Η Ελλάδα, η οποία έφθασε ένα βήμα πριν από τον γκρεμό της χρεοκοπίας, καλείται τώρα να εφαρμόσει το σχέδιο στο οποίο συμφώνησε η κυβέρνηση με την τρόικα προτού ξεσπάσει η πολιτική θύελλα. Το σχέδιο αυτό- το οποίο, σημειωτέον, αποδέχθηκε σε όλα τα σημεία πλην των φορολογικών μέτρων και η Νέα Δημοκρατία- προβλέπει δρακόντεια μέτρα για τον περιορισμό των δαπανών του Δημοσίου και ασφυκτική εποπτεία προκειμένου να υλοποιηθούν κρίσιμες μεταρρυθμίσεις όσον αφορά την αγορά εργασίας, προϊόντα και υπηρεσίες, καθώς και τις ιδιωτικοποιήσεις ύψους 50 δισ. ευρώ που συμφωνήθηκαν, με σαφές μάλιστα χρονοδιάγραμμα.
«Το Βήμα της Κυριακής» παρουσιάζει σήμερα την έκθεση της τρόικας, την οποία έχουν στα χέρια τους οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης οι οποίοι συνέρχονται στο Λουξεμβούργο για να εγκρίνουν με πολιτικούς όρους και κριτήρια την καταβολή της πέμπτης δόσης των 12 δισ. ευρώ προς τη χώρα μας προκειμένου να αποφευχθεί η πρώτη άτακτη χρεοκοπία χώρας-μέλους της ευρωζώνης.
Και αυτό διότι η κατακλείδα της έκθεσης (με ημερομηνία 8 Ιουνίου) αναφέρει ότι «η χρηματοδότηση της Ελλάδας πρέπει να αναθεωρηθεί. Η επόμενη δόση δεν μπορεί να καταβληθεί προτού επιλυθεί το πρόβλημα» .
Ετσι πλέον εξηγούνται όλα: οι μυστικές διαπραγματεύσεις στο Λουξεμβούργο του τέως υπουργού Οικονομικών να επιτύχει τη συμφωνία, η πίεση προς την κυβέρνηση και τους βουλευτές να αποδεχθούν τα νέα μέτρα και να ψηφίσουν το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα και το πολιτικό πόκερ της αντιπολίτευσης που έσπρωχνε μαζί με την οικονομία και την κυβέρνηση στο κενό.
Η έκθεση όμως είναι αποκαλυπτική για το πώς φθάσαμε ως εδώ, αφού όλα εξελίσσονταν ομαλά και το μνημόνιο ήταν στις «ράγες» ως το τέλος του 2010.
Οπως σημειώνεται στην έκθεση, η οποία συντάχθηκε μετά τον δεύτερο έλεγχο της χρονιάς, οι κρίσιμοι παράγοντες ήταν η στασιμότητα στις μεταρρυθμίσεις της οικονομίας, η αποτυχία στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και η αδυναμία συγκράτησης των δαπανών από την κυβέρνηση.
Χαρακτηριστικά στην έκθεση αναφέρονται τα εξής:
«Μετά το ισχυρό ξεκίνημα το καλοκαίρι του 2010 και τη μείωση του ελλείμματος κατά περίπου πέντε μονάδες του ΑΕΠ το 2010, η μεταρρυθμιστική προσπάθεια παρουσίασε στασιμότητα τα τελευταία τρίμηνα. Η στασιμότητα οφείλεται αποκλειστικά σε “πολιτικούς κινδύνους” και στην “ικανότητα της διοίκησης” να εφαρμόσει το πρόγραμμα». Κατόπιν τούτων η τρόικα θεωρεί ότι η «παρέμβαση» είναι απαραίτητη για να διασφαλισθεί ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα δεν θα σταθεροποιηθεί σε επίπεδα μη βιώσιμα, αλλά επίσης απαιτείται μια κρίσιμη μάζα από διαρθρωτικές αλλαγές που θα ενισχύουν την οικονομική ανάκαμψη.
Η τρόικα προβλέπει ότι για ακόμη δύο τρίμηνα η οικονομία θα παραμείνει σε ύφεση καθώς θα επηρεασθεί από τα μέτρα μείωσης του ελλείμματος και την περιορισμένη ρευστότητα. Εφέτος η οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 3,8%, αλλά θα ανακτήσει αναπτυξιακό ρυθμό στις αρχές του 2012.
Ωστόσο αυτό που αναγνωρίζεται από τους τεχνοκράτες είναι ότι το «κλειδί» για την επιστροφή στην ανάπτυξη είναι η αποκατάσταση ομαλών συνθηκών ρευστότητας στην οικονομία.
Μάλιστα σημειώνεται ότι «η αποστολή συμφώνησε με την επισήμανση της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην κεφαλαιώδη σημασία που έχουν ο περιορισμός των καθυστερήσεων στις πληρωμές των προμηθευτών του Δημοσίου και η όσο το δυνατόν ταχύτερη αποκατάσταση των επιστροφών φόρων στην οικονομία», αλλά και στην ανάγκη να ενταθεί η προσπάθεια επιτάχυνσης της απορρόφησης κεφαλαίων από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ. Τέλος η τρόικα απαίτησε να γίνει εξονυχιστικός έλεγχος στις τράπεζες για να διαπιστωθούν οι πραγματικές κεφαλαιακές ανάγκες τους και απευθυνόμενη προς τους υπουργούς της ευρωζώνης σημειώνει ότι «η πορεία του κλάδου είναι συνδεδεμένη με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους».
O ι ελεγκτές, δηλαδή ο κ. Πόουλ Τόμσεν (εκπρόσωπος του ΔΝΤ), ο κ. Ματίας Μορς (εκπρόσωπος της ΕΕ) και ο κ. Κλάους Μαζούχ (της ΕΚΤ), στην έκθεσή τους υπογραμμίζουν τις αποκλίσεις στο σκέλος των εσόδων (παρά την προς τα κάτω αναθεώρηση των αρχικών προβλέψεων) αποδίδοντας την εξέλιξη αυτή αποκλειστικά στην αδυναμία της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη φοροδιαφυγή.
Επίσης επισημαίνεται η αδυναμία να μειωθούν οι πρωτογενείς δαπάνες. Σημειώνονται οι μεγάλες αποκλίσεις στις επιχορηγήσεις δημόσιων φορέων, οργανισμών και νοσοκομείων.
Ειδικά για το έλλειμμα η τρόικα επισημαίνει ότι αυτό διευρύνεται από μήνα σε μήνα και τονίζει: «Αν δεν αναληφθεί δράση,το έλλειμμα της κυβέρνησης θα παραμείνει κοντά στο επίπεδο του 2010, δηλαδή πάνω από 10% του ΑΕΠ». Για να κλείσει αυτή η διαφορά και το έλλειμμα να υποχωρήσει εφέτος στο 8% του ΑΕΠ (είναι ο νέος αναθεωρημένος στόχος) σημειώνεται ότι απαιτούνται μέτρα κοντά στις τρεις ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, δηλαδή κοντά στα 7 δισ. ευρώ.
Γέφυρες ανάμεσα στην κυβέρνηση και στη ΝΔ έριξε η τρόικα, η οποία ναι μεν θεώρησε μη ρεαλιστικές τις προτάσεις Σαμαρά για τη μείωση της φορολογίας κάλεσε, όμως και τις δύο πλευρές να « δουλέψουν μαζί το φθινόπωρο για τη νέα φορολογική μεταρρύθμιση ». Το πλήρες απόσπασμα της έκθεσης υπό τον τίτλο «Ζητούμενο η πολιτική συναίνεση» έχει ως εξής:
« Η αποστολή διαπίστωσε κάποια σημεία σύγκλισης μεταξύ του προγράμματος οικονομικής σταθεροποίησης της κυβέρνησης και των πολιτικών προτάσεων του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης (ΝΔ). Η Νέα Δημοκρατία υποστηρίζει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων, ενώ υπάρχει σύγκλιση απόψεων του κόμματος σε ό,τι αφορά τις περισσότερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στην τόνωση της ανάπτυξης. Σε ό,τι αφορά τα φορολογικά, υπάρχει επίσης συναίνεση της ΝΔ στον στόχο για μείωση του ελλείμματος και περιορισμό του χρέους σε ένα βιώσιμο επίπεδο. Επιπλέον, ένας αριθμός μέτρων του προγράμματος σταθεροποίησης, όπως είναι η υιοθέτηση ενός σχήματος εργασιακής εφεδρείας για τους πλεονάζοντες δημοσίους υπαλλήλους, η κατάργηση ή η συγχώνευση δημοσίων υπηρεσιών, η κατάργηση των φορολογικών προνομίων, τα αντικειμενικά κριτήρια για τους αυτοαπασχολουμένους και τα μέτρα για την καταπολέμηση της σπατάλης στην Υγεία, έχουν ληφθεί από το οικονομικό πρόγραμμα της ΝΔ. Ωστόσοη αποστολή πιστεύει ότι οι μεγάλες μειώσεις φόρων (ΦΠΑ, φόρου φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων, φόρων επί των καυσίμων και κοινωνικών εισφορών) στο οικονομικό πρόγραμμα της ΝΔ είναι μη ρεαλιστικές και ασύμβατες με τις συνολικές στοχεύσεις του προγράμματος σταθεροποίησης. Τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευσηθα πρέπει να δουλέψουν από κοινού από το φθινόπωρο και μετά για την υιοθέτηση μιας δημοσιονομικά ουδέτερης φορολογικής μεταρρύθμισης που θα κατατείνει στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και στην εξάλειψη των φοροαπαλλαγών, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μείωση φορολόγησης της εργασίας».
Τεχνοκράτες που θα προσληφθούν από την ελεύθερη αγορά- τράπεζες, σύμβουλοι επιχειρήσεων- και δύο πρόσωπα που θα επιλέξουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Εurogroup θα αναλάβουν να «τρέξουν» το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων και αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, ώστε η Ελλάδα να αντλήσει 50 δισ. ευρώ ως το 2015.
Το μοντέλο στο οποίο θα στηριχθεί το όλο εγχείρημα θυμίζει την «Τρόιχαντ», τον οργανισμό που ανέλαβε να ρευστοποιήσει την κρατική περιουσία της Ανατολικής Γερμανίας στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Τότε μέσα σε διάστημα τριών ετών πουλήθηκαν περίπου 8.500 κρατικές επιχειρήσεις.
1. Θα διέπεται από την εθνική νομοθεσία, θα έχει εξαετή διάρκεια ζωής, θα διοικείται από συμβούλιο στο οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Εurogroup θα έχουν το δικαίωμα να τοποθετήσουν δύο μέλη.
2. Το συμβούλιο θα στελεχωθεί από πρόσωπα (experts) που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα.
3. Θα ενημερώνει ανά τετράμηνο για τις δραστηριότητές του την κυβέρνηση, τους εταίρους και το Κοινοβούλιο.
4. Η κυβέρνηση και το Δημόσιο θα μεταβιβάσουν στο Ταμείο πλήρη «νομική και οικονομική» κυριότητα στις ΔΕΚΟ και στα περιουσιακά στοιχεία που πρόκειται να ιδιωτικοποιηθούν.
5. Δεν θα έχει το δικαίωμα να «επιστρέψει» στην κυβέρνηση περιουσιακά στοιχεία που δεν θα κατορθώσει να αξιοποιήσει.
6. Θα χρηματοδοτηθεί με 30 εκατ. ευρώ και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ώσπου να αντλήσει τα πρώτα έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις.
Η τρόικα, υποστηρίζοντας το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα το οποίο προκάλεσε την πολιτική θύελλα των τελευταίων εβδομάδων ως μοναδική λύση (κύριο σχέδιο) για την έξοδο από την κρίση, σημειώνει ότι στόχος του είναι να μειωθεί το έλλειμμα στο 2,5% του ΑΕΠ το 2014 και χαμηλότερα το 2015. Αλλά για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος απαιτείται η λήψη μέτρων που θα οδηγήσουν σε αύξηση των εσόδων και σε ταυτόχρονη μείωση των δαπανών του Δημοσίου κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, δηλαδή πάνω από 27 δισ. ευρώ.
Για να επιτύχει αυτή η προσπάθεια σημειώνει ότι πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις σε όλον τον δημόσιο τομέα, ξεκινώντας από τον στόχο της μείωσης του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων κατά 20% ως το 2015 και τον περιορισμό τους σε 577.000 από 727.000 άτομα σήμερα.
Σε οργανισμούς του Δημοσίου που θα κλείσουν θα εφαρμοστεί η εργασιακή εφεδρεία. Οπως σημειώνεται στην έκθεση «επιπλέον προσωπικό αναμένεται να τεθεί σε εργασιακή εφεδρεία», πρόταση που είχε κάνει η Νέα Δημοκρατία και είχε αποδεχθεί ο τέως υπουργός Οικονομικών, χωρίς όμως να προσδιορίζεται ο ακριβής αριθμός των εργαζομένων που θα αφορά αυτό το μέτρο.
Για να επιτευχθεί η μείωση του προσωπικού θα τηρηθεί η αρχή «μία πρόσληψη για κάθε 10 αποχωρήσεις» , ενώ δραστικές και σε βάθος πενταετίας θα είναι οι μειώσεις των μισθών και των συντάξεων του Δημοσίου, καθώς και όλων των δαπανών του.
Στην έκθεση αναγνωρίζεται ότι υπάρχει βελτίωση στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, που αποδίδεται σχεδόν αποκλειστικά στη μείωση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα. Υπογραμμίζεται όμως ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές δεν έχουν φθάσει ακόμη σε σημείο που να επιδρούν στην αύξηση της παραγωγικότητας και στην ικανότητα για ανάπτυξη.
Ορισμένα μέτρα και αλλαγές προετοιμάζονται για να βελτιώσουν το επιχειρηματικό κλίμα, ενώ ήδη ξεκίνησε η συζήτηση για μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης, κάτι που επισήμανε στην ομιλία του στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠαΣοΚ ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου. Για να προχωρήσουν οι διαρθρωτικές αλλαγές η τρόικα θα παράσχει «τεχνική βοήθεια» με την τοποθέτηση «project managers» στα υπουργεία για τη μεταρρύθμιση στην αγορά εργασίας, στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και στο fast track για τις επενδύσεις.
Στην έκθεση σημειώνεται μάλιστα ότι η κυβέρνηση ζήτησε «τεχνική βοήθεια» για τις αλλαγές στην Υγεία, στην κοινωνική ασφάλιση, στη φορολογία και στην αλλαγή του ΟΑΕΔ ειδικά στο σκέλος επανακατάρτισης του προσωπικού.
Στα δυσάρεστα συμπεράσματα της έκθεσης, που αποκαλύπτουν ότι η εφαρμογή του μνημονίου «έμεινε στη μέση» και οδήγησε στην αποτυχία της πρώτης δύσκολης προσπάθειας, επισημαίνεται: «Η Ελλάδα δεν θα είναι σε θέση να επιστρέψει στις αγορές το 2012. Το πρόγραμμα χρηματοδότησης που συμφωνήθηκε πριν από έναν χρόνο είναι ένα “μακρινό σενάριο”. Το κόστος χρηματοδότησης από τις αγορές παραμένει απαγορευτικό. Τα επιτόκια θα παραμείνουν στα ύψη για μερικά ακόμη τρίμηνα. Ο σκεπτικισμός των αγορών συνδέεται με τις αμφιβολίες όσον αφοράτην ικανότητα και τη διάθεση της ελληνικής κυβέρνησης και της κοινωνίας να προχωρήσει στη δημοσιονομική εξυγίανση και στην αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας». Κατόπιν τούτων η τρόικα σημειώνει ότι «η χρηματοδότηση της Ελλάδας πρέπει να αναθεωρηθεί. Το υπάρχον πρόγραμμα αυτή τη στιγμή υποχρηματοδοτείται. Η επόμενη δόση δεν μπορεί να καταβληθεί προτού επιλυθεί το πρόβλημα της υποχρηματοδότησης», εισηγούμενη ουσιαστικά τη λήψη πολιτικής απόφασης για τη στήριξη της ελληνικής οικονομίας ως και το 2014.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
