Μαργαρίτα Μαντά: Σε κανέναν άνθρωπο δεν αξίζει η ερημιά

«Εφτιαξα την ιστορία δύο μοναχικών ανθρώπων, εξαιρετικά αξιοπρεπών μέσα στη μοναξιά τους, που προσπαθούν να συναντήσουν την αγάπη και την ελπίδα μέσα σε μια πόλη ερημωμένη όπως οι ζωές τους» λέει η σκηνοθέτρια Μαργαρίτα Μαντά για τον Κώστα (Κώστας Φιλίππογλου) και την Αννα (Αννα Μάσχα), τους δύο ήρωες της ταινίας της «Για πάντα». Στενή συνεργάτις του Θόδωρου Αγγελόπουλου, η Μαντά που δεν κρύβει την επιρροή της από τον Τεό, τραβά πια μόνη της κουπί μέσα στη φουρτουνιασμένη θάλασσα που λέγεται ελληνικός κινηματογράφος και στην οποία ο Χρήστος Κωνσταντακόπουλος, παραγωγός του «Για πάντα», ενδεχομένως να είναι ο ιδανικός πλοηγός.

Για πάντα

«Η ιδέα της ταινίας ήρθε στα τέλη του 2010. Και για μία ακόμη φορά γεννήθηκε από την Αθήνα. Από την ερημιά, από τη μοναξιά που η πόλη αυτή βιώνει με πολλή αξιοπρέπεια, ερήμην των κατοίκων της που ασελγούν επάνω της. Το «για πάντα» είναι μια τετριμμένη, καθημερινή φράση που χρησιμοποιούμε όλοι πολύ συχνά σαν μια ασύνειδη ανθρώπινη ευχή απέναντι στην απώλεια και στην έλλειψη. Ο τίτλος αυτός ήρθε μέσα μου μαζί με την ιδέα της ταινίας».

«Η μοναξιά και η μοναχικότητα είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα. Η μοναξιά είναι ερημιά, η ερημιά δεν αξίζει σε κανέναν άνθρωπο. Η μοναχικότητα είναι επιλογή. Και του χαρακτήρα του καθενός μας και των συνθηκών. Η μοναξιά δεν είναι καθόλου καλή παρέα. Διαστρεβλώνει, κακίζει. Η μοναξιά κυρίως κακίζει. Η μοναχικότητα αγαπά, έχει φίλους, έχει αγάπη να δώσει. Ο Κώστας και η Αννα στο «Για πάντα» δεν είναι «μοναξιασμένοι», είναι μοναχικοί, μόνοι τους σε μια πραγματικότητα καθημερινότητας που δεν τους ικανοποιεί αλλά και που δεν την αφήνουν να τους θανατώσει μέσα τους. Και ψάχνουν, με τον δικό τους, απόλυτα αξιοπρεπή τρόπο ο καθένας, να μην είναι πια μόνοι τους. Να βρουν αυτή την αγάπη που ο καθένας τους θέλει. Οχι ένα υποκατάστατο μοναξιάς, να βρουν την αγάπη».

«Από την τύχη σε επίπεδο πρακτικό δεν έχω βοηθηθεί. Φυτοζωώ προσπαθώντας να κάνω αυτά που θέλω να κάνω, όντας άνεργη τρία χρόνια τώρα, με τη στήριξη των φίλων μου και της οικογένειάς μου. Από την τύχη σε επίπεδο ηθικό, είμαι απίστευτα ευνοημένη. Γνώρισα στη ζωή μου κάποιους τεράστιους ανθρώπους. Πήρα πολλή αγάπη. Εκανα αυτό που ήθελα, να κάνω ταινίες και να γράφω, όπως εγώ το ήθελα. Και όλα αυτά χάρη στη μοναδική περιουσία που κατάφερα να έχω: τους φίλους μου. Και τους παλιούς και τους καινούργιους που ολοένα συναντώ. Χάρη στην οικογένειά μου, τη μάνα μου και τον αδερφό μου. Και έχω πάντα την τύχη, χάρη σε όλους τους παραπάνω, να συνεχίζω να κάνω τα πράγματα που θέλω και που νομίζω τα μοιράζομαι εξίσου μαζί τους. Και επειδή τύχη είναι να συναντάς στον δρόμο σου αγάπη και συντροφικότητα, ναι, είμαι πάρα, πάρα πολύ τυχερή».

«Το έχω πει πολλές φορές, θα το λέω για πάντα. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος είναι για εμένα ένας δάσκαλος ψυχής, ένας πανάκριβος φίλος και ένας σύντροφος στο όνειρο και στην ποίηση σαν μοναδική στάση ζωής απέναντι στο «τίποτα» που κάποιοι προσπαθούν να μετατρέψουν τον κόσμο. Η σχέση μας πέρασε όλα τα κύματα που περνούν όλες οι σχέσεις ανάμεσα σε ανθρώπους που τους ενώνουν πολύ ουσιαστικά πράγματα με τρόπο πολύ βαθύ, με τρόπο που χτίζει φιλίες και συναντήσεις ζωής οι οποίες διαρκούν πέρα από τον χρόνο της πεπερασμένης φυσικής ανθρώπινης ύπαρξης. Είμαι ένας πάρα πολύ τυχερός άνθρωπος που βίωσα αυτή τη συνάντηση και αυτή τη φιλία».

«Και αυτό το έχω πει πολλές φορές και θα το λέω για πάντα. Την εμμονή στη δική μου, ολόδική μου ταυτότητα πέρα από αγοραίες προκλήσεις και συγκυριακές μικροφιλοδοξίες. Την επιμονή και το πείσμα για την πραγμάτωση αυτού που ονειρεύομαι, ακριβώς όπως το ονειρεύομαι. Την αδιάλειπτη, πολύ σκληρή δουλειά γιατί το όποιο ταλέντο μπορεί να είναι μια βάση αλλά έργο παράγεται μόνο μέσα από ολοκληρωτικό δόσιμο, σε πείσμα όλων των δυσκολιών και με συνεχή αμφισβήτηση των ίδιων σου των ιδεών. Την αναγκαιότητα της συνομιλίας με τους άλλους και την αμφιβολία για τη δική σου απολυτότητα μέσα από αυτή τη συνομιλία».

«Βοηθούν τις ταινίες και τους δημιουργούς τους να ανοιχτούν στη διεθνή κινηματογραφική κοινότητα και να συνδιαλλαγούν με το παγκόσμιο κινηματογραφικό γίγνεσθαι. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι όλες οι ταινίες που επιλέγονται στα φεστιβάλ είναι καλές ταινίες ούτε ότι οι ταινίες που δεν επιλέγονται σε φεστιβάλ είναι κακές ταινίες. Οι συγκυρίες και η τύχη παίζουν πάντα τον ρόλο τους και σε καμία περίπτωση δεν καθορίζουν την αξία της κάθε ταινίας. Ούτε και την ανταπόκριση της κάθε ταινίας στους θεατές. Χρησιμοποιώ συνειδητά τη λέξη «θεατές» αντί της περίφημης, απρόσωπης λέξης «κοινό»».

«Εισπράττω αυτό που εισπράττουμε όλοι μας νομίζω. Το ελληνικό σινεμά, μέσα στη δίνη της λεγόμενης κρίσης, είναι ίσως, αν όχι το μοναδικό, ένα από τα ελάχιστα υγιή ζητήματα σε αυτή τη χώρα. Παράγεται ερήμην μιας πολιτείας η οποία ναρκοθετεί συστηματικά και την Παιδεία και τον Πολιτισμό, έχει ξεφύγει από μια ομφαλοσκόπηση που το ταλάνιζε επί χρόνια, χαρακτηρίζεται από έναν πλουραλισμό γενεών, θεμάτων και υφών, διακρίνεται διεθνώς συνέχεια αλλά παρ’ όλα αυτά δεν φαίνεται από τα εισιτήρια στις αίθουσες να αφορά τους έλληνες θεατές. Μιλάω για το «ελληνικό σινεμά δημιουργού». Το γιατί αυτό συμβαίνει όπως και το τι συμβαίνει διεθνώς και η κινηματογραφική αίθουσα δεν λειτουργεί πια όπως λειτουργούσε, είναι κάτι που πρέπει να απασχολήσει άμεσα ολόκληρη την αλυσίδα των συμμετεχόντων στην κατασκευή κινηματογράφου, ιδίως κινηματογράφου δημιουργού. Οχι μόνο στην Ελλάδα, παντού στον κόσμο. Το σινεμά αλλάζει, το σινεμά πάντα θα υπάρχει».

«Στον Χρήστο Κωνσταντακόπουλο με γνώρισε ο Κώστας Λαμπρόπουλος, κύριος παραγωγός της πρώτης μου ταινίας «Χρυσόσκονη». Ο Χρήστος αγάπησε τη «Χρυσόσκονη» και μου είπε όταν έχω καινούργια ιδέα ταινίας να τη συζητήσουμε. Πρωτοσυζήτησα μαζί του το «Για πάντα» χωρίς ακόμη να του δώσω σενάριο. Από εκεί και μέχρι αρκετά drafts σεναρίου, οι συνομιλίες μας με τον Χρήστο επί του σεναρίου υπήρξαν εξαιρετικά δημιουργικές και πολύτιμες και για μένα και, κυρίως, για την ταινία. Το «Για πάντα» είναι μια low budget ταινία, με κεφαλαιοποιήσεις αμοιβών όλων των βασικών συντελεστών της και ελάχιστες αμοιβές του υπόλοιπου, πολύ μίνι, συνεργείου της. Ο Χρήστος, σε μια εποχή όπου όλα έμοιαζαν αδύνατα να πραγματωθεί η ταινία, μου έδωσε τη δυνατότητα να την κάνω, πιστεύοντας σε αυτήν και, κυρίως, δρώντας δημιουργικά στην κατασκευή της. Δεν ξέρω αν ο Χρήστος Κωνσταντακόπουλος είναι «η ελπίδα του ελληνικού σινεμά». Ξέρω πως για μένα στάθηκε ένας πολύτιμος συνεργάτης και συνομιλητής και ελπίζω η ταινία να έχει ανταμείψει την πίστη του σε αυτήν και σε μένα».

«Σε αυτό που λέω ακριβώς παραπάνω. Οχι σε ένα υποκατάστατο μοναξιάς, στην αγάπη που εγώ έχω ανάγκη. Βρίσκω ελπίδα στην ύπαρξη των ανθρώπων στη ζωή μου. Σε αυτούς που αγαπάω και με αγαπάνε και είναι πάντα εδώ, ό,τι κι αν μου συμβαίνει, ό,τι τρελό κι αν θέλω να κάνω. Βρίσκω ελπίδα στο ότι έχω υγεία και δύναμη κάθε μέρα που ξυπνάω. Στο ότι κάθε μέρα ξυπνάω και περπατάω και απογοητεύομαι και κουράζομαι και θυμώνω και πάλι ξαναξυπνάω και ξαναπερπατάω και ονειρεύομαι και ξεθυμώνω και βάζω μπροστά κάτι καινούργιο. Με την άγρια χαρά του παιδιού που υπάρχει και δρα ό,τι κι αν συμβαίνει στον κόσμο. Αυτό».

πότε & πού:

Η ταινία «Για πάντα» θα προβάλλεται στις αίθουσες από την Πέμπτη 29 Ιανουαρίου.