Χρήματα στην αγορά θα βγουν να ψάξουν πολλά πανεπιστήμια της χώρας, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους. Η κρατική χρηματοδότηση των ανώτατων Ιδρυμάτων έχει πέσει κατά 30%, ενώ σχολές όπως η Καλών Τεχνών, καταγγέλλει μείωση του προϋπολογισμού της σε σχέση με την περυσινή χρονιά έως και 50%. Με τα δεδομένα αυτά, οι πρυτάνεις των ΑΕΙ δεν περιμένουν την αλλαγή του Νόμου Πλαισίου για τη λειτουργία τους, αλλά έχουν… βγει στους δρόμους και ψάχνουν χρήματα. Τρεις «αιρετικές» προτάσεις καταθέτουν οι διοικήσεις των πανεπιστημίων Κρήτης, Αριστοτέλειου Θεσσαλονίκης και ο πρώην πρύτανης του πανεπιστημίου Πατρών, ώστε να μπορέσουν τα πανεπιστήμια να «αυτοσυντηρηθούν».
Πανεπιστήμιο Κρήτης: Ενα ιδιωτικό πανεπιστημιακό νοσοκομείο
Ο πρύτανης του πανεπιστημίου Κρήτης κ. Ι. Παλλήκαρης, προτείνει τη δημιουργία ενός ιδιωτικού πανεπιστημιακού νοσοκομείου που θα λειτουργήσει στην Κρήτη ως κέντρο «ειδικών» ιατρικών επιστημών και θα δρα ως κέντρο ανάπτυξης της ιατρικής τεχνολογίας εντός και εκτός Ελλάδος. «Ο υπουργός Υγείας της Κύπρου κ. Χρ. Πατσαλίδης ήδη μας δήλωσε ότι πολλοί κύπριοι πολίτες ενδιαφέρονται για την Ελλάδα ως ιατρικό προορισμό, ενώ αντίστοιχο ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί και από χώρες της Μέσης Ανατολής και της Σαουδικής Αραβίας» δηλώνει ο κ. Παλλήκαρης.
Μιλάμε βέβαια για ένα νοσοκομείο που θα κατασκευαστεί με ιδιωτικά κεφάλαια. Και όπως λέει ο κ. Παλλήκαρης «όποιος βάζει χρήματα σε μια επιχείρηση θέλει και να τα πάρει πίσω και σίγουρα αυτό δεν περιμένει ότι θα το κάνει μέσω του κράτους». Η κατασκευή ενός συμβατικού νοσοκομειακού συγκροτήματος στοιχίζει σήμερα περίπου 20 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που μπορεί να διπλασιαστεί σε περίπτωση ανάπτυξης ενός ολόκληρου ερευνητικού ιστού. Με δεδομένο μάλιστα ότι στο νησί έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια ιατρική τεχνολογία αιχμής που ήδη προσελκύει «ιατρικό τουρισμό», η διοίκηση του Ιδρύματος έχει έτοιμη την πρόταση της για το πρώτο ιδιωτικό πανεπιστημιακό νοσοκομείο στη χώρα.
Πού θα βρεθούν και τα λεφτά και με ποιο νομικό πλαίσιο μπορεί να λειτουργήσει ένα τέτοιο νοσοκομείο; «Υπάρχει ήδη το νομικό πλαίσιο που διέπει τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα και βέβαια πολλές εταιρείες που εδρεύουν στο εξωτερικό θα μπορούσαν να στηρίξουν ένα αντίστοιχο σχέδιο» απαντάει ο πρύτανης του πανεπιστημίου Κρήτης.
Η δημιουργία ενός αντίστοιχου «ιατρικού πάρκου» αποτελεί όραμα ετών για τους πανεπιστημιακούς γιατρούς του νησιού. «Δουλεύουμε πολλά χρόνια προς αυτή την κατεύθυνση» λέει στο «Βήμα» ο οφθαλμίατρος και διευθυντής της πανεπιστημιακής κλινικής του πανεπιστημίου Κρήτης κ. Μιλτ. Τσιλιμπάρης. «Αποτελεί το μεγάλο μας όνειρο και ήδη μπορώ να πω ότι οι υπηρεσίες που προσφέρουμε στους τομείς της οφθαλμολογίας και της μεταμόσxευσης μυελού των οστών είναι πρωτοπόρες διεθνώς» λέει ο κ. Τσιλιμπάρης.
«Αν τοποθετηθεί το πλαίσιο, πολλές ιδιωτικές εταιρείες του χώρου της υγείας που ενδιαφέρονται να παράγουν τεχνολογία μπορούν να έρθουν στη χώρα μας για να χρηματοδοτήσουν το σχέδιο αυτό» δηλώνει ο κ. Παλλήκαρης. Θυμίζει δε, ότι στο νησί λειτουργεί από το 1980 με επιτυχία το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας (ΙΤΕ) που θα μπορούσε να βοηθήσει στο εγχείρημα.
Οπως αναφέρει, το σχέδιο του πανεπιστημίου Κρήτης στοχεύει στη δημιουργία μια ομάδας επιχειρήσεων και ερευνητικών οργανισμών (gluster) σε συγκεκριμένα θεματικά πεδία που θα φέρουν την Ελλάδα σε ανταγωνιστικό επίπεδο διεθνώς.
Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης: Φωτοβολταϊκά και κοινωνικό συσσίτιο
Το θέμα της ενέργειας αποτελεί ένα μεγάλο κομμάτι του προϋπολογισμού των πανεπιστημίων, ο οποίος πλέον δεν καλύπτεται. Οπως είπε μάλιστα πρόσφατα ο αντιπρύτανης του πανεπιστημίου Αθηνών κ. Θ. Σφηκόπουλος, το μεγαλύτερο και αρχαιότερο Ιδρυμα της χώρας πληρώνει ετησίως 7 εκατομμύρια ευρώ στη ΔΕΗ. Τόσο το πανεπιστήμιο Αθηνών όσο και το Αριστοτέλειο της Θεσσαλονίκης έχουν ξεκινήσει μεγάλο πρόγραμμα δημιουργίας φωτοβολταϊκών συστημάτων με στόχο να εξοικονομήσουν μέρος των χρημάτων που δίνουν κάθε χρόνο στη ΔΕΗ, αλλά και τελικά να της πουλήσουν ρεύμα. Και τα δυο πανεπιστήμια υπολογίζουν ότι από αυτή την επένδυση θα κερδίσουν αρκετά χρήματα. Οπως δήλωσε στο «Βήμα» ο πρύτανης του Ιδρύματος κ. Γ. Μυλόπουλος, το ΑΠΘ αντιστρέφει τις σχέσεις του με τη ΔΕΗ και εκτός από τα οικονομικά οφέλη «δίνει ένα μάθημα στην κοινωνία για την ενσωμάτωση πράσινων πόρων».
Παράλληλα όμως το ΑΠΘ θα κερδίσει χρήματα και από ακόμη δύο δραστηριότητές του:
– Την αυτοδιαχείριση των κυλικείων και τα αναψυκτηρίων του, που θα «φύγουν» από τα χέρια ιδιωτών και θα τροφοδοτηθούν με βιολογικά προϊόντα, λαχανικά, φρούτα και φρέσκους χυμούς. Οι φοιτητές θα αγοράζουν ό,τι χρειάζονται έτσι από κυλικεία του πανεπιστημίου τους που θα καταλήγουν στα ταμεία του.
– Τη συνεργασία του με τον Δήμο Θεσσαλονίκης και τον κ. Γ. Μπουτάρη ώστε να διατεθεί η φοιτητική εστία του Ιδρύματος για κοινωνικά συσσίτια και το συγκεκριμένο κονδύλι που θα διέθετε ο δήμος, να φτάσει στο πανεπιστήμιο και όχι σε ιδιώτες.
Πανεπιστήμιο Πατρών: Πώληση υψηλής τεχνογνωσίας
Είναι γνωστό ότι το 70% με 80% της έρευνας στη χώρα μας παράγεται ετησίως στα πανεπιστήμια. Οι πόροι τους βέβαια είναι εφέτος περιορισμένοι και η ερευνητική δραστηριότητα μειωμένη. Ωστόσο, τα πανεπιστήμια αποτελούν το θύμα ενός παράδοξου νομικού πλαισίου που θέλει Ιδρύματα τα οποία λειτουργούν ως «βιομηχανίες γνώσης» να μην μπορούν να «εμπορευτούν» τα προϊόντα τους.
«Στο Πανεπιστήμιο Πατρών υπάρχει μια υψηλή τεχνογνωσία σχετικά με Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αλλά και σχετική οργάνωση Κέντρων παροχής υποστήριξης κρίσιμων πληροφοριακών εφαρμογών» λέει ο πρώην πρύτανης του πανεπιστημίου Πατρών κ. Στ. Κουμπιάς.
«Με βάση αυτή την τεχνογνωσία θα μπορούσε να αναπτυχθεί ένα Data Center (Κέντρο Δεδομένων) υψηλού επιπέδου το οποίο να παρέχει αναβαθμισμένες υπηρεσίες, τόσο στο εσωτερικό του Ιδρύματος, όσο και στο εξωτερικό του με έμφαση στην υποστήριξη δημόσιων φορέων». Κάτι τέτοιο φυσικά, θα αποτελούσε μία υπηρεσία που θα μπορούσε να πωλείται.
«Θα μπορούσαμε να φιλοξενήσουμε και να υποστηρίξουμε εξοπλισμό και προηγμένες υπολογιστικές υπηρεσίες, παροχή κατά περίπτωση κάποιας εικονικής μηχανής με συγκεκριμένο λειτουργικό σύστημα, υπηρεσίες εφαρμογών στο Internet, εφαρμογές back – up (αξιόπιστης αποθήκευσης κρίσιμων δεδομένων), υπηρεσίες ολοκλήρωσης λύσεων e – government και πιθανόν πιστοποίησής τους κλπ.» λέει ο κ. Κουμπιάς.
Για όποιον δεν καταλαβαίνει την πρακτική αξία των παραπάνω, ο πρώην πρύτανης θυμίζει ότι η ανάπτυξη αντίστοιχων εφαρμογών και συστημάτων έχει πολύ υψηλό κόστος και δεν μπορεί να υποστηριχθεί επαρκώς. «Πρέπει εδώ να σημειωθεί ένα κύριο συγκριτικό πλεονέκτημα όσον αφορά δημόσιους φορείς, δηλαδή αυτό της εγγυημένης εμπιστευτικότητας δεδομένων, κάτι που είναι εξαιρετικά σημαντικό και απαιτητό, ιδιαίτερα για κρίσιμα και ευαίσθητα δεδομένα δημόσιων οργανισμών» συνεχίζει ο κ. Κουμπιάς.
Γιατί δεν προχωρούν τότε;
Ιδεοληψίες, ταμπού και ένα ομολογουμένως διφορούμενο νομικό πλαίσιο δημιουργούν επί σειρά ετών την ανάγκη στα ελληνικά πανεπιστήμια να «σέρνονται» πίσω από το κράτος για τη χρηματοδότησή τους. Από τη μια πλευρά, πολλοί πανεπιστημιακοί αντιδρούν στην ιδέα του «πανεπιστημίου- επιχείρησης» θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο θα οδηγήσει στην ιδιωτικοποίησή τους «από το παράθυρο». Από την άλλη πλευρά, το μοναδικό ταμείο που δεν είναι… μείον στα πανεπιστήμια, είναι ο ειδικός λογαριασμός έρευνας που λειτουργεί στο εσωτερικό τους και συγκεντρώνει τα έσοδα απο τις ερευνητικές τους δραστηριότητες. Ο λογαριασμός αυτός υπόκειται σε ασφυκτικό κρατικό έλεγχο και έχει στείλει πανεπιστημιακούς στα δικαστήρια επειδή δεν χρησιμοποίησαν τα κονδύλια του για την έρευνα αλλά για π.χ. για τη φύλαξη.
Σε περίοδο κρίσης όμως, αναζητώνται λύσεις προς κάθε κατεύθυνση. Οι πανεπιστημιακοί επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους σε θέματα «αυτοχρηματοδότησης» και το κράτος αναζητάει απεγνωσμένα τρόπο απομάκρυνσης από τον μεγάλο όγκο της χρηματοδότησης τους. Εξέλιξη που βέβαια, μπορεί να ολοκληρωθεί μόνο εφόσον τα ΑΕΙ της χώρας αναλάβουν την πλήρη διοικητική και οικονομική τους αυτοτέλεια.
Το πανεπιστήμιο Αθηνών και ο αντιπρύτανης του κ. Θ. Σφηκόπουλος, έχουν ζητήσει τη δημιουργία ενός μεγάλου Ινστιτούτου στα πανεπιστήμια (ενδεχομένως με τη συνεργασία διαφορετικών Ιδρυμάτων) που θα λειτουργεί με την υπόσταση του νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου. Πάντως, όπως λέει ο κ. Σφηκόπουλος, τα πανεπιστημιακά ιδρύματα μπορουν σήμερα να κατοχυρώσουν «πατέντες» τους στη χώρα μας αλλά κάτι τέτοιο είναι δυσβάσταχτο οικονομικά σε διεθνές επίπεδο.
