβάτες σε 129 προορισµούς. Και, παρά την κρίση, είναι κερδοφόρα! Το 2010 εµφάνισε κέρδη 121,3 εκατ. στερλινών (139,8 εκατ. ευρώ) και τζίρο 2.973,1 δισ. στερλινών (3.426,7 δισ. ευρώ).
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
