Οι ολόσωμες Καρυάτιδες που αποτυπώνονται στις φωτογραφίες τις οποίες έδωσε στη δημοσιότητα το Υπουργείο Πολιτισμού την Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου στο πλαίσιο της νέας ενημέρωσης για την πρόοδο των ανασκαφικών εργασιών στον λόφο Καστά της Αμφίπολης αναμφίβολα εντυπωσιάζουν.

Παράλληλα- κι ενώ σοβαρές είναι οι ενδείξεις για ύπαρξη και τέταρτου θαλάμου – συστηματικά προετοιμάζεται η πρόσβαση στον τρίτο χώρο του μνημείου προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες αντιστήριξης – υποστύλωσης και να συνεχιστεί η ανασκαφική διαδικασία. Πληροφορίες από την ανασκαφή αναφέρουν ότι οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι αυξάνουν οι πιθανότητες ο τάφος να είναι ασύλλητος.

«Οι κατασκευαστές (του τύμβου της Αμφίπολης) είχαν λάβει μέτρα πρόνοιας για να αποφύγουν την τυμβωρυχία» υπογράμμισε η γενική γραμματέας Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, αναφερόμενη στην ανασκαφή της Αμφίπολης.

Μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό Ant1 είπε μάλιστα πως η ανάγκη υποστήλωσης «οφείλεται όχι στο ότι δεν είναι σε καλή κατάσταση, αλλά στο ότι από την κατασκευαστική του δομή ήταν επιχωσμένο με ποταμίσια άμμο», σε μια προσπάθεια αποτρεπτική για σύληση.

Ενώ σοβαρές είναι οι ενδείξεις για ύπαρξη και τέταρτου θαλάμου, προετοιμάζεται συστηματικά η πρόσβαση στον τρίτο χώρο του μνημείου προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες αντιστήριξης – υποστύλωσης και να συνεχιστεί η ανασκαφική διαδικασία.

Η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ έχει έως εξής:

«Με την αφαίρεση τριών σειρών από τους πωρόλιθους του τοίχου σφράγισης, μπροστά από τον δεύτερο διαφραγματικό τοίχο, αποκαλύφθηκαν ολόκληρες οι Καρυάτιδες, οι οποίες έχουν ύψος 2,27μ. Φορούν ποδήρη χιτώνα και μακρύ κροσσωτό ιμάτιο με πλούσιες πτυχώσεις. Φέρουν κοθόρνους, οι οποίοι είναι διακοσμημένοι με κόκκινο και κίτρινο χρώμα, ενώ τα ακροδάχτυλα των ποδιών τους έχουν αποδοθεί με εξαιρετική λεπτομέρεια.

Στέκονται επάνω σε μαρμάρινα βάθρα μήκους 1,33μ. και πλάτους 0,68μ., τα οποία έχουν αποκαλυφθεί, προς το παρόν, σε ύψος περίπου 0,30μ. Η όψη των βάθρων είναι διαμορφωμένη με στέψεις και ορθοστάτες. Ακολουθούν δηλαδή, τον τύπο της μαρμάρινης επένδυσης των τοίχων όλων των θαλάμων. Η απόσταση μεταξύ των δύο βάθρων είναι 1,68μ., όσο και το θυραίο άνοιγμα του πρώτου διαφραγματικού τοίχου με τις Σφίγγες.

Στην επιφάνεια του βάθρου της ανατολικής Καρυάτιδος, διακρίνεται κόκκινο χρώμα. Επίσης, κατά την αφαίρεση της αμμώδους επίχωσης πλησίον των Καρυάτιδων βρέθηκαν τμήματα των χεριών τους.

Στον τρίτο χώρο πραγματοποιήθηκε γεωτρητικός δειγματοληπτικός έλεγχος, με χειροκίνητο γεωτρύπανο, σε προεπιλεγμένες θέσεις. Έτσι, εντοπίστηκε μαρμάρινο θύρωμα, ανοίγματος 0,96 μ. , στο βόρειο τοίχο του.

Στον ίδιο χώρο πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις ως προς την περιεκτικότητα του αέρα, στο εσωτερικό του και προέκυψε ότι η περιεκτικότητα σε στοιχεία οξυγόνου και μονοξειδίου του άνθρακα βρίσκεται σε κανονικά επίπεδα. Αυξημένη είναι μόνο η σχετική υγρασία (87%), ενώ η θερμοκρασία κυμαίνεται από 21,5 – 22,70C.

Οι παραπάνω συνθήκες του μικροκλίματος του τρίτου χώρου δεν δημιουργούν κανένα πρόβλημα στους εργαζόμενους στο εσωτερικό του.

Πιθανόν υπόγειος ο τέταρτος θάλαμος

Σύμφωνα με δηλώσεις της γενικής γραμματέως του Υπουργείου Πολιτισμού σε ραδιοφωνικό σταθμό, ο τέταρτος θάλαμος ενδέχεται να είναι υπόγειος.

«Αυτό το οποίο μπορούμε να πούμε με τα δεδομένα που έχουμε είναι ότι υπάρχει ένα μαρμάρινο θύρωμα» σημείωσε η κ. Μενδώνη και πρόσθεσε ότι πρέπει «να προηγηθεί η αποχωμάτωση του τρίτου θαλάμου για να πούμε περισσότερα. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι κατεβαίνει προς τα κάτω, ότι είναι σε χαμηλότερο επίπεδο», αφήνοντας να εννοηθεί οτι ο επόμενος θάλαμος μπορεί να είναι υπόγειος.

Η κ. Μενδώνη είπε πάντως πάντως πως «η ανασκαφή θέλει τον χρόνο της» και πρόσθεσε: «Δεν ξέρουμε ακόμα τι κρύβεται στον τρίτο θάλαμο, για να πάμε στον τέταρτο».

Η ανασκαφή είναι μία αυστηρά επιστημονική διαδικασία, είπε και συμπλήρωσε: «Δεν μπορείς να τη βιάσεις, μπορείς, όμως να την επιταχύνεις, λαμβάνοντας κάποια συγκεκριμένα μέτρα προστασίας για τους εργαζόμενους και για το μνημείο».

Η γενική γραμματέας Πολιτισμού είπε ακόμη ότι έχει στηθεί στο μνημείο ένα πλήρες και σύγχρονο εργοτάξιο.

Η μορφολογία των ακροδάχτυλων των Καρυάτιδων διχάζει τους αρχαιολόγους

Η μορφολογία των δαχτύλων των ποδιών των Καρυάτιδων έχουν γίνει το νέο πεδίο μάχης των αρχαιολόγων.Ορισμένοι θεωρούν ότι δηλώνει πασιφανώς την ελληνική τους ταυτότητα, ενώ άλλοι εμφανίζονται πολύ πιο επιφυλακτικοί, τονίζοντας ότι αυτό που ονομάζεται«πους ο ελληνικός» στη γλυπτική μπορεί να ενισχύει την άποψη περί της ρωμαϊκής προέλευσης των Καρυάτιδων.

Τεχνικές εργασίες

Η πρόσβαση στον τρίτο χώρο του μνημείου για την τοποθέτηση αντιστήριξης- υποστύλωσης και η συνέχιση της ανασκαφικής διαδικασίας προετοιμάζεται συστηματικά με παράλληλες ενέργειες , οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη.
Αποφασίστηκε από την διεπιστημονική ομάδα η είσοδος στον τρίτο χώρο, να μην γίνει από την οπή στο άνω δυτικό μέρος του τρίτου διαφραγματικού τοίχου, αλλά διά της αρχαίας εισόδου. Επομένως, πριν από οποιαδήποτε άλλη εργασία θα αφαιρεθεί επίχωση από τον δεύτερο χώρο, θα απομακρυνθεί το πεσμένο τμήμα του υπέρθυρου και θα υποστυλωθεί το θύρωμα μεταξύ δεύτερου και τρίτου χώρου, με ξύλινα στοιχεία.

Θα ενισχυθεί η αντιστήριξη στο δεύτερο χώρο, σε κατώτερη στάθμη, ώστε να αναληφθούν οι πρόσθετες εξωτερικές ωθήσεις γαιών, μετά από την απομάκρυνση της επίχωσής του.

Προετοιμάζεται δάπεδο εργασίας, με την απομάκρυνση χώματος από τον δεύτερο χώρο, ώστε να είναι δυνατή η είσοδος μεγάλου μήκους μεταλλικών στοιχείων αντιστήριξης και υποστύλωσης του τρίτου χώρου. Επίσης θα αφαιρεθούν πρόσθετοι λίθοι από τον τοίχο σφράγισης, μπροστά από τις Καρυάτιδες, για την τοποθέτηση της μεταφορικής ταινίας απομάκρυνσης χώματος και της γερανογέφυρας μεταφοράς λίθων, από τον τρίτο χώρο.
Απομάκρυνση χώματος, κατά 1μ., από τον πρώτο χώρο (σχεδόν ως το δάπεδο) και επέκταση της αντιστήριξης και υποστύλωσης του, επίσης λόγω της αλλαγής στάθμης της εσωτερικής επίχωσης.

Οι εργασίες καταβιβασμού της επίχωσης, εξωτερικά και πάνω ακριβώς από το μνημείο, θα πραγματοποιηθούν μετά την πρώτη φάση προσωρινής αντιστήριξης-υποστύλωσης του τρίτου χώρου, πριν δηλαδή, να ξεκινήσει η απομάκρυνση της επίχωσης.

Είναι σε εξέλιξη η μελέτη των μέτρων αντιστήριξης και υποστύλωσης του τρίτου χώρου, ώστε να καθορισθούν οι ποσότητες και οι θέσεις τοποθέτησης των στοιχείων αντιστήριξης-υποστύλωσης, καθώς και οι φάσεις τοποθέτησης, σε συνάρτηση με την ανασκαφική εργασία.

Για την αντιμετώπιση της απορροής των ομβρίων, από την περιοχή του μνημείου, σχεδιάστηκε η τοποθέτηση αγωγού, κατά μήκος της μεγάλης αύλακας, έξω από τον περίβολο.

Πραγματοποιείται γεωτεχνική έρευνα στην περιοχή του μνημείου για την διαπίστωση της σύστασης και των γεωτεχνικών ιδιοτήτων των απαντώμενων γεωϋλικών. Η έρευνα θα γίνει με επαρκή αριθμό γεωτρήσεων και εργαστηριακών δοκιμών.»